آیت الله مهدوی کنی درگذشت

فرارو- آیت‌الله مهدوی کنی، رئیس مجلس خبرگان رهبری دار فانی را وداع گفت.



به گزارش فرارو، ابراهیم انصاریان رئیس دفتر رئیس مجلس خبرگان رهبری این خبر را تائید کرد.



آیتالله محمدرضا مهدوی کنی 83 ساله علاوه بر ریاست مجلس خبرگان رهبری، دبیری جامعه روحانیت مبارز و ریاست دانشگاه امام صادق را نیز بر عهده داشت.



او در سال 1327 درسن 17 سالگی برای ادامه تحصیل به قم مهاجرت نمود و تا سال 1340 در محضر استادان مبرز آن زمان همچون حضرات آیات مشکینی، حاج شیخ عبدالجواد سده ای (جبل عاملی)، شهید صدوقی، سلطانی، مجاهدی، رفیعی قزوینی، شعرانی، علامه طباطبایی، آیه الله العظمی بروجردی، امام خمینی، آیه الله العظمی گلپایگانی و ... رضوان الله تعالی علیهم دروس عالی فقه، اصول فقه، تفسیر، حکمت، کلام و دروس خارج فقه و اصول را تلمذ کرد.



آیت الله پس از بازگشت به تهران در سال 1340، در مدرسه مروی به تدریس علوم حوزوی مشغول شد و از سال 1342 امامت جماعت مسجد جدید التاسیس جلیلی در میدان فردوسی را پذیرفت. این مسجد پایگاه مناسبی برای فعالیت های اجتماعی و سیاسی ایشان شد.



مبارزات آیت‌الله علیه حکومت طاغوت، باعث دستگیری های متعدد، تبعید، شکنجه و زندانی شدن ایشان گردید. ایشان آخرین عالمی است که در روزهای نزدیک پیروزی انقلاب اسلامی برای چندمین بار دستگیر و در آستانه پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی آزاد شد.



او دارای یک فرزند پسر و دو فرزند دختر است.



آیت الله مهدوی کنی پس از انقلاب اسلامی

این مسئول عالی‌رتبه نظام در بدو پیروزی انقلاب اسلامی مسئولیت کمیته‌های انقلاب اسلامی را به عهده داشت که مسئولیت حفظ نظم شهرها را بر عهده داشت. از مهم‌ترین وقایع دوران ریاست وی بر کمیته‌ها، برخورد با اشغال سفارت آمریکا توسط نیروهای مارکسیست بود.

 

پس از سقوط دولت موقت مهندس بازرگان، آیت‌الله مهدوی کنی در کابینه شورای انقلاب عهده‌دار وزارت دادگستری شد. کمتر از یک سال بعد و در کابینه شهید رجایی ایشان به وزارت کشور رسید. او این سمت را در کابینه شهید باهنر نیز حفظ کرد. با وقوع حادثه هشتم شهریور و به شهادت رسیدن رئیس جمهور و نخست وزیر جمهوری اسلامی ایران، آیت‌الله مهدوی کنی به عنوان نخست وزیر موقت تشکیل کابینه داد. این کابینه به جز پست وزارت کشور که به ناطق نوری سپرده شد، در فهرست وزرا تفاوتی با کابینه پیشین نداشت. کمتر از دو ماه بعد میرحسین موسوی از مجلس رای اعتماد گرفت.



آیت‌الله مهدوی کنی در همان زمان و در اولین دوره شورای نگهبان به عنوان فقیه حضور داشت. با این حال وی هیچ گاه عضو مجلس شورای اسلامی نشد و قصدی نیز برای حضور در مجلس خبرگان رهبری نداشت. او به عنوان دبیر جامعه روحانیت مبارز، نقش موثری در جناح راست ایفا می‌کرد. با انشعاب روحانیون خط امامی از جامعه روحانیت مبارز، این نقش در جناح راست بیشتر تثبیت شد. وی در سال 1376 از حامیان جدی ناطق نوری به شمار می‌رفت.



شکست‌های پی در پی در انتخابات مختلف این نقش را از مهدوی کنی نگرفت. در انتخابات ریاست جمهوری 1384 جامعه روحانیت مبارز به سمت هاشمی رفسنجانی تمایل داشت و در دور دوم صریحاً از وی حمایت کرد. همین امر زمینه‌ساز رسیدن ایشان به میانه فضای سیاست شد.



اصلاح‌طلبان امید داشتند او را که در سال‌های پس از 76 کمتر در فضای سیاسی نقش‌آفرینی کرده بود حامی خود کنند. به ویژه مهدی کروبی که به عنوان نخستین دبیر مجمع روحانیون مبارز جدایی از یار قدیمی را کلید زده بود، بر نقش میانه‌دارانه مهدوی کنی تاکید می‌کرد. در سال 86 و زمانی که فعالیت‌های اصلاح‌طلبان برای بازگشت به مجلس در انتخابات مجلس هشتم اوج گرفته بود، آیت‌الله مشکینی درگذشت. کرسی نمایندگی او در تهران خالی شد و قرار بود همزمان با انتخابات مجلس شورای اسلامی، انتخابات میاندوره‌ای مجلس خبرگان رهبری برگزار شود.



طرفه آن‌که در رقابت‌های جانشینی برای آیت‌الله مشکینی، هاشمی بر احمد جنتی غلبه کرده بود و طیفی از سیاست‌ورزان در صدد فرستادن جانشینی در خور برای آیت‌الله مشکینی به مجلس خبرگان بودند.



مجمع روحانیون آیت‌الله توسلی را نامزد جانشینی کردند و جامعتین تنها نام در خوری که می‌دیدند، آیت‌الله مهدوی کنی بود. اتفاق عجیب جایی رخ داد که حزب اعتماد ملی و مهدی کروبی در راستای تاکید بر نقش میانه‌روانه مهدوی کنی از او در مقابل آیت‌الله توسلی حمایت کردند. البته پیش از رسیدن موعد انتخابات آیت‌الله توسلی درگذشت و انتخابات مجلس در تهران به نفع اصلاح‌طلبان گرم نشد. مهدوی کنی بی‌دغدغه به خبرگان رهبری راه یافت، اما در مقابل برخی شایعات اعلام کرد که قصد ریاست بر مجلس را ندارد.



در اجلاسیه‌های بعدی خبرگان آیت‌الله یزدی به عنوان رئیس جدید جامعه مدرسین نیز کوشید بخت خود برای ریاست را بیازماید، اما او نیز کامیاب نشد. مسئله تغییر ریاست خبرگان به زمانی دیگر موکول شده بود. در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در حالی که موسوی به سمت کسب اجماع سیاسی پیش می‌رفت، جامعه مدرسین از احمدی‌نژاد حمایت کرد. در جامعه روحانیت نیز به رغم نارضایتی افرادی هم‌چون هاشمی، روحانی، اکرمی و مصباحی‌مقدم از احمدی‌نژاد، این مهدوی کنی بود که بر خلاف انتظارها یکباره در حمایت از احمدی‌نژاد وارد میدان شد. همین نقش‌آفرینی مهدوی کنی باعث شد برای او نقش جدیدی در میان اصول‌گرایان تعریف شود و او به سمت شیخوخیت میان این گروه برسد.



یک سال و نیم بعد و پس از آن که انتقادها از هاشمی بالا گرفت در حالی که گزینه‌هایی چون جنتی و یزدی بختی برای جلب نظر خبرگان نداشتند، مهدوی کنی برای  ریاست خبرگان رهبری ابراز تمایل کرد. این بار هاشمی رفسنجانی بود که به حرمت شیخ سالخورده روحانیت مبارز، پا را از رقابت عقب گذاشت تا مهدوی کنی در انتخاباتی بدون رقابت رئیس مجلس خبرگان شده و علاوه بر آن برتری جایگاه سیاسی خود نسبت به افرادی چون یزدی و جنتی نیز نشان دهد. فوت مهدوی کنی، دوباره رقابت میان سه‌ضلعی جنتی، هاشمی و یزدی را زنده خواهد کرد. آیا این بار هم هاشمی رقابت را خواهد برد، یا هر سه شیخ بازی را دایر مدار دو نایب رئیس جوان، یعنی سیداحمد خاتمی و هاشمی شاهرودی خواهند کرد؟ باید تا شهریور منتظر ماند.



چنان که گفته شد، مهدوی کنی در سال‌های اخیر علاه بر ریاست مجلس خبرگان محور اصول‌گرایان در جریان انتخابات مجلس نهم بود. به کمک حبیب الله عسکراولادی کمابیش نیز توفیق یافت. وی در انتخابات ریاست جمهوری دهم و در میان ائتلاف سه‌نفره ولایتی، قالیباف و حداد عادل نیز ایفاگر چنین نقشی بود. با این حال او این بار توفیقی نیافت. پس از درگذشت عسکراولادی، فوت مهدوی کنی را می‌توان از دست رفتن دومین نخ تسبیح اصول‌گرایان و کاتالیزور جدایی قطعی گروه‌هایی نظیر جبهه پایداری از جبهه اصول‌گرایان دانست.



مهدوی کنی علاوه بر این‌ها در تمام سال‌های پس از انقلاب رئیس دانشگاه امام صادق بوده است. دانشگاهی که بسیاری از مدیران، سیاست‌گذاران و پژوهشگران دانشگاهی را در سال‌های پس از انقلاب تربیت کرده است. به جرات می‌توان گفت کمتر کسی از دانش‌آموختگان دانشگاه امام صادق با هر گرایش سیاسی را می‌توان یافت که برای او و رفیق دیرینه‌اش آیت الله باقری کنی، نقشی پدرانه قائل نبوده است. دانشگاه امام صادق در انتخابات ریاست جمهوری گذشته، سعید جلیلی یکی از دانش‌آموختگان خود را در کوران رقابت‌ها می‌دید. این نقش سوم نیز با رفتن مهدوی کنی دچار خلا شده است.