دیپلماسی در بشقاب قدرت در هر لقمه!

باشگاه خبرنگاران جوان - سامان ساسان‌پور؛ خبرنگار روزنامه هفت صبح در گزارشی به نمونه‌هایی از مذاکرات رهبران دنیا در پشت میز غذا اشاره کرد و نوشت:

سیاستمداران بزرگ جهان همیشه تصمیم‌های سرنوشت‌ساز خود را پشت درهای بسته کاخ‌ها یا در سالن‌های اجلاس نمی‌گیرند. گاهی یک میز غذا در رستورانی محبوب، محل شکل‌گیری خاطراتی ماندگار یا حتی صحنه‌ای برای دیپلماسی می‌شود. از کافه‌های محلی گرفته تا رستوران‌های مجلل، این مکان‌ها برای رهبران تبدیل به پناهگاهی کوتاه از تشریفات رسمی و بستری برای نمایش چهره‌ای انسانی‌تر شده‌اند. در ادامه، به چند چهره برجسته جهانی و خاطرات جالب آن‌ها در رستوران‌های مورد علاقه‌شان می‌پردازیم که تلفیقی از لحظات شخصی و تصمیم‌های بزرگ سیاسی را رقم زده‌اند.

باراک اوباما؛ از برگر واشنگتنی تا نودل‌های هانوی

باراک اوباما در دوران ریاست‌جمهوری خود نشان داد که دیپلماسی می‌تواند طعم یک همبرگر آبدار داشته باشد. در ژوئن ۲۰۱۰ او به‌همراه دمیتری مدودف، رئیس‌جمهور وقت روسیه، تشریفات کاخ سفید را رها کرد و به یک همبرگرفروشی محلی به‌نام «ری‌ز هل برگر» در حومه واشنگتن رفت​.این رستوران ساده که از محبوب‌ترین‌های اوباما بود، تبدیل به صحنه‌ای غیررسمی برای گفت‌وگوی دو رئیس‌جمهور شد؛

مشتریان عادی با شور و هیجان، ورود غافلگیرانه آنان را تشویق کردند و اوباما و مدودف در میان همهمه رستوران بر سر میز کوچکی مشغول صرف همبرگر و صحبت شدند​. رئیس‌جمهور آمریکا یک چیزبرگر کلاسیک با پنیر چدار و مخلفات سفارش داد و میهمان روس او هم همبرگری با فلفل هالوپینو و قارچ؛ هردو با نوشیدنی‌های ساده (چای یخ‌برای اوباما و کوکا برای مدودف) و یک ظرف سیب‌زمینی سرخ‌کرده مشترک، این ناهار کاری صمیمانه را کامل کردند​. این صحنه که بعدها «دیپلماسی برگری» لقب گرفت، نشان داد گفت‌وگوهای جدی سیاسی گاهی در فضای خودمانی یک فست‌فود راحت‌تر پیش می‌رود.

چند سال بعد، اوباما بار دیگر ثابت کرد که اشتراک غذا راهی برای نزدیکی دل‌هاست. در سال ۲۰۱۶ طی سفر به ویتنام، او به‌همراه آشپز فقید مشهور، آنتونی بوردین، روی چهارپایه‌های پلاستیکی آبی‌رنگ یک دکه غذای محلی در هانوی نشست و مشغول خوردن بون‌چا (کباب سنتی ویتنامی با نودل) شد​.مردم محلی با ناباوری شاهد بودند که رئیس‌جمهور آمریکا در یک رستوران محقر محلی غذای ۶ دلاری می‌خورد؛ اتفاقی که چنان برایشان شگفت‌انگیز بود که میز و صندلی‌های اوباما پس از آن شب در محفظه شیشه‌ای حفظ شد و آن رستوران کوچک به افتخار این رویداد «بون‌چا اوباما» لقب گرفت​ .

اوباما و بوردین در این ضیافت ساده درباره همه‌چیز صحبت کردند؛ از خاطرات فرار از تشریفات رسمی برای نوشیدن گرفته تا تعامل دیپلماتیک با سایر کشورها. تصویری که از اوباما در آن شب منتشر شد – او با آستین‌های بالا زده، نشسته بر چهارپایه‌ای کوتاه و لبخندزنان در حال صرف غذای خیابانی – برای مردم ویتنام چنان تأثیرگذار بود که بسیاری او را به لقب صمیمانه «آقای بون‌چا» صدا می‌زدند​.  این لحظه نشان داد که دیپلماسی و دوستی بین فرهنگ‌ها گاه در ساده‌ترین شکل ممکن، سر یک میز غذای خیابانی، شکل می‌گیرد؛ آن‌هم بین دو کشوری که زمانی درگیر یکی از طولانی‌ترین و خون‌بارترین جنگ‌های قرن بیستم بودند، اما امروز در فضایی مسالمت‌آمیز گفت‌وگو می‌کنند، لبخند می‌زنند و با هم غذا می‌خورند.

ولادیمیر پوتین؛ ضیافت‌های سنتی در کلبه پترزبورگی

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور قدرتمند روسیه، در عرصه عمومی کمتر در رستوران‌های عادی دیده می‌شود، اما او نیز خاطرات خوراکی ویژه خود را دارد. پوتین ذائقه‌ای سنتی دارد و گفته می‌شود در زادگاهش سن‌پترزبورگ رستورانی به نام «پادووریه» را پاتوق کرده است؛ جایی که هر بار تقریباً همان غذاهای سنتی روسی را برای ناهار سفارش می‌دهد​.این رستوران به سبک کلبه‌های چوبی قدیمی تزئین شده و غذاهایی مفصل و روستایی سرو می‌کند که مورد پسند مردی است که سابقه افسر اطلاعاتی شوروی دارد.

در منوی محبوب پوتین سوپی به نام «سوپ ماهی تزار» (حاوی ماهی‌های خاویاری و آبگوشت مرغ) و بشقابی از انواع گوشت‌های دودی و نمک‌سود دیده می‌شود که یادآور سفره تزارها است​.او گاه از همین فضای سنتی برای تحت‌تأثیر قراردادن میهمانان خارجی بهره می‌برد. در سال ۲۰۰8، هنگامی که جورج دبلیو بوش، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، میهمان پوتین در اقامتگاه سوچی بود، میز ضیافت مملو از خوراک‌های اصیل روسی شد: از بلینی‌های گرم پر شده با خاویار سرخ گرفته تا فیله گوزن در سس تمشک​.پوتین با این ضیافت مجلل در فضای غیررسمی اقامتگاه ساحلی، سعی کرد چهره‌ای مهمان‌نواز و مقتدر را توأمان به نمایش بگذارد. هرچند او کمتر اجازه می‌دهد دوربین‌ها هنگام صرف غذا همراهش باشند، اما همین روایت‌ها از میز غذایش نشان می‌دهد که مردان قدرتمند کرملین نیز گاهی برای پیشبرد روابط یا نمایش صمیمیت، به دیپلماسی غذا روی می‌آورند.

  آنگلا مرکل؛  میز سیاست در کافه‌ای در میته

آنگلا مرکل، صدراعظم فقید آلمان، به سادگی و فروتنی در زندگی شخصی شهرت داشت و این ویژگی حتی در انتخاب رستوران‌های محبوبش نیز نمود پیدا می‌کرد. در برلین رستورانی قدیمی به نام «بورشارت» در منطقه میته وجود دارد که به «سالن غذاخوری غیررسمی جمهوری» معروف شده است​.

مرکل بارها برای صرف غذا و دیدارهای کاری غیررسمی به این مکان آمده است. فضای صمیمی و کلاسیک بورشارت—با ستون‌های بلند و صندلی‌های مخملی—پاتوق بسیاری از سیاستمداران، روزنامه‌نگاران و لابی‌گران آلمانی است، جایی که گفته می‌شود ایده ائتلاف‌های سیاسی و تفاهم‌های پشت‌پرده در کنار اشتراک یک شنیتسل مشهور این رستوران شکل گرفته است​. مرکل نیز در دوران صدراعظمی خود برخی نشست‌های مهم با شرکای ائتلافی را در همین رستوران برگزار کرد تا در محیطی دور از فشار دفتر صدراعظمی، به گفت‌وگو بنشیند​. 

حضور او در کنار سایر چهره‌های سرشناس آلمانی در بورشارت چنان رایج بود که گارسون‌ها و مشتریان به دیدنشان عادت داشتند و آن‌ها را جزئی از حال‌وهوای همیشگی محل می‌دانستند. بورشارت برای مرکل چیزی فراتر از یک رستوران بود؛ این مکان به نمادی از برلین پس از وحدت تبدیل شد که در آن یک رهبر پروتستان از آلمان شرقی سابق می‌توانست در کنار سیاستمداران کهنه‌کار غربی، هنرمندان و حتی ستاره‌های هالیوودی بنشیند و در محیطی گرم و زنده از غذای خود لذت ببرد. مرکل با انتخاب چنین فضایی نشان داد که حتی در عالی‌ترین مقام سیاسی کشور، ارتباط انسانی و صمیمیت را نباید فراموش کرد؛ تصویری از او در حالی که کنار میز بغلی با لبخند با یک خبرنگار گپ می‌زند یا پس از صرف غذا شخصاً از کارکنان تشکر می‌کند، بارها در خاطره‌ها ثبت شده است.

شی جین‌پینگ؛  غافلگیری در صف رستوران کوچک پکن

در سال ۲۰۱۳ یکی از غافلگیرکننده‌ترین تصاویر از یک رهبر جهان مخابره شد: شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، بی‌توجه به تشریفات مرسوم امنیتی سرزده وارد یک رستوران محلی در پکن شد، در صف ایستاد و برای خود ناهار سفارش داد​. این رستوران زنجیره‌ای محلی که به «چینگ‌فنگ» مشهور است، به فروش «بائوزی» (نان‌های بخارپز شکم‌پر) می‌پردازد. مشتریان مات و مبهوت دیدند که قدرتمندترین فرد کشورشان مانند یک شهروند عادی شش عدد نان بخارپز شکم‌پر با گوشت خوک و پیاز، یک کاسه جگر و روده خوک پخته و مقداری سبزیجات سفارش می‌دهد​.

شی جین‌پینگ شخصاً ۲۱ یوان (حدود ۳ دلار) برای غذایش پرداخت و سینی خود را برداشت و کنار دیگر مردم پشت میز نشست​. حاضران که ابتدا از دیدن او حیرت کرده بودند، کم‌کم جلو آمدند و با تلفن‌های همراه از رهبر کشورشان عکس گرفتند؛ تصاویری که به سرعت در شبکه‌های اجتماعی چین دست‌به‌دست شد و بازتابی گسترده یافت​. رسانه‌های دولتی چین نیز با آب‌وتاب این حرکت را تحسین کردند و آن را نشانه‌ای از رویکرد «مردمی» شی دانستند که سنت دیرینه دوری رهبران از مردم عادی را شکسته است​.

فردای آن روز صف‌های طولانی در همان رستوران تشکیل شد و مردم کنجکاو می‌خواستند «میز ریاست‌جمهوری» را از نزدیک ببینند و غذای سفارش‌داده‌شده توسط شی را امتحان کنند. این حرکت حساب‌شده تصویری خاکی‌تر از رهبر چین ارائه داد و در میان مردمی که عادت به دیدن مقامات پشت درهای بسته داشتند، موجی از تحسین برانگیخت. شی جین‌پینگ با یک ناهار ساده در میان مردم، پیامی سیاسی نیز فرستاد: اینکه یک سیاستمدار واقعی یعنی نزدیک بودن به مردم، حتی اگر در حد ایستادن در صف رستوران و صرف غذا در کنار آنها باشد.