زرشک چگونه به تعادل صفرا و سلامت کبد کمک می‌کند؟

باشگاه خبرنگاران جوان - دکتر محمدمهدی زرشناس گفت: زرشک با نام علمی Berberis vulgaris یکی از گیاهان بومی ایران است که در مناطق کوهستانی به‌صورت درختچه‌ای با میوه‌های قرمز و ترش‌مزه رشد می‌کند. در منابع معتبر طب ایرانی، زرشک به‌عنوان داروی مقوی کبد، کاهنده صفرا و تصفیه‌کننده خون معرفی شده است.

وی تصریح کرد: حکمای این طب معتقد بودند که زرشک با کاهش حرارت کبد و پاکسازی مجاری صفراوی، به رفع احساس سنگینی، تلخی دهان و زردی پوست کمک می‌کند. این دیدگاه غیر مستقیم با برخی یافته‌های جدید در داروسازی نیز همسو است، در سال‌های اخیر نیز تحقیقات جدید نشان داده‌اند که یکی از مواد مهم مؤثره این گیاه با نام بربرین (Berberine)، با خاصیت ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی خود می‌تواند از سلول‌های کبدی محافظت کند.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز ادامه داد: بربرین با تنظیم ترشح صفرا، مهار تولید رادیکال‌های آزاد و کاهش التهاب می‌تواند نقش حمایتی در سلامت کبد داشته باشد و بر اساس گزارش‌های برخی مطالعات، این گیاه دارویی توانسته است به کاهش آنزیم‌های کبدی در بیماران مبتلا به کبد چرب کمک کند.

اهمیت مصرف صحیح زرشک

این متخصص داروسازی سنتی با تأکید بر اینکه مصرف صحیح زرشک اهمیت دارد، توصیه کرد: برای مصرف خانگی، دم‌کرده ملایم یا خیسانده زرشک انتخاب مناسبی است. خانواده‌ها بهتر است از آب‌زرشک‌های صنعتی که ممکن است حاوی رنگ یا افزودنی باشد، پرهیز کنند. در موارد درمانی نیز فرآورده‌های استاندارد حاوی عصاره زرشک یا بربرین قابل اعتمادتر هستند، زیرا دوز مشخص دارند.

عوارض مصرف زیاد زرشک

زرشناس با بیان اینکه مصرف زیاد زرشک ممکن است در برخی افراد باعث افت فشار خون، اسهال، تحریک معده و ضعف شود، اظهار کرد: زنان باردار و شیرده باید حتما با پزشک و داروساز مشورت کنند و بیماران دیابتی نیز به دلیل اثر کاهنده قند خون زرشک باید نسبت به هم افزایی آن در مصرف مداوم با دارو‌های خود توجه داشته باشند.

خود درمانی با زرشک صحیح نیست

وی با بیان اینکه زرشک جای درمان مرسوم را نمی‌گیرد، گفت: این گیاه می‌تواند مکملی طبیعی در کنار تغذیه سالم و سبک زندگی درست باشد، اما نباید جایگزین درمان بیماری‌هایی مانند هپاتیت یا نارسایی کبدی شود.

زرشناس در پایان تأکید کرد: پیش از مصرف هر نوع فرآورده گیاهی، مشورت با پزشک یا داروساز ضروری است تا دوز مناسب و احتمال تداخل دارو‌ها بررسی شود.

منبع: وزارت بهداشت و درمان