کرملین و پیام صلح: صداقت یا تاکتیک دیپلماتیک؟ 

باشگاه خبرنگاران جوان؛ مهسا حنیفه - آیا این تلاش‌ها به صلحی پایدار منجر خواهد شد یا صرفاً صحنه‌ای برای پیشبرد منافع قدرت‌های جهانی است؟

آمادگی مسکو برای گفت‌و‌گو در سایه موانع کی‌یف

اظهارات اخیر «دیمیتری پسکوف»، سخنگوی کاخ کرملین، مبنی بر آمادگی ولادیمیر پوتین برای مذاکرات صلح با اوکراین، بار دیگر توجهات جهانی را به مواضع روسیه جلب کرده است. پسکوف تأکید کرده که پوتین بار‌ها تمایل خود را برای حل بحران از طریق دیپلماسی اعلام کرده، اما قانون ممنوعیت مذاکره با روسیه که توسط اوکراین تصویب شده، مانعی جدی در این مسیر است. این موضع‌گیری، از یک سو می‌تواند نشانه‌ای از انعطاف مسکو در برابر فشار‌های بین‌المللی باشد و از سوی دیگر، تلاشی برای به تصویر کشیدن اوکراین به‌عنوان مانع اصلی صلح.

روسیه در حالی از آمادگی برای گفت‌و‌گو سخن می‌گوید که تماس‌های دیپلماتیک با آمریکا همچنان ادامه دارد. این تماس‌ها، به‌ویژه پس از ادعای دونالد ترامپ مبنی بر امکان پایان جنگ در یک هفته، نشان‌دهنده پیچیدگی روابط دوجانبه مسکو-واشنگتن است. اما پرسش کلیدی اینجاست که آیا این آمادگی واقعی است یا بخشی از استراتژی کرملین برای کاهش فشار‌های اقتصادی و سیاسی ناشی از تحریم‌های غرب؟ این موضع‌گیری می‌تواند فرصتی برای تقویت نقش کشور‌های مستقل در میانجی‌گری باشد. 

آمریکا و بازی دوگانه: صلح یا تشدید بحران؟ 

اظهارات اخیر مقامات آمریکایی، از دونالد ترامپ گرفته تا معاونش جی‌دی ونس، نشان‌دهنده رویکردی دوگانه در قبال بحران اوکراین است. از یک سو، ترامپ با ادعای ارائه «پیشنهاد منصفانه» برای پایان جنگ و تهدید به خروج از مذاکرات در صورت عدم پیشرفت، سعی در به تصویر کشیدن خود به‌عنوان میانجی صلح دارد.

از سوی دیگر، این تهدید‌ها و اولتیماتوم‌ها می‌توانند به‌عنوان ابزاری برای فشار بر اوکراین و روسیه برای پذیرش شروط واشنگتن تفسیر شوند. گزارش وبگاه آکسیوس مبنی بر انتظار آمریکا برای پاسخ اوکراین به پیشنهاد به رسمیت شناختن کریمه به‌عنوان بخشی از خاک روسیه، نشان‌دهنده عمق این بازی سیاسی است. 

این رویکرد آمریکا، یادآور سیاست‌های مداخله‌جویانه‌ای است که بار‌ها در تاریخ معاصر، از خاورمیانه تا شرق اروپا، شاهد آن بوده‌ایم. فشار‌های واشنگتن برای تحمیل شروط خود، نه‌تنها به پیچیدگی بحران اوکراین می‌افزاید، بلکه استقلال کشور‌های درگیر را تهدید می‌کند. سخنگوی کاخ سفید نیز با اذعان به «ناامیدی» ترامپ از روند مذاکرات، عملاً نشان داده که صبر آمریکا برای پیشبرد منافع خود محدود است. این وضعیت، ضرورت هوشیاری کشور‌های مستقل را در برابر تله‌های دیپلماتیک غرب بیش از پیش برجسته می‌کند.

مواضع فون‌درلاین: حمایت از جنگ یا دفاع از منافع اروپا؟ 

در میانه تلاش‌های دیپلماتیک، اظهارات «اورسولا فون‌درلاین»، رئیس کمیسیون اروپا، مبنی بر تداوم حمایت از اوکراین برای دستیابی به «صلح عادلانه»، نشان‌دهنده رویکردی متفاوت است. فون‌درلاین با متهم کردن روسیه به بمباران غیرنظامیان، عملاً به تشدید فضای تقابل دامن زده است. این مواضع، نه‌تنها مذاکرات صلح را تضعیف می‌کند، بلکه به طولانی‌تر شدن جنگ و افزایش رنج مردم اوکراین منجر می‌شود. این رویکرد اروپا، بیش از آنکه در راستای صلح باشد، در خدمت حفظ هژمونی غرب و مقابله با نفوذ روسیه در منطقه است.

جالب توجه است که فون‌درلاین همزمان از «کاهش خطرات» در روابط با چین سخن گفته است. این اظهارات، نشان‌دهنده تلاش اروپا برای حفظ توازن در روابط با قدرت‌های شرقی است، در حالی که همچنان به سیاست‌های تقابلی با روسیه ادامه می‌دهد. این دوگانگی، بار دیگر ثابت می‌کند که اروپا، به‌ویژه در سایه فشار‌های آمریکا، در یافتن راه‌حلی مستقل برای بحران اوکراین ناتوان است.

ضرورت دیپلماسی ارزش‌محور در برابر بازی قدرت‌ها

با توجه به تحولات جاری، آینده مذاکرات صلح اوکراین همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. کرملین از آمادگی برای گفت‌و‌گو سخن می‌گوید، اما موانع داخلی اوکراین و فشار‌های خارجی مانع پیشرفت است. آمریکا با تهدید به خروج از مذاکرات، سعی در تحمیل شروط خود دارد، در حالی که اروپا با مواضع تقابلی، به تشدید بحران دامن می‌زند. در این میان، نقش کشور‌های مستقل بیش از پیش اهمیت می‌یابد.

بحران اوکراین نه‌تنها یک درگیری منطقه‌ای، بلکه آزمونی برای نظم جهانی است. آیا جهان به سوی صلحی پایدار و عادلانه حرکت خواهد کرد یا بار دیگر شاهد سلطه منافع قدرت‌های بزرگ خواهیم بود؟ تقویت همکاری با دیگر کشور‌های غیرمتعهد، مانند چین و هند، و ترویج دیپلماسی مبتنی بر احترام متقابل، می‌تواند به کاهش تنش‌ها و ایجاد فضایی برای گفتگوی واقعی کمک کند.