بیش از ۲۱ هزار هکتار زمین شهری در سال اول دولت چهاردهم تامین شد

باشگاه خبرنگاران جوان - وزارت راه و شهرسازی در یک سال دولت چهاردهم با بهره‌گیری از ظرفیت‌های قانونی، فرآیند تامین زمین را در محورهایی همچون الحاق اراضی به محدوده شهرها و روستاها، بازنگری طرح‌های توسعه شهری و روستایی، تغییر کاربری اراضی موجود، اصلاح ضوابط تراکمی، ایجاد شهرهای جدید و شهرک‌سازی و بازآفرینی شهری هموار کرده است. عملکرد یکساله دولت حاکی از تامین بیش از ۲۱ هزار هکتار زمین شهری است. 

افزایش ظرفیت سکونتگاهی به‌عنوان یکی از کلیدواژه‌های مهم قانون برنامه هفتم توسعه، بر ایجاد بسترهای لازم برای پذیرش جمعیت و تأمین خدمات شهری و روستایی تمرکز دارد. این موضوع در قالب قوانین متعددی همچون قانون جهش تولید و عرضه مسکن، قانون حمایت از جوانی جمعیت و همچنین سیاست‌های مربوط به مولدسازی دارایی‌های دولتی نمود پیدا کرده است.

بر همین اساس، وزارت راه و شهرسازی در دولت چهاردهم تلاش کرده تا با بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های قانونی، فرآیند تامین زمین را در محورهایی همچون الحاق اراضی به محدوده شهرها و روستاها، بازنگری طرح‌های توسعه شهری و روستایی، تغییر کاربری اراضی موجود، اصلاح ضوابط تراکمی، ایجاد شهرهای جدید و شهرک‌سازی و بازآفرینی شهری دنبال کند.

تکلیف برنامه هفتم برای تامین ۳۳۰ هزار هکتار زمین

ویژگی مهم این دوره، سازماندهی یکپارچه و هماهنگ میان بخش‌های مختلف وزارتخانه و سایر مراجع استانی و ملی است که زمینه را برای تحقق هدف‌گذاری کمی قانون برنامه هفتم؛ تخصیص حدود ۳۳۰ هزار هکتار (۳۲۹هزار و ۶۳۹ هکتار) معادل ۲ دهم درصد مساحت کشور برای توسعه سکونتگاه‌ها، فراهم کرده است.

عملکرد سیاستی وزارت راه و شهرسازی در فرایند تامین زمین و افزایش ظرفیت سکونتگاهی شامل؛ ارزیابی ظرفیت‌ها و تدوین برنامه سیاستی ملی تامین زمین به همراه راهنمای اقدام در سطوح منطقه‌ای و استانی (در حال نهایی‌سازی و ارسال به شورای‌عالی مسکن و شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران)،تهیه و ابلاغ شیوه‌نامه‌ها، بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های تضمین کیفی مصوبات تامین زمین، بررسی و آسیب‌شناسی سیاست‌های گذشته در حوزه تامین زمین و استخراج نقاط ضعف و قوت است.

همچنین، احصاء و هم‌راستا کردن سیاست‌های اسکان با برنامه آمایش سرزمین و سایر اسناد بالادستی توسعه، هدایت موضوع تامین زمین به فرآیند بازنگری طرح‌های جامع شهری و یکپارچه‌سازی آن با برنامه‌ریزی کالبدی، تدوین و تصویب آیین‌نامه نحوه استفاده از اراضی غیردولتی برای ظرفیت‌سازی در تأمین زمین (موضوع بند پ ماده ۵۰ قانون برنامه هفتم) از دیگر دستاوردها در این بخش است.

تامین بیش از ۲۱ هزار هکتار زمین در مناطق شهری

عملکرد اجرایی در تامین زمین برای تحقق هدف‌گذاری کمی ۲ دهم درصد افزایش ظرفیت سکونتگاهی کشور مطابق برنامه هفتم توسعه نشان می‌دهد در دولت چهاردهم، تاکنون ۲۱ هزار و ۳۳۵ هکتار زمین در مناطق شهری برای تأمین مسکن و افزایش ظرفیت سکونتگاهی اختصاص یافته است.

تامین اراضی از طریق الحاق به محدوده شهری، تغییر کاربری و افزایش محدوده

این اراضی از مسیرهای مختلف تامین شده است. ۳ هزار و ۸۸۷ هکتار از طریق الحاق به محدوده شهرهای زیر ۵۰ هزار نفر جمعیت (مصوبات شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان‌ها)، ۹ هزار و ۳۱۹ هکتار از طریق الحاق به محدوده شهرهای بالای ۵۰ هزار نفر جمعیت و ایجاد شهرک‌ها و شهرهای جدید (مصوبات شورای‌عالی شهرسازی و معماری)، ۷۳۴ هکتار از طریق تغییر کاربری به مسکونی در محدوده شهرها تا پایان سال ۱۴۰۳، ۳ هزار و ۱۷ هکتار از طریق افزایش محدوده شهرهای زیر ۵۰ هزار نفر از طریق بازنگری طرح‌های توسعه و عمران و ۴ هزار و ۳۷۸ هکتار از طریق افزایش محدوده شهرهای بالای ۵۰ هزار نفر از طریق بازنگری طرح‌های توسعه و عمران تامین شد.

وزارت راه و شهرسازی موفق شد در سال نخست دولت چهاردهم ۲۱ هزار و ۴۴۶ هکتار زمین شهری برای افزایش ظرفیت سکونتگاهی تامین کند که معادل ۷۰ درصد هدف‌گذاری سالانه برنامه هفتم توسعه است . هدف کل برنامه هفتم، تامین حدود ۳۳۰ هزار هکتار زمین است. 

ثبت اراضی سایر دستگاه‌ها در سامانه ملی املاک و اسکان

بر اساس این گزارش، برای تسریع در فرآیند تصویب الحاق اراضی، از ظرفیت ماده ۱۰ قانون جهش تولید مسکن استفاده شده و اراضی شناسایی‌شده به‌صورت دقیق در سامانه ملی املاک و اسکان ثبت و با کاربری مسکونی تعیین تکلیف شده‌اند.   

تامین و تخصیص زمین مسکن محرومان در مشارکت با نهادهای حاکمیتی

تامین و تخصیص زمین مسکن محرومان از طریق مشارکت با نهادهای حاکمیتی در حال انجام است. در این بخش، انعقاد تفاهم‌نامه با ستاد اجرایی فرمان امام (ره) برای تخصیص زمین در استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و کرمان، همکاری با بنیاد مستضفعان برای تخصیص اراضی در شهرهای مشهد، شیراز، گرگان و زاهدان انجام شد. همچنین، از ظرفیت اراضی نیروهای مسلح برای پروژه های کارکنان و مسکن‌های حمایتی در شهرهای نظامی نیز استفاده می شود.

تقویت زیرساخت حقوقی و نهادی تامین زمین

وزارت راه و شهرسازی در این مدت برای افزایش ظرفیت سکونتگاهی به تقویت زیرساخت حقوقی و نهادی تامین زمین اهتمام ورزید. در این بخش، تهیه دستورالعمل نحوه الحاق اراضی به محدوده های شهرها ویژه طرح نهضت ملی مسکن در دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری، ارتقای سامانه GIS اراضی وزارت راه و شهرسازی برای رصد آنلاین وضعیت اراضی قابل تخصیص، تشکیل کمیته های پایش استانی با مشارکت سازمان ثبت اسناد، شرکت های خدمات رسان و اداره کل راه و شهرسازی استان‌ها، و تدوین برنامه عملیاتی ارتقای ظرفییت سکونتگاهی در اجرای تبصره ذیل بند ب ماده ۵۰ در سطح ملی واستانی انجام شد.

مجموعه برنامه‌ریزی‌ها و عملکرد وزارت راه و شهرسازی در سال اول دولت چهاردهم نشان دهنده، اهتمام این وزارتخانه برای تحقق اهداف برنامه هفتم توسعه در تامین زمین و هموار کردن این مسیر برای تحقق هدف کلان تامین زمین برای اجرای برنامه‌های مسکن در سال های آتی است. 

منبع: وزارت راه و شهرسازی