شهاب‌الدین، کارگردان این مستند در گفت‌وگویی درباره سوژه مستندش توضیحاتی داد و گفت: مستند «گالش منزل» درباره دلبستگی یک پیرمرد به شغل آبا و اجدادی‌اش یعنی گالشی است؛ او از آخرین نسل‌های باقیمانده پیشه گالشی است و اصلا دوست ندارد در محیط روستا زندگی کند، با اینکه فرزندانش به شهر مهاجرت کرده‌اند. این پیرمرد با اینکه به سرطان مبتلا شده و باید تحت مراقبت باشد، اما اصرار دارد که در جنگل زندگی کند. در فیلم می‌بینیم که بعد از فوت او، فرزندانش به دلیل نگاه منفعت طلبی و درگیر شدن با زندگی شهری، به بهانه‌های مختلف از ادامه شغل پدر سرباز می‌زنند و تصمیم به فروش گاو‌ها می‌گیرند. از سویی دیگر، دولت نیز به این میراث معنوی کم توجهی می‌کند و چه بسا تلاش می‌کند تا این شغل و زیست بوم از بین برود.

وی به نامگذاری این فیلم مستند اشاره کرد و گفت: گالش منزل به معنای زیستگاه گالش‌هایی است که در جنگل و کلبه زندگی می‌کنند و فعالیت روزمره‌شان دامداری است.

او درباره انتخاب این سوژه توضیح داد: سال‌ها بود که نسبت به این موضوع دغدغه داشتم و شاید نزدیک به ۳۰ سال پیش قصد ساخت مستندی با همین موضوع داشتم، اما بنابر دلایلی امکان پذیر نمی‌شد؛ باید اشاره کنم که جذابیت این سوژه برای من از این جهت بود که او علیرغم دست و پنجه نرم کردن با بیماری سرطان و توصیه پزشکان مبنی بر اینکه باید تحت مراقبت باشد، دوست داشت به تنهایی در جنگل زندگی کند و کارش را انجام بدهد.

وی خاطرنشان کرد: البته در ابتدا قرار بود درباره دلبستگی این آدم به جنگل و انتخاب او برای زندگی به دور از هیاهوی شهر فیلم بسازم، اما در میانه تولید فیلم شخصیت اصلی آن از دنیا رفت و تصمیم گرفتیم از جایی به بعد زندگی پسامرگ او را به تصویر بکشیم. جالب است بدانید که بعد از درگذشت او، روایت فیلم متفاوت شد و بگومگو‌هایی که به وجود آمد تبدیل به سوژه اصلی‌تر فیلم شد.

این مستندساز سپس درباره جلب اعتماد سوژه فیلم خود و نزدیکی به وی اظهار کرد: من اصالتا اهل همان منطقه هستم و او من و پدرم را می‌شناخت. همین شناخت کمک کرد تا اعتماد کند و اجازه بدهد از زندگی‌اش فیلم بسازم. علاوه بر این، در طول این سال‌ها تجربه زیادی کسب کرده‌ام و با پختگی در فیلمسازی اجتماعی فهمیدم نباید شلوغ بازی زیادی داشت و به همین دلیل خیلی جا‌ها تنها در کنارش بودم؛ به همین دلیل او فهمید که کار فیلمسازی من آزاری برای او ندارد.

شهاب الدین ضمن بیان وجود دوگانگی بین دولت و فعالان زیست محیطی درباره ادامه حیات گالش‌ها هم بیان کرد: بدون شک من طرفدار دیدگاهی هستم که به حفظ جنگل کمک بکند؛ گالش منزل یک میراث معنوی است که باید حفظ بشود. جالب است بدانید در سال ۱۳۷۱ وزارت جهاد با کار فرهنگی تلاش می‌کرد تا گالش‌ها را متقاعد به خروج از جنگل بکند. آنها اعتقاد داشتند که وجود دام در جنگل‌ها آسیب‌زا هست و وجود گالش‌ها خطری برای منابع طبیعی است. با این حال امروز می‌بینیم که آن تصمیم بسیار اشتباه بوده و اکنون مخالف این تصمیم هستیم. به نظرم می‌توان کاری کرد که جنگل‌ها به واسطه حضور گالش‌ها تخریب نشوند. 

وی ادامه داد: اکنون دولت، گالش‌ها را از آن منطقه بیرون انداخته و سپس تعدادی از بچه‌های آنان را به عنوان محیط بان استخدام کرده و به آنها حقوق می‌دهد تا از طبیعت محافظت کنند. این اتفاق در حالی است که گالش‌ها در گذشته خودشان از جنگل‌ها محافظت می‌کردند. آنها برای خودشان یک حوزه استحفاظی گذاشته بودند و هر کسی به جنگل چپ نگاه می‌کرد با واکنش همین گالش‌ها مواجه می‌شد؛ بنابراین می‌توانم بگویم که گالش‌ها نگهبان بدون چشم‌داشت و رایگان جنگل‌ها بودند و بودنشان می‌توانست بسیار کمک‌کننده باشد. علاوه بر این، با این طرح یک زیست مهم در کشور نابود شد. بسیاری از کارشناسان طرح خروج دام از جنگل را یک طرح شکست خورده می‌دانند.

کارگردان مستند «گالش منزل» به بازتاب‌های پس از پخش این مستند اشاره کرد و گفت: معتقدم که مستند باید مسئله محور باشد و به گونه‌ای باشد که موضوعی را به چالش کشانده و تصمیم‌گیران را به راه حل وادار بکند. این فیلم در مجلس یازدهم یکبار در کمیسیون کشاورزی اکران شد و استقبال فعالان حوزه تصمیم سازی این حوزه را به همراه داشت. امیدوارم این فیلم بتواند به لغو یا اصلاح آن طرح کمک بکند. 

شهاب الدین در پایان گفت: این فیلم از جمله کار‌هایی از من بود که امکان مشغول کردن عوامل زیادی در آن وجود نداشت. خانه او کوچک بود و به همین دلیل نمی‌توانستم افراد زیادی را همراه خودم ببرم. 

مستند «گالش منزل» چهارشنبه، ۱۶ آبان ماه ساعت ۲۱ از شبکه مستند سیما پخش شد و بازپخش‌های آن پنجشنبه، ۱۷ آبان ماه ساعت ۹ صبح و ۲۴ است.

منبع: ایسنا