عربستان به دنبال عادی سازی روابط با اسرائیل نیست

باشگاه خبرنگاران جوان؛ حسین مهدی‌تبار - به گزارش وار آن د راکس ایده توافق صلح اسرائیل و عربستان که زمانی به‌عنوان یک نتیجه ممکن به نظر می‌رسید، به دلیل تغییرات در دینامیک‌های منطقه‌ای و سیاست خارجی ایالات متحده، به‌طور فزاینده‌ای غیرواقعی دیده می‌شود. دو سال پیش، امیدواری‌هایی برای یک "توافق بزرگ" تحت نظارت ایالات متحده وجود داشت که شامل یک پیمان دفاعی بین ایالات متحده و عربستان، برنامه هسته‌ای غیرنظامی عربستان و اقدامات اسرائیل در جهت صلح با فلسطینی‌ها بود. با این حال، شرایطی که این توافق را ممکن می‌ساخت، اکنون از بین رفته است.

ابتدا، درخواست عربستان برای تضمین امنیتی ایالات متحده به دلیل نگرانی‌هایش درباره ایران بود. اما روابط بین عربستان و ایران به‌طور قابل توجهی بهبود یافته است و دیدارهای اخیر مقامات ارشد سعودی و ایرانی شاهد این تغییر استراتژی است. این تغییر موجب شده عربستان از مشارکت در هرگونه عملیات نظامی آینده ایالات متحده علیه ایران خودداری کند. در نتیجه، عربستان دیگر نیازی به پیمان دفاعی با ایالات متحده نمی‌بیند.

علاوه بر این، عربستان در مسیر دستیابی به یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی با کمک ایالات متحده است، اما بدون انجام هیچ‌گونه توافقی با اسرائیل. وزیر انرژی ایالات متحده اخیراً اعلام کرده که چنین توافقی می‌تواند به‌طور مستقل از نرمال‌سازی روابط با اسرائیل انجام شود. رویکرد عربستان در این زمینه نشان‌دهنده تمایل به همکاری با ایالات متحده است تا اسرائیل.

سومین مولفه توافق پیشنهادی، پیشرفت در روابط اسرائیل و فلسطینی‌ها، به مانع عمده‌ای تبدیل شده است. دولت کنونی اسرائیل که رادیکال‌ترین دولت تاریخ این کشور است، به‌طور فزاینده‌ای در برابر انجام هرگونه سازش معنادار با فلسطینی‌ها مقاومت می‌کند. در پاسخ به این وضعیت، عربستان دوباره تأکید کرده که نرمال‌سازی روابط با اسرائیل تنها در صورت ایجاد یک دولت فلسطینی ممکن خواهد بود؛ چیزی که اسرائیل در آینده نزدیک آمادگی پذیرش آن را ندارد.

علاوه بر این، وضعیت غزه موضع عربستان را در برابر اسرائیل سخت‌تر کرده است. جنگ ادامه‌دار اسرائیل علیه غزه، رفتار اسرائیل با فلسطینی‌ها و موضع این کشور در قبال کرانه باختری، باعث شده که افکار عمومی عربستان و جهان عرب به‌طور کلی هرگونه نرمال‌سازی با اسرائیل را رد کنند. همچنین، چالش‌های قانونی بین‌المللی که اسرائیل با آن‌ها مواجه است، از جمله اتهامات جنایت جنگی و نسل‌کشی، هرگونه استقبال از اسرائیل را برای عربستان به یک خودکشی سیاسی تبدیل کرده است.

با توجه به این عوامل، ایده توافق صلح اسرائیل و عربستان به‌طور فزاینده‌ای دور از دسترس به نظر می‌رسد. دولت بایدن، در حالی که مشتاق به پیگیری نرمال‌سازی است، نتواسته تغییرات اساسی در دینامیک‌های منطقه‌ای که برای این توافق ضروری است را به‌طور کامل درک کند. واقعیت این است که سیاست‌های اسرائیل، به‌ویژه در مورد فلسطینی‌ها و موضع آن در قبال ایران، موانع عمده‌ای برای هرگونه پیشرفت به شمار می‌آید.

در نهایت، سیاستمداران ایالات متحده باید به دنبال اهدافی قابل دستیابی‌تر باشند و انرژی خود را صرف تلاشی نکنند که احتمال موفقیت آن به شدت پایین است. منظره ژئوپلیتیکی تغییر کرده است و هرگونه تلاش برای رسیدن به یک توافق صلح باید در این واقعیت جدید ریشه داشته باشد.