بازار موبایل و قطعات تعمیراتی در ایران همیشه تحت تأثیر عوامل خارجی و داخلی بوده است، اما در ماههای اخیر، اتفاقی که بیش از همه نگاهها را به خود جلب کرده، فعال شدن دوباره سازوکار اسنپبک و تشدید نظارتهای وارداتی است. اسنپبک که در اصل یک سازوکار کنترل واردات و جلوگیری از تخلفات تجاری بود، اینبار با قدرت بیشتری اجرا شده و تأثیر مستقیم بر روند واردات قطعات الکترونیکی، مخصوصاً قطعات موبایل، گذاشته است. فعال شدن دوباره این سازوکار همزمان با جهش نرخ دلار و طلا، ترکیبی از شرایطی را ایجاد کرده که بسیاری از کارشناسان آن را «سهگانه فشار» مینامند.
این سه عامل یعنی افزایش نرخ ارز، محدودیت واردات و تشدید نظارت باعث شده بازارقطعات گوشی به طور ناگهانی دچار نوسان، کمبود و گرانی شود؛ بهویژه در قطعات حیاتی مثل السیدی، تاچ، باتری و فلت شارژ. در ادامه این مقاله، به بررسی اثرات فعال شدن اسنپبک بر بازار ایران، واکنش واردکنندگان، چالش تعمیرکاران، وضعیت برندهای مختلف و آینده قیمتها میپردازیم.
اسنپبک چیست و چرا بر بازار قطعات تاثیر گذاشت؟
اسنپبک در اصل یک مکانیسم بازگرداندن کنترلشده محدودیتهاست که در قوانین بینالمللی و داخلی بهکار میرود. در ایران، این سازوکار بهعنوان روشی برای نظارت شدیدتر بر مسیر ورود کالا، جلوگیری از قاچاق و کاهش تخلفات تجاری استفاده شده است. فعال شدن مجدد آن، به معنی کنترل شدیدتر بر واردات، الزامهای جدید برای اسناد کالا، سختگیری بیشتر در مسیر ترخیص و توقف احتمالی محمولههای مشکوک است.
در حوزه قطعات موبایل، تأثیر این سازوکار بسیار سریعتر از سایر بازارها مشاهده شد. علت آن هم این است که قطعات موبایل، بهخصوص السیدی، حجم واردات زیادی دارند اما در عین حال ریسک حمل بسیار بالایی دارند. کوچکترین توقف در مسیر واردات یا گمرک، بهسرعت باعث کمبود، افزایش قیمت و نوسان بازار میشود.
تاثیر فعال شدن اسنپبک بر واردات السیدی
السیدی گوشی یکی از گرانترین و حساسترین قطعات موبایل است. این قطعه معمولاً 30 تا 40 درصد هزینه تعمیر گوشی را تشکیل میدهد و کیفیت آن نقش مستقیمی در رضایت مشتری دارد. فعال شدن اسنپبک باعث شده روند واردات این قطعه با چالشهایی روبهرو شود:
• افزایش زمان بررسی اسناد واردات
• توقف کوتاهمدت برخی محمولهها جهت بررسی بیشتر
• سختگیری در گرید و نوع قطعات وارداتی
• افزایش هزینههای حاشیهای واردات مانند انبارداری و بیمه
این موارد باعث شده قیمت السیدی بسیاری از برندها جهش چشمگیری داشته باشد. واردکنندگان میگویند هزینههای جدیدی که در اثر نظارت بیشتر ایجاد شده، مستقیماً بر قیمت نهایی کالا تاثیر میگذارد.
در قطعات گوشی های برند موتورولا، این موضوع اثر بیشتری داشته است. تاچ ال سی دی موتورولا در بسیاری از مدلها به دلیل خاص بودن طراحی، حتی در شرایط عادی نیز واردات سختتری دارد. اکنون با فعال شدن اسنپبک، این روند پیچیدهتر شده و برخی مدلها کمیابتر از قبل شدهاند.
در برند شیائومی، به دلیل فروش بسیار بالا در ایران، کمبود السیدی سریعتر به چشم میآید. فعال شدن اسنپبک باعث توقف برخی محمولهها در گمرک شده و همین موضوع قیمت تاچ ال سی دی شیائومی را تا 30 درصد افزایش داده است. برخی مدلها حتی وارد حالت کمبود شده و موجودی بازار محدودتر از همیشه است.
در برند هواوی، که از سالهای قبل نیز با محدودیتهای جهانی روبهرو بود، فعال شدن اسنپبک فشار مضاعفی وارد کرده است. تعمیرکاران میگویند تاچ و ال سی دی هواوی در برخی مدلها تقریباً کمیاب شده و قیمت آن در یک ماه بیش از 40 درصد رشد داشته است.
در چنین وضعیتی، تامینکنندگان داخلی که قطعات خاص و متنوعی مانند تاچ و ال سی دی گوشی داریا را به صورت پایدار ارائه میکنند، نقش مهمی در کاهش تنش بازار دارند. این تامینکنندگان توانستهاند با موجودی قابل اعتماد، روند جهش قیمت را تا حدی کنترل کنند.
تاثیر اسنپبک بر قیمتها و رفتار بازار
فعال شدن اسنپبک تنها باعث تاخیر در واردات نشده، بلکه هزینههای پنهان فراوانی ایجاد کرده است. به دلیل توقف یا بررسی بیشتر در گمرک، هزینه انبارداری افزایش یافته، بیمه محمولهها گرانتر شده و برخی واردکنندگان مجبور به تکمیل مدارک اضافی شدهاند. همه اینها در نهایت قیمت نهایی قطعه را افزایش میدهد.
بر اساس گزارشها، میانگین قیمت السیدی در بازار ایران طی ماه اخیر حدود 25 تا 35 درصد رشد داشته است. اما در برندهایی مانند موتورولا و هواوی، این عدد بیشتر است. باتریها و فلتهای شارژ نیز افزایش قیمت 15 تا 20 درصدی داشتهاند. این نوسان باعث شده بسیاری از تعمیرکاران برای خرید موجودی مناسب دچار مشکل شوند.
از سوی دیگر، برخی مشتریان نسبت به قیمتهای جدید واکنش نشان میدهند. افزایش هزینه تعویض السیدی برای بسیاری از کاربران شوکآور بوده و باعث شده برخی تصمیم به تعویض گوشی بگیرند. این روند اگر ادامه یابد، ممکن است بازار تعمیرات را در برخی بخشها دچار افت کند.
چالشهای جدید تعمیرکاران
تعمیرکاران موبایل اکنون با چند چالش بزرگ مواجهاند:
• کمبود قطعات اورجینال
• رشد قیمت دائمی و غیرقابل پیشبینی
• تردید مشتریان در انتخاب بین تعمیر و تعویض گوشی
• افزایش تقاضا برای قطعات گرید پایین
• حساسیت بالای مشتری نسبت به کیفیت
برخی تعمیرکاران برای مدیریت این وضعیت استراتژیهای جدیدی اتخاذ کردهاند. نگهداری موجودی قطعات پرفروش، خرید از تامینکنندگان معتبر، و استفاده از گارانتی معتبر از جمله روشهایی است که به پایداری کسبوکار کمک میکند.
پیشبینی آینده بازار در ماههای آتی
کارشناسان معتقدند آینده بازار قطعات موبایل تحت تأثیر سه سناریوی احتمالی خواهد بود:
- ادامه اجرای سختگیرانه اسنپبک
در این حالت، بازار با کمبودهای بیشتری روبهرو میشود و روند افزایشی قیمتها ادامه مییابد. - تعدیل قوانین و بازگشت روند عادی واردات
در این سناریو، قیمتها بهصورت تدریجی کاهش مییابد و بازار ثبات بیشتری پیدا میکند. - افزایش بیشتر نرخ دلار
این سناریو خطرناکترین حالت ممکن است. اگر نرخ دلار به روند صعودی بازگردد، قیمت السیدی و قطعات حیاتی ممکن است تا 50 درصد افزایش یابد.
جمعبندی نهایی
فعال شدن دوباره اسنپبک و همزمانی آن با جهش نرخ ارز، بازار قطعات موبایل ایران را وارد مرحلهای از بیثباتی کرده که در آن قیمتها به سرعت تغییر میکند و تامین قطعات برای تعمیرکاران دشوارتر شده است. در چنین شرایطی، قطعاتی مانند تاچ ال سی دی موتورولا، تاچ ال سی دی شیائومی، تاچ ال سی دی هواوی و حتی قطعات تخصصی مانند تاچ و ال سی دی گوشی داریا نقش محوری در بازار دارند. تنها راه عبور از این دوران، تامین پایدار، خرید هوشمندانه و همکاری با منابع معتبر است.
12249018
مهمترین اخبار بازار
