جزییات آخرین روند ساخت زباله سوز تهران

باشگاه خبرنگاران جوان-  نوید خاصه‌باف در مورد آخرین وضعیت احداث زباله سوز در تهران با اشاره به سفر مدیران شهری به کشور چین گفت: در این سفر، بازدیدی از یک زباله‌سوز پیشرفته صورت گرفت. این بازدید به‌طور ویژه‌ای مدرن و منحصر‌به‌فرد بود. تصاویر و فیلم‌هایی که من شخصاً مشاهده کردم گواهی بر این امر بود که این زباله‌سوز به قدری پیشرفته بود که از همان لحظه ورود تا زمان خروج، به نظر می‌رسید در یک مجموعه گردشگری صنعتی قدم گذاشته‌ایم. در این مجموعه، نه تنها هیچ‌گونه بوی نامطبوعی از زباله‌ها به مشام نمی‌رسید، بلکه هیچ اثری از زباله‌ها نیز مشاهده نمی‌شد. تمامی فرآیند‌ها به‌دقت و با برنامه‌ریزی خاصی انجام شده بود، به‌گونه‌ای که از زمان ورود زباله‌ها تا تبدیل آنها به فرآورده‌ها و تولید برق، هیچ‌گونه نشانه‌ای از آلودگی محیط‌زیستی وجود نداشت. کارخانه به‌صورت کاملاً مرتب و با فضایی سبز و زیبا طراحی شده بود، که در بسیاری از نقاط جهان نیز مشابه چنین طراحی‌ها و استاندارد‌هایی مشاهده می‌شود.

وی افزود: پس از بازگشت از این سفر، مذاکراتی با همان شرکت برگزار شد. اما شهردار تهران با در نظر گرفتن نتایج این بازدید، بر آن بودند که ممکن است گزینه‌ای بهتر از لحاظ اقتصادی و راندمانی وجود داشته باشد. در نتیجه، مشاورین فنی به‌طور جدی وارد عمل شدند و همکاری مشترکی میان سازمان سرمایه‌گذاری و سازمان پسماند شکل گرفت. جلسات مستمر و فشرده‌ای به‌طور هفتگی برگزار شد که در آنها به‌طور دقیق و علمی به ابعاد مختلف فنی و اقتصادی پروژه پرداخته شد. بررسی‌هایی در زمینه‌های مختلف، از جمله نوع دستگاه‌ها، راندمان آنها و شیوه‌های فنی حاکم بر فرآیند‌های اجرایی انجام گرفت.

مدیرعامل سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران ادامه داد: در نهایت، هفت شرکت شناسایی شدند که از میان آنها، چند شرکت به دلیل نداشتن شرایط فنی مناسب حذف شدند. با این حال، در کنار موارد فنی، جنبه‌های اقتصادی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود؛ چرا که قرار بود این پروژه با هزینه‌ای بالغ بر ۵۰۰ میلیون دلار اجرایی شود، باید توان مالی شهرداری نیز در نظر گرفته می‌شد. به ویژه اینکه باید هم از نظر فنی پروژه به درستی طراحی می‌شد و هم برای سرمایه‌گذار جذابیت داشته باشد تا بتواند به سرمایه‌گذاری در این پروژه راغب شود. البته این نکته هم از اهمیت بسیاری برخوردار بود که علاوه بر جنبه‌های فنی، مدل اقتصادی پروژه نیز به‌گونه‌ای طراحی شود که از نظر مالی نیز قابل اجرا و پایدار باشد.

خاصه‌باف افزود: مدل سرمایه‌گذاری این پروژه در ابتدا با برخی چالش‌ها مواجه بود و چندین بار تغییر کرد تا در نهایت به مدل “خرید تضمینی برق” رسیدیم. این مدل به شهرداری این امکان را می‌دهد که در آینده با دولت قرارداد‌هایی جهت فروش برق منعقد کند، تا بدین ترتیب پروژه از لحاظ اقتصادی پایدار و حتی سود ده باشد. الحمدالله، در حال حاضر دو شرکت نهایی برای انجام پروژه انتخاب شده‌اند. یکی از این شرکت‌ها همان شرکتی است که در بازدید چین نیز حضور داشت و یکی از بزرگترین تولیدکنندگان زباله‌سوز در سطح جهانی و چین محسوب می‌شود. این دو شرکت در حال حاضر بر اساس سه شاخص اصلی (فنی، مالی و اقتصادی) در حال مقایسه هستند تا بهترین گزینه انتخاب شد. پیش‌بینی می‌شود که این انتخاب بزودی در حضور شهردار تهران و اعضای شورای شهر انجام گیرد.

وی با اشاره به همکاری کمیسیون بهداشت شورای اسلامی شهر تهران تصریح کرد: در این‌جا لازم است از همکاری بی‌دریغ کمیسیون بهداشت شورای اسلامی شهر تهران تشکر کنم که در تمامی مراحل این پروژه، همراهی‌های ارزشمندی داشتند و نکات حائز اهمیت را گوشزد کردند. یکی از ابهاماتی که سبب طولانی شدن روند اجرایی پروژه شد، این بود که آیا واقعاً ظرفیت ۶ هزار تن برای این زباله‌سوز لازم است یا خیر. در این زمینه دیدگاه‌های مختلفی مطرح شد؛ برخی پیشنهاد می‌کردند که ظرفیت ۲ هزار تن مناسب است، در حالی که برخی دیگر به ظرفیت ۱۰ هزار تن تأکید داشتند؛ لذا بر اساس تحلیل‌های دقیق، بهترین ظرفیت بهینه برای پروژه تعیین شد که هم در حال حاضر و هم در آینده از نظر اقتصادی و ارزش حرارتی زباله‌ها قابل قبول باشد.

خاصه‌باف ادامه داد: پیشنهاداتی نیز مبنی بر اینکه به طور موقت یک زباله‌سوز با ظرفیت ۲۰۰۰ تن راه‌اندازی شود و سپس به تدریج توسعه یابد، مطرح شد. اما این مدل با چالش‌هایی مواجه بود؛ چرا که هم سرمایه‌گذار نسبت به آن تمایلی نشان نمی‌داد و هم مدل اقتصادی آن به هم می‌ریخت. الحمدالله با برگزاری جلسات مکرر و همکاری با متخصصین حوزه پسماند، تمامی ابعاد پنهانی این پروژه روشن شود و دیگر هیچ نقطه مبهمی باقی نماند. از دو مشاور برجسته، یکی در حوزه نیروگاه‌سازی و دیگری دانشگاه صنعتی امیرکبیر به عنوان مشاور فنی و اقتصادی استفاده شد تا به بررسی دقیق‌تر ابعاد مختلف پروژه پرداخته شود.

وی درباره مراحل اجرایی پروژه توضیح داد: امروز به یک جدول زمانی نهایی دست یافتیم که طی ۱۰ تا ۱۵ روز آینده مصوب خواهد شد. پس از این مرحله، قرارداد نهایی امضا و عملیات اجرایی آغاز خواهد شد. فارغ از اینکه پروژه در این دوره از مدیریت شهری به بهره‌برداری برسد یا خیر؟، نکته حائز اهمیت این است که شهر تهران به شدت به این پروژه نیاز دارد و باید این پروژه در کوتاه‌ترین زمان ممکن به مرحله اجرا برسد.

مدیرعامل سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران در خصوص مجوز‌های زیست‌محیطی این طرح اظهار کرد: سازمان محیط زیست ابتدا نامه‌ای صادر کرد که زباله‌سوز‌ها آلاینده هستند. اما این نگاه از تکنولوژی‌های قدیمی نشأت می‌گرفت. در پی آن، جلساتی برگزار شد و مشاوران ما با ارائه مستندات فنی و استاندارد‌های جهانی، سازمان محیط زیست و دیگر نهاد‌های مرتبط را متقاعد کردند که این تکنولوژی جدید قادر است حتی از خروجی گاز‌های احتراق، فرآورده‌هایی سودمند تولید کند. در بسیاری از کشورها، از جمله چین، کشور‌های اروپایی، استانبول، باکو و ایالات متحده، این مدل به‌طور موفقیت‌آمیز پیاده‌سازی شده است.

خاصه‌باف اضافه کرد: مدلی که ما برای پروژه انتخاب کرده‌ایم، در چین نیز نمونه‌های موفقی دارد و در آنجا با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی اجرا شده است. از منظر اقتصادی، این پروژه به‌طور کامل مقرون‌به صرفه است؛ چرا که علاوه بر کاهش آلودگی زیست‌محیطی، اشتغال‌زایی نیز خواهد داشت. هرچند از لحاظ مالی، این پروژه ممکن است سود کلانی نداشته باشد، اما با استفاده از ظرفیت‌های قانونی موجود و حمایت دولت، این پروژه از منظر اقتصادی نیز فیزیبل خواهد بود.

وی در خصوص مشارکت‌های طراحی شده در سازمان شهرداری‌ها با بخش خصوصی توضیح داد: مدل مشارکت با بخش خصوصی به صورت BOO یا BOT پیاده‌سازی خواهد شد. در این مدل، سرمایه‌گذار سرمایه اولیه را تأمین کرده و پس از بازگشت سرمایه، منافع پروژه به شهرداری و مردم خواهد رسید. این نیروگاه برق به‌طور تقریبی ۱۰۰ مگاوات تولید خواهد کرد که می‌تواند برای تأمین یارانه انرژی برقی اتوبوس‌ها و تاکسی‌های برقی استفاده شود، یا برق مازاد آن به دیگر نقاط صادر شد. در حال حاضر، مدل‌های مختلفی برای مشارکت مردم در این پروژه در دست بررسی است.