آنتی‌بیوتیک در آنفلوآنزا بی‌اثر است/ تدوین برنامه‌ای جدید برای کنترل تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها

باشگاه خبرنگاران جوان - دکتر محمدرضا ظفرقندی در حاشیه نشست «هفته جهانی آگاهی از مقاومت میکروبی» با تأکید بر ضرورت مدیریت مصرف آنتی‌بیوتیک در کشور گفت: مصرف آنتی‌بیوتیک در ایران نسبت به بسیاری از کشور‌ها بیش از حد است و این روند می‌تواند در سال‌های آینده نسل جوان و کودکان امروز را با خطر جدی مقاومت میکروبی مواجه کند.

وی با بیان اینکه مصرف بی‌رویه موجب کاهش اثرگذاری دارو‌های موجود و نیاز به ورود آنتی‌بیوتیک‌های جدید می‌شود، اظهار داشت: اگر این روند ادامه پیدا کند، حتی دارو‌های پیشرفته نسل جدید هم در صورت مصرف غیرمنطقی با مقاومت میکروبی مواجه خواهند شد و چرخه خطرناک مقاومت دوباره تکرار می‌شود.

وزیر بهداشت فرهنگ‌سازی و آموزش را اولین اقدام ضروری در این زمینه دانست و افزود: لازم است آموزش صحیح به مردم و همچنین آموزش مستمر به همکاران نظام سلامت ارائه شود تا مشخص باشد در هر بیماری چه نوع آنتی‌بیوتیکی، با چه دوز و در چه تعداد باید تجویز شود. این آموزش‌ها باید در دوره‌های بازآموزی و آموزش مداوم پیوسته تکرار شود، زیرا علم دائماً در حال تغییر است.

او همچنین بر نقش نظارتی وزارت بهداشت و بیمه‌ها تأکید کرد و گفت: معاونت درمان، سازمان غذا و دارو و بیمه‌ها باید با تجویز‌های بی‌رویه و غیرمنطقی مقابله کنند. نسخه‌ها باید بر اساس گایدلاین‌های علمی تنظیم شود و بیمه‌ها مسئولیت دارند از تجویز دارو‌های غیرضروری جلوگیری کنند.

وی با اشاره به اینکه بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا کاملاً ویروسی هستند و آنتی‌بیوتیک در آنها اثر ندارد، افزود: تجویز آنتی‌بیوتیک برای آنفلوآنزا مصداق بارز مصرف غیرمنطقی است. داروخانه‌ها نیز نباید برای بیماری‌های ویروسی آنتی‌بیوتیک ارائه کنند و مردم نباید خودسرانه برای تهیه این دارو‌ها اقدام کنند.

وزیر بهداشت درباره وضعیت آنفلوآنزا در کشور نیز گفت: آمار باید با دقت ارزیابی شود. آنفلوآنزا یک بیماری ویروسی شناخته‌شده است و درمان آن مبتنی بر مراقبت‌های بهداشتی، اقدامات حمایتی و پیشگیری از انتقال بیماری است. تجویز آنتی‌بیوتیک در این زمینه نه‌تنها ضروری نیست، بلکه هزینه‌زا و غیرعلمی است.

وی همچنین به لزوم نظارت دقیق بر تجویز در داروخانه‌ها اشاره کرد و افزود: در بسیاری از کشور‌های دنیا بیمه‌ها کنترل نسخه‌ها را بر عهده دارند. نسخه‌نویسی الکترونیک باید به گونه‌ای طراحی شود که افرادی که در رشته خاصی تبحر ندارند امکان تجویز آنتی‌بیوتیک‌های نسل جدید را نداشته باشند. این موضوع باید در راهنما‌های بالینی بیمه‌ای تعریف شود و مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک نیز از سطح داروخانه‌ها کنترل گردد.

وزیر بهداشت با اشاره به پیش‌بینی‌های جهانی درباره پیامد‌های مقاومت میکروبی گفت: اگر روند فعلی در جهان ادامه پیدا کند، طی ۱۰ سال آینده بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار هزینه و حدود ۱۰ میلیون مرگ‌ومیر ناشی از مقاومت میکروبی رخ خواهد داد. این موضوع یک چالش جهانی و یک ضرورت ملی است که باید در وزارت بهداشت، بیمه‌ها و همه نهاد‌های مرتبط با جدیت دنبال شود.

او گفت: دستورالعمل‌های لازم در معاونت‌های مختلف وزارت بهداشت و بیمه‌ها در حال تدوین و پیگیری است و امیدواریم به خروجی‌های عملیاتی و اثرگذار برای کنترل مصرف آنتی‌بیوتیک در کشور منجر شود.