رقص تنهایی شی جین‌پینگ در تقابل با جنگ تجاری ترامپ

شی جین‌پینگ، رهبر چین، می‌گوید اگر لازم باشد برای دور زدن بدترین تعرفه‌های تجاری دونالد ترامپ، حتی آماده رقصیدن است. او هفته گذشته در نامه‌ای به رئیس‌جمهور هند، دروپادی مورمو، پیشنهاد داد تا به مناسبت ۷۵ سال روابط تجاری دوجانبه، با هم «تانگوی اژد‌ها و فیل» برقصند. شی این شراکت را «انتخابی درست» برای «موفقیت متقابل» دو کشور خواند و افزود این همکاری «کاملاً در خدمت منافع اساسی دو ملت» خواهد بود.



در شرایطی که واشنگتن در حال ایجاد موانع تجاری جدید است، پکن تلاش گسترده‌ای برای جلب توجه سایر کشور‌ها آغاز کرده تا صادرات خود را از بازار آمریکا به مقاصد دیگری هدایت کند. تعرفه‌هایی که رئیس‌جمهور آمریکا بر کالا‌های چینی وضع کرده بود، از ۲۰ درصد در ابتدای سال به بیش از ۵۴ درصد افزایش یافت و میانگین مؤثر آن به ۶۵ درصد رسید. به‌گفته بسیاری از تحلیلگران، این افزایش قیمت باعث می‌شود کالا‌های چینی دیگر رقابتی نباشند.



پاسخ پکن سریع بود: وزارت دارایی چین اعلام کرد که از ۱۰ آوریل، تعرفه‌های مشابهی بر تمام کالا‌های آمریکایی اعمال می‌کند و تعرفه را ۳۴ درصد افزایش خواهد داد. سرمایه‌گذاران نگران آنند که با تشدید این جنگ تجاری، اقتصاد آمریکا وارد رکود شود و شرکت‌ها برای بقا، سرمایه‌گذاری و اشتغال را کاهش دهند.

موج چینی در راه است



برخی نگران آن هستند که چین در واکنش، به استراتژی دامپینگ (فروش زیر قیمت) یا افزایش یارانه برای کسب قرارداد‌های خارجی روی آورد. هم‌چنین، این ترس وجود دارد که آمریکا، که از پیش در بخش بزرگی از جهان در حال توسعه محبوبیت ندارد، به‌طور ناخواسته زمینه‌ساز نظم تجاری جهانی جدیدی شود که به نفع رژیم‌های اقتدارگرا، از جمله چین، رقم بخورد. شرکت BYD چین که از تسلا پیشی گرفته و پرفروش‌ترین خودروساز الکتریکی جهان شده، در حال گسترش در اروپا است؛ گرچه اتحادیه اروپا و انگلیس برای محدود کردن صادرات آن، تعرفه‌هایی مجزا وضع کرده‌اند.



جیم اُنیل، وزیر پیشین خزانه‌داری انگلیس، معتقد است که کشور‌های گروه G۷ باید روابط تجاری خود با چین را تقویت کنند. وی تأکید کرد که به‌جز آمریکا، بقیه اعضای G۷ در مجموع اقتصادی برابر با ایالات متحده دارند و کاهش موانع تجاری بین خودشان و نیز با چین و هند می‌تواند منطقی باشد.

اروپا و مسیر تازه



چین اکنون بیش از آمریکا به اتحادیه اروپا کالا صادر می‌کند. در حالی که صادرات به آمریکا حدود ۴۴۰ میلیارد دلار است، این عدد برای ۲۷ کشور اتحادیه اروپا به حدود ۵۸۰ میلیارد دلار می‌رسد. پروفسور کریستوفر دِنت، اقتصاددان تجارت بین‌الملل، می‌گوید که اروپا ممکن است به سمت شکل‌دهی ائتلاف‌های تجاری جدید با چین حرکت کند؛ به‌ویژه در واکنش به سیاست تهاجمی ترامپ. وی معتقد است کشور‌هایی مانند انگلیس، کانادا، ژاپن، کره جنوبی و استرالیا نیز می‌توانند به این مسیر بپیوندند. با این حال، مسئول اقتصادی اتحادیه اروپا اعلام کرده است که چنین روابطی تنها در صورتی ممکن است که تجارت و سرمایه‌گذاری دوطرفه، متقارن باشد.

انگلیس، معلق بین دو قطب



انگلیس، که کم‌ترین میزان تعرفه از سوی ترامپ را متحمل شده، در تلاش برای توافق با واشنگتن است، اما در عین حال نمی‌خواهد به چین بیش از حد نزدیک شود. با توجه به افزایش قریب‌الوقوع واردات خودرو‌های الکتریکی و فولاد ارزان از چین، خطر از دست رفتن مشاغل در انگلیس جدی است. وزیر بازرگانی انگلیس نیز گفته است که «اکثر تجارت با چین شامل موضوعات حساس نیست» و چشم‌پوشی کامل از چین واقع‌بینانه نیست. او حتی صادرات گوشت خوک را به‌عنوان نمونه‌ای از همکاری مفید با چین ذکر کرد.

تنش در آسیا و آینده نامعلوم



جان دنتون، رئیس اتاق بازرگانی بین‌المللی، جنگ تعرفه‌ای فعلی را با شوک نفتی دهه ۷۰ مقایسه کرده و آن را به‌مثابه یک زلزله اقتصادی دانسته است. او هشدار داده است که این وضعیت می‌تواند به بحران وجودی برای کشور‌های عضو آسه‌آن تبدیل شود؛ زیرا این کشور‌ها به محل‌های واسطه برای صادرات چینی به آمریکا بدل شده‌اند. به همین دلیل، آمریکا اکنون بر واردات از ویتنام و کامبوج نیز تعرفه‌های سنگینی اعمال کرده است.



شرکت نایکی، که نیمی از کفش‌هایش را در ویتنام تولید می‌کند، پس از اجرای تعرفه‌ها با کاهش ۱۵ درصدی ارزش سهام روبه‌رو شد. اما هدف اصلی این سیاست‌ها، کارخانه‌های چینی‌تبار فعال در این کشور‌ها هستند. با وجود این، ویتنام سعی دارد با اعزام هیئت‌هایی به واشنگتن، نظر مثبت آمریکا را جلب کند.

هند و سکوت معنادار



در مورد هند، شی جین‌پینگ از آن به‌عنوان «تمدنی کهن و عضو مهم جنوب جهانی» یاد کرده است. اما رئیس‌جمهور هند، پاسخ کوتاه و محتاطانه‌ای داد و تنها بر لزوم روابطی باثبات و قابل پیش‌بینی تأکید کرد. این پاسخ در میان فعالان اقتصادی هند، به‌منزله تلاشی برای پرهیز از درگیر شدن در اختلافات قدیمی، از جمله کسری تجاری نُه به یک به نفع چین، تفسیر شد. هم‌چنین، اختلافات مرزی بین دو کشور همچنان حل‌نشده باقی مانده‌اند.

تنهاتر شدن چین



اما برای چین، ماجرا رو به وخامت بیشتر است. ترامپ قصد دارد از ماه آینده، معافیت مالیاتی کالا‌های زیر ۸۰۰ دلار را لغو کند؛ اقدامی که مدل تجاری شرکت‌هایی، چون Shein و Temu را هدف قرار می‌دهد. همچنین، اعمال تعرفه‌های تازه بر داروها، نیمه‌هادی‌ها و فلزات نادر نیز در دستور کار است. این سیاست‌ها در آمریکا با حمایت هر دو حزب مواجه است؛ زیرا شرکت‌های فناوری و خودروساز چینی را تهدیدی برای صنایع آمریکایی می‌دانند.

نگاه به درون؛ آخرین امید پکن



کریستوفر بدرس، معاون مؤسسه Gavekal، می‌گوید چین دیگر دوستان زیادی برای صادرات ندارد و به همین دلیل، ناچار است به بازار داخلی خود تکیه کند. وی افزود: صادرات چین به آمریکا تنها ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌دهد، بنابراین از دید پکن قابل تحمل است. اما نگرانی اصلی زمانی شکل می‌گیرد که تعرفه‌های ترامپ باعث رکود جهانی شود – در این حالت، چین چاره‌ای جز تکیه بر مصرف‌کننده داخلی ندارد.



وی گفت که احتمالاً دولت چین بسته‌های محرک اقتصادی بیشتری را در سال جاری معرفی خواهد کرد – بسته‌هایی که حتی می‌تواند از محرک‌های دهه گذشته گسترده‌تر باشد.



منبع: گاردین