آیا حضرت زینب(س) دارای مقام عصمت بودند؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کتاب «خصائص زینبیه»، معروف‌ترین اثر سیدنورالدین جزائری است که نخستین‌بار به سال 1341 هجری شمسی در نجف اشرف به چاپ رسید و در پی توجه فراوان علما، مبلغان و دیگر طبقات مختلف مردم، بارها در ایران و هند به چاپ رسید و به چند زبان ترجمه شد.

نویسنده در مقدمه، اظهار داشته که این کار نیازمند تکمیل است و بنای تکمیل آن را داشته اما مراجعه به متن نشان می‌دهد که در عین حال، مشحون از تحقیقات درخور توجه است. از جمله دلایل نگارش این اثر که جزو کامل‌ترین کتاب‌ها درباره عقیله بنی‌هاشم(س) است، مشاهده مطالب ناصحیح در مقاتل درباره بانو بوده است. از سوی دیگر، تقریظ بزرگانی چون سید ابوالحسن اصفهانی، آقا ضیاءالدین عراقی و میرزا محمدعلی شهرستانی سبب شد تا این کتاب همواره مورد توجه پژوهشگران و عاشقان اهل بیت(ع) باشد. 

کتاب دارای چند مقدمه و 39گفتار است که هر گفتار به تبیین یکی از خصائص آن حضرت اختصاص دارد و بیشتر به القاب آن بانو نظر دارد. دو خطبه آن بزرگوار در کوفه، زینت بخش خاتمه کتاب است.

محمود سوری با توجه به ارزش و اعتبار کتاب جزائری، و در عین حال دیریاب بودن برخی از جملات برای مخاطب فارسی‌زبان امروز، اقدام به بازآفرینی این متن کرده است. کتاب سوری با عنوان «و اینگونه است زینب(س)» از سوی انتشارات جمکران منتشر شد و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است. سوری کوشیده در این متن ضمن پایبندی به مطالب جزائری، کتاب را با ادبیات امروزی بازنویسی کند تا مخاطب با عبارت‌های دشوار و واژگان نامأنوس طرف نشود. از سوی دیگر، سوری منابع مورد استفاده جزائری در نگارش کتاب را نیز به متن افزوده است؛ کاری که فقدان آن در اصل کتاب به عنوان یک خلأ دیده می‌شد. از دیگر تلاش‌های سوری، حذف عبارات عربی(به جز آیات و برخی رجزهای عاشورایی) و انتقال آن به پاورقی کتاب است. در مجموع می‌توان گفت کتاب «و اینگونه است زینب(س)» که چهارمین چاپ آن در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته، متنی پیراسته و خواندنی است که مشتاقان اهل بیت(ع) را با 40 خصیصه از خصائص بانوی کربلا آشنا می‌کند. 

کتاب جزائری از جمله منابع کامل درباره حضرت زینب(س) است که به فرازهای زندگی بانو از تولد تا وفات اشاره دارد و به پرسش‌های بسیاری درباره زندگی عقیله بنی‌هاشم پاسخ می‌دهد. به عنوان نمونه، در بخش نامگذاری حضرت می‌خوانیم:

واژه «زینب» چهار حرف دارد یا با لحاظ «الف حذف شده» در «زین اب» پنج حرف، و هرکدام از این حروف، سرّی در خود پنهان کرده است. ابتدا زینب را بنابر چهار حرف بیان می‌کنیم:

«ز» کنایه از مادرش زهرا(س) است؛ زیرا کمال‌های مادی و معنوی مادر به دختر گرامی‌اش به ارث رسید.

«ی» کنایه از پدر بزرگوارش علی(ع) است؛ و اینکه چرا در اینجا مادر بر پدر مقدم گردیده، به دلیل جنسیت دختر است که به مادر مانند است.

«ن» کنایه از دو برادرش حسنین(ع) است.

«ب» کنایه از جد بزرگوارش، رسول خدا(ص)، است: «النبی لامی العربی؛ پیامبر درس‌ناخوانده عرب‌زبان». و بنا بر پنج حرف، «ا» اشاره به احمد(ص)، «ن» اشاره به حسن و «ی» اشاره به حسین(ع) است.

بانو از هریک از پنج تن آل عبا(ع) بخشی از کمال‌ها را گرفته است و خداوند اراده کرد این کمال‌های انسانی بر مردم آشکار شود. به همین دلیل، خود برای دختر تازه‌رسیده علی و فاطمه(س) نامی برگزید که مظهر مقامات بانو باشد تا مردمان ایشان را بشناسند و با توسل به آن حضرت، نزدیک شدن به خداوند را بخواهند. به هر روی، خداوند نام زینب(س) را برگزیده است و نباید این مطلب را دست کم گرفت؛ زیرا هر کسی به این مقام نمی‌رسد و جز چند نفر بدان مفتخر نشده‌اند و ایشان، پیامبران والای الهی، یعنی آدم(ع)، یحیی(ع)، عیسی(ع) و حضرت احمد(ع) هستند که خداوند در قرآن کریم ایشان را یاد کرده است؛ چنان که نور قدسی علوی و فاطمی و حسنی و حسینی را نیز به چنین امتیازی ویژه ساخت. حضرت زینب(س) هم جزو کسانی است که به نام‌گذاری از طرف خداوند ویژگی یافته است:

چند روزی از ولادت بانو گذشته بود و هنوز نامی برای ایشان انتخاب نکرده بودند. حضرت زهرا(س) از امیرمؤمنان علی(ع) پرسید: «ای حجت خدا برزمین و آسمان! چرا بر این نوزاد نامی برنمی‌گزینی؟» پاسخ داد: «ای دختر رسول خدا! در حضور پدرت چنین نخواهم کرد؛ اختیار نام این دختر با ایشان است».

فاطمه(س) قنداقه نوزادش را نزد پدر برد و ماجرا را تعریف کرد. رسول خدا(ص) قنداقه نوه گرامی‌اش را گرفت و به سینه چسباند و دخترک زیبا را می‌بوسید و می‌گریست. در این هنگام جبرئیل از طرف حضرت حق بر ایشان نازل شد و سلام خداوند را رساند و عرض کرد:«ای حبیب من! نام این دختر را زینب(س) بگذار».

نویسنده در بخشی از کتاب به بیان فضائل بانوی کربلا اختصاص داده است. او در پاسخ به اینکه آیا عقیله بنی‌هاشم(س) دارای عصمت بودند یا خیر؟ می‌نویسد: عصمت چند مرتبه دارد. مرتبه نخست و اعلای آن، ویژه اهل بیت محمدی است؛ به دلیل آیه تطهیر: «انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت ویطهرکم تطهیرا؛ بی‌گمان خداوند اراده کرده است تا پلیدی را از شما خاندان (پیامبر) دور سازد و به کلی پاکتان گرداند». و زینب(س) را «عصمت صغری» لقب داده‌اند؛ زیرا آن حضرت به ترک لذت‌های دنیوی همت گماشت و همواره با نفس خود مبارزه کرد و به مقام عصمت از گناه و لغزش دست یافت. ایشان در بعضی از سخنانش به عصمت خویش اشاره کرده است. ...

انتشارات جمکران کتاب «و اینگونه است زینب(س)» را به کوشش محمود سوری در دسترس علاقه‌مندان قرار داده است.

انتهای پیام/