تعبیر پزشکیان از "سلامت معنوی"/ عمیق‌ترین بُعد ‌سلامت

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، مسعود پزشکیان امروز در پیامی به «نهمین همایش ملی سلامت معنوی اسلامی» در قم آورده‌است: یومَ لا ینفعُ مالٌ ولا بنونَ إلّا مَن أتی اللهَ بِقلبٍ سلیمٍ (شعراء: 89)مَن عَمِلَ صالحاً مِن ذَکَرٍ او اُنثی و هو مؤمنٌ فلَنُحیِیَنَّهُ حیاةً طیبةً (نحل: 97)، "سلامت معنوی" یکی از ابعاد چهارگانه در منظومه و نظام‌واره علوم سلامت است، این بُعد مهم، برخاسته و برگرفته از عاملی به نام "معنویت" است که در مقابل مادیت وضع شده‌است.

وی افزوده‌است: در اسلام و ایرانِ تمدنی، کتب و آموزه‌های علم طبابت و پزشکی، ارتباطی وثیق با خداشناسی، توحید و علوم دینی از قبیل فلسفه، الهیات و عرفان داشت؛ در نتیجه، هم طبیبان، هم فراگیرانِ این علم و هم بیماران به‌طور کامل در معرض مسائل معنوی قرار گرفته و بر این اساس، دعا و توسل به درگاه حق تعالی به‌منظور "تأمین"، "نگه‌داشت" و "ارتقا" سلامت و شفای بیماران، نقشی کلیدی و محوری یافت و شافی صرفاً خدای تعالی تلقی می‌شد و طبابت و طبیب نیز وسیله و واسطه شفا و بهبودی، اما این وضعیت با گذشت زمان، به دلیل افول و افت علمی ملل مسلمان و تقلید از علوم غربی، رو به فروکاهش رفت و مضامین معنوی عملاً از کتب و مقالات مرتبط با علوم پزشکی کشور حذف گردید.

رئیس‌ جمهور در این پیام ادامه داده‌است: در تعریفی که سازمان جهانی بهداشت در سال 1946 میلادی از سلامت ارائه کرد که عبارت بود از وضعیت حداکثری سلامت جسمی، روانی و اجتماعی و نه فقط نبود بیماری و ناتوانی. نهایتاً در سال 1362 (1983 میلادی)، بنا به پیشنهاد نماینده کشور نروژ در جلسه اجلاس سالانه سازمان جهانی بهداشت، "سلامت معنوی" به‌عنوان بُعد چهارم سلامت به تصویب رسید و تعریف و تعیین شاخص‌های آن به تناسب فرهنگ و تمدن هر کشوری به خود آن کشور واگذار شد.

وی در این پیام بیان کرده‌ است: معنویت در دین اسلام، دارای جایگاهی بس والا و منحصربه‌فرد است و سلامت معنوی که بر الگوی "قلب سلیم" و "حیات طیبه" در قرآن استوار است، به مثابه عمیق‌ترین بُعد از ابعاد سلامت تلقی می‌گردد که تأثیر گسترده و شگرفی بر دیگر ابعاد سلامت دارد. طبق تعریف، "سلامت معنوی اسلامی"، وضعیتی است که در آن بینش، گرایش و کنش فردی، خانوادگی و اجتماعی انسان، در راستای قرب و رضای الهی قرار گیرد. در "اسناد بالادستی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران" از جمله سند چشم‌انداز 20ساله کشور، سیاست‌های کلی سلامت (ابلاغی مقام معظم رهبری)، و بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی نیز به موضوع معنویت و سلامت معنوی با رویکرد اسلامی به طُرق و انحاء مختلفی اشاره شده‌است که این مهم، نشان از اهمیت و اولویت این بُعد از سلامت دارد.

پزشکیان بیان کرده‌است: یکی از روش‌های بسیار مؤثری که می‌تواند به نحو فراگیر به ارتقای سلامت معنوی اسلامیِ جامعه ما مدد برساند، آموزش‌وپرورشِ صحیحِ کودکان و نوجوانان و تأمین محتواهای سالم و جذاب برای رسانه و فضای مجازی است که در دستور کار همایش حاضر قرار گرفته است. اینجانب ضمن قدردانی از برگزارکنندگان این همایش و آرزوی توفیقات روزافزون برای آنان در ترویج معنویت و سلامت معنوی اسلامی، 2 نکته مهم را خاطرنشان می‌سازم: اولاً باید اذعان نمود که "نظام رسمیِ آموزش‌وپرورش کشور"، نقشی بنیادین در ترویج، توسعه و تعمیق سلامت معنوی اسلامی در کودکان، نوجوانان و حتی جوانان ما که آینده‌سازان این مرزوبوم هستند، دارد. آموزگاران و کادر آموزشی، دانش‌آموزان، محیط مدارس، کتب درسی و کمک‌درسی و نیز مدیران و کارکنان بخش اجرایی، کنشگران و عناصر اصلیِ این وزارتخانه بزرگ هستند که جملگی می‌توانند غرض و غایت سلامت معنوی اسلامی را تحقق ببخشند. ثانیاً "رسانه" و به‌ویژه "فضای مجازی" که امروزه به زیست‌بوم دوم کودکان، نوجوانان و جوانان ما بدل شده و به مثابه یکی از منابع اصلیِ یادگیری آنان تلقی می‌شود، با مخاطرات جدی از حیث معنویت و اخلاق اسلامی مواجه است و اینجاست که نقش کنشگران رسانه و فضای مجازی در داخل کشور بسیار برجسته می‌شود.

وی در پایان این پیام تصریح کرده‌است: فرصت را مغتنم شمرده، از مسئولان محترم وزارت آموزش‌وپرورش، رسانه ملی و رسانه‌های جمعی و نیز کنشگران فضای مجازی، صمیمانه درخواست می‌کنم توجه ویژه‌ای به مقوله معنویت و سلامت معنوی اسلامی مبذول داشته، در فرآیند مدیریت و برنامه‌ریزی، آن را نصب‌العین و سرلوحه کار خود قرار دهند.

نهمین همایش ملی سلامت معنوی اسلامی صبح امروز چهارشنبه در قم آغاز شد و تا فردا چهارم بهمن‌ماه ادامه دارد.

انتهای پیام/