دوز طلایی ویتامین C برای روز‌های آلوده چقدر است؟

ویتامین C می‌تواند محافظت معناداری در برابر یکی از تهدیدات نامرئی اما فراگیر سلامت در جهان، یعنی آلودگی هوا ارائه دهد. تحقیقات جدید نشان داده است که این آنتی‌اکسیدان رایج می‌تواند التهاب ریه و آسیب سلولی ناشی از قرار گرفتن روزانه در معرض ذرات معلق کوچکتر از 2.5 میکرون را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

دانشمندان دانشگاه فناوری سیدنی (UTS) و مؤسسه تحقیقات پزشکی وولکاک(Woolcock)، تأثیر ویتامین C را بر التهاب ریه و از بین رفتن میتوکندری ناشی از ذرات معلق کوچکتر از 2.5 میکرون در هوا (آلودگی هوای ذرات ریز رایج در محیط‌های شهری) بررسی کردند.

ذرات معلق کوچکتر از 2.5 میکرون در هوای بیرون عمدتاً از احتراق مازوت، بنزین، نفت و دیزل و همچنین سوزاندن چوب ناشی می‌شود. آتش‌سوزی‌های جنگلی و طوفان‌های گرد و غبار نیز می‌توانند باعث افزایش شدید آلودگی شوند؛ دو رویدادی که اغلب با مشکلات تنفسی نامطلوب همراه هستند.

قرار گرفتن در معرض ذرات معلق کوچکتر از 2.5 میکرون به مجموعه‌ای از بیماری‌های زمینه‌ای از جمله آسم، بیماری مزمن انسدادی ریه(COPD)، فیبروز ریوی و حتی سرطان ریه منجر می‌شود و محافظت در برابر این ذرات ریز، با توجه به اینکه بخشی از هوایی هستند که ما تنفس می‌کنیم، چالش برانگیز است.

دانشمندان در تحقیقات خود از یک رویکرد دو جانبه استفاده کردند و خواص آنتی‌اکسیدانی ویتامین C را روی موش‌ها و در کشت‌های سلولی آزمایش کردند و دریافتند که می‌تواند اثرات منفی قرار گرفتن در معرض ذرات معلق کوچکتر از 2.5 میکرون در سطح پایین را کاهش دهد.

ابتدا دانشمندان نشان دادند که ذرات معلق کوچکتر از 2.5 میکرون حتی در سطوح متوسط نیز موجب افزایش سلول‌های التهابی، افزایش سیتوکین‌هایی مانند IL-1β، TNF-α و IL-17 و افزایش استرس اکسیداتیو می‌شود.

در موش‌ها، میتوکندری‌ها (ساختارهای سلولی که بیشترین حساسیت را به آسیب‌های ناشی از آلودگی دارند) متورم، تکه‌تکه و در تولید گونه‌های فعال اکسیژن بیش از حد فعال شدند.

سلول‌های ریه انسان نیز به شکل مشابه رفتار کردند. آنها با کاهش زیست‌پذیری، افزایش استرس اکسیداتیو و فعال شدن مسیرهای التهابی مرتبط با بیماری مزمن تنفسی واکنش نشان دادند.

گفتنی است که در هر دو سلول‌های موش و انسان، ویتامین C تقریباً هر اثری را کاهش داد. نشانگرهای التهابی کاهش یافتند، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی مانند SOD2 و GPX4 بهبود یافتند و ساختار و عملکرد میتوکندری محافظت شد. جالب اینجاست که این مکمل، میتوکندری را تثبیت کرد و از آبشار آسیب اکسیداتیو ناشی از ذرات معلق کوچکتر از 2.5 میکرون جلوگیری کرد.

برایان الیور(Brian Oliver)، استاد دانشکده علوم زیستی در UTS گفت: ما برای اولین بار، امیدی برای یک درمان پیشگیرانه کم‌هزینه برای یک مسئله جهانی که صدها میلیون نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد، ایجاد کرده‌ایم. اکنون می‌دانیم که هیچ سطح ایمنی از آلودگی هوا وجود ندارد و آلودگی در هر صورت موجب التهاب در ریه‌ها می‌شود و منجر به بیماری‌های تنفسی بی‌شمار و بیماری‌های مزمن می‌شود.

دوز مورد استفاده در موش‌ها تقریباً معادل یک گرم یا ۱۰۰۰ میلی‌گرم در روز در انسان بود که بالاتر از نیاز روزانه توصیه شده حدود ۷۵ میلی‌گرم در روز برای زنان و ۹۰ میلی‌گرم در روز برای مردان است. با این حال، آستانه ایمنی ۲۰۰۰ میلی‌گرم در روز در نظر گرفته می‌شود و بسیاری از مکمل‌ها به شکل‌های ۵۰۰ میلی‌گرم و ۱۰۰۰ میلی‌گرم عرضه می‌شوند.

با این حال، محققان در مورد افزایش دوز ویتامین C بدون مشورت با پزشک متخصص مراقبت‌های بهداشتی هشدار می‌دهند. اگرچه مصرف بیش از حد آن نادر است، اما مصرف بیش از حد می‌تواند عوارض جانبی ناخوشایند گوارشی ایجاد کند و افراد دارای شرایط خاص سلامتی ممکن است با خطرات جدی‌تری روبرو شوند.

این مطالعه نشان می‌دهد که مصرف بالاترین دوز مجاز ویتامین C برای شما به طور بالقوه کمک کننده است، اما باید با پزشک عمومی خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که نوع مناسب مکمل را در سطوح مناسب مصرف می‌کنید و به طور تصادفی از چیز دیگری که در یک مکمل بدون نسخه وجود دارد، بیش از حد مصرف نکنید.

در حالی که نتایج امیدوارکننده هستند، اما در عین حال مقدماتی هستند و تحقیقات بیشتری از جمله آزمایش‌های بالینی انسانی برای تأیید اثربخشی و ایمنی مورد نیاز است.

این پژوهش در مجله Environment International منتشر شده است.

منبع: ایسنا