مین‌های هوایی ایرانی در جهاد دانشگاهی؛ ابتکار جوانان در دفاع مقدس

 پس از پیروزی انقلاب اسلامی دولت عراق احساس می‌کرد، با دادن هزینه‌ و تلفات قابل قبولی، قادر به دستیابی به اهداف استراتژیک جنگ است، ولی به نظر می‌رسد رژیم عراق، برخی واقعیات‌ و حقایق را در مورد ملت ایران نادیده گرفته بود. البته آن‌چه دولت عراق مشاهده می‌کرد، بسیار متفاوت بود با آن‌چه بعدها در جریان مقاومت ملت ایران در برابر تهاجم و تجاوز گسترده عراق اتفاق افتاد.

برای همین عراق به کشورمان حمله کرد. این نبرد به عنوان طولانی‌ترین جنگ متعارف و دومین جنگ طولانی در قرن بیستم میلادی پس از جنگ ویتنام  بود که در شهریورماه سال ۱۳۵۹ به مردم ایران تحمیل شد. این در حالی است که هنوز ارتش ملی منظم، قوی و آماده‌ای برای دفع تجاوز دشمن و دفاع از مرزهای مقدسمان شکل نگرفته است و مردم در هر گوشه کشور به‌ نوعی درگیر فتنه‌ها، آشوب‌ها و آتش‌افروزی‌ها هستند. اما وقتی ندای امام(ره) بر آماده‌باش و ورود مردم و جوانان برای جنگ شرافتمندانه و دفاع از حیثیت ایران اسلامی بلند می‌شود، تمامی اقشار توانمند به پا خاسته و به ندای امام امت لبیک می‌گویند.

در این میان جوانان غیور دانشگاهی در نهاد تازه تولد یافته «جهاد دانشگاهی» که تنها چهل‌وشش روز از تشکیل آن گذشته است، سر از پا نشناخته و آن‌چه در توان داشتند را در طبق اخلاص گذاشته و به میدان آوردند. با شروع جنگ، علاوه بر حضور مستقیم اعضای این نهاد در دفاع مقدس، بخش اعظم توان جهاددانشگاهی معطوف به رفع نیازهای جبهه‌های حق علیه باطل می‌شود.

تلاش همه‌جانبه و مشارکت گسترده اعضای جهاد دانشگاهی در دوران دفاع مقدس منجر به اجرای تعداد بسیاری  از طرح‌های بزرگ و کوچک نظامی شد. ازجمله آن‌ها می‌توان به راه‌اندازی مجدد خط تولید موشک کاتیوشا، ساخت مین‌های هوایی، بهینه‌سازی و به‌ روز کردن سیستم ناوبری هواپیماهای شکاری اف ۵، رمزگشایی از بیسیم‌های مخابرات پیشرفته دشمن، ساخت شبکه رایانه‌ای پدافند راداری، پهپاد شناسایی برد کوتاه، دستگاه‌های رمزکننده‌ متن و صوت، طراحی دستگاه آزمایش موشک ضدتانک، از کار انداختن بمب‌های لیزری و ایجاد ترس در سپاه دشمن با روش‌های جنگ روانی اشاره کرد.

جهادهای دانشگاهی دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه علم و صنعت، صنعتی امیر کبیر، دانشگاه تهران، علوم پزشکی، چمران اهواز، رازی کرمانشاه و گروه علوم انسانی دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی نیز ازجمله مراکز بسیار فعال در دوران دفاع مقدس بودند. مثلا در جهاد دانشگاهی صنعتی اصفهان و شریف بر روی ساخت بالن‌های حرارتی و هیدروژنی کار و موفق به ساخت این مین‌های هوایی شدند که برای مقابله با حملات هوایی به‌ویژه حمله به مراکز صنعتی و پالایشگاه‌ها کاربرد داشتند و حتی موجب سقوط هواپیماهای دشمن شدند.

در سال ۶۲ به خاطر شرایط سخت و محدودیت‌هایی که برای نیروهای هوایی به وجود آمده بود، پروازهای اطلاعاتی و عکس‌برداری به‌شدت محدود شده بودند. از سویی رویکرد کل عملیات‌ها هم بعد از تشکیل قرارگاه کربلا به عملیات‌های خیلی بزرگ تغییر پیدا کرده بود و شرایط محدود باعث شده بود اطلاعات زمینی کشورمان دچار خطا باشد. در آن روزها گاهی فاصله‌ عکس‌برداری‌ها بیش از دو ماه می‌شد.

این محدودیت‌ها باعث فشار بیش از پیش به فرماندهی اطلاعات عملیات قرارگاه شده بود. سپهبد شهید محمد باقری آن زمان از این فرماندهی خواسته بودند برای این مشکل راهی پیدا کنند. همان روزها بچه‌های جهاد دانشگاهی اصفهان و دانشگاه صنعتی اصفهان گروهی را تشکیل داده  و براساس اطلاعاتی از  هواپیماهای رادیوکنترلی، سعی کرده بودند مدل خودشان را بهره‌برداری کنند.

کشورهایی مانند آمریکا و انگلیس از این نوع هواپیماها استفاده می‌کردند اما هیچ‌کدام حاضر نبودند کوچک‌ترین اطلاعاتی درباره‌ این هواپیماها به ما بدهند. وقتی این کار علمی و تخصصی به سرانجام رسید، نتیجه‌ خوب آن پاورناپذیر بود. در مدت کمی پنج فروند از این هواپیماها کاملا دستی و با ابزارهای اولیه ساخته شد.

منبع:  ایسنا