پیشرفت برنامه فضایی ایران به رغم تحریم‌های امریکا
باشگاه خبرنگاران جوان؛ حسین مهدی‌تبار- بندر چابهار در جنوب‌شرقی ایران، با سواحل صخره‌ای و قله‌های بی‌درختی که به «کوه‌های مریخی» معروف‌اند، سال‌هاست مقصدی محبوب برای گردشگران بوده است. اما به‌زودی، این منطقه فراتر از جاذبه‌های زمینی، به یکی از دروازه‌های ایران به فضا تبدیل خواهد شد.
به گزارش بلومبرگ، پروژه‌ای بلندپروازانه برای تبدیل این بندر به مرکز اقتصادی و فضایی در حال پیشرفت است؛ پروژه‌ای که هدف آن ساخت پایگاهی مشابه «کیپ کاناورال» آمریکا برای پیشبرد جاه‌طلبی‌های فضایی جمهوری اسلامی ایران است.
این برنامه فضایی در حالی توسعه یافته که در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، ایالات متحده تحریم‌هایی علیه آژانس فضایی ایران وضع کرد. با این حال، این تحریم‌ها مانع از پیشرفت یکی از پیشرفته‌ترین برنامه‌های فضایی در منطقه نشده است؛ برنامه‌ای که هم از سوی آژانس فضایی ایران و هم سپاه پاسداران دنبال می‌شود و توانسته موشک‌ها و ماهواره‌هایی را به مدار زمین بفرستد.
به نوشته بلومبرگ، از جمله پروژه‌های جدید، شبکه‌ای از ۲۰ ماهواره اینترنتی به نام «قاسم سلیمانی» است که به یاد فرمانده ارشد نیروی قدس نام‌گذاری شده است.
پیشرفت ایران در عرصه فضایی، هم‌زمان با رقابت جهانی بر سر توانمندی‌های نظامی در فضا مانند ماهواره‌های شناسایی و جنگ‌افزارهای اختلال در ارتباطات ماهواره‌ای صورت گرفته است.
آمار رسمی از میزان هزینه‌های صرف‌شده برای برنامه فضایی ایران وجود ندارد، اما بلومبرگ گزارش کرده که با وجود فشارهای ناشی از تحریم‌های آمریکا، دولت ایران همچنان حمایت خود از این بخش را حفظ کرده است. در آبان‌ماه گذشته، یک مقام ارشد اعلام کرد که آژانس فضایی ایران حدود ۱۱ میلیون دلار بودجه برای توسعه دریافت خواهد کرد.
همکاری نزدیک‌تر با روسیه نیز نقش مهمی در این پیشرفت‌ها داشته است. در ژانویه، رئیس‌جمهور ایران مسعود پزشکیان توافق‌نامه‌ای راهبردی با ولادیمیر پوتین امضا کرد. سال گذشته، یک راکت روسی اولین ماهواره‌های خصوصی ایران را به مدار زمین فرستاد. بلومبرگ می‌نویسد که روسیه در عین استفاده از پهپادهای ساخت ایران در جنگ اوکراین، تجربیات فضایی چند دهه خود را نیز در اختیار ایران قرار داده است.
«روسیه تخصص دارد، و این همان چیزی است که ایران به دنبالش است»، جولینا زویس، پژوهشگر مؤسسه مطالعات امنیتی و بین‌المللی آلمان به بلومبرگ گفته است.
افزایش توان ایران در پرتاب ماهواره‌ها می‌تواند به این کشور امکان دهد تا از فضا برای بهبود توان هدایت و دقت تسلیحات استفاده کند. جان شلدون، کارشناس مشاوره فضایی در ابوظبی، به بلومبرگ می‌گوید: «ایرانی‌ها می‌توانند واکنش‌های سریع‌تری داشته باشند و اهداف را با دقت بیشتری شناسایی کنند.»
در این میان، ایران با تأکید بر ماهیت علمی و غیرنظامی برنامه فضایی‌اش، هدف اصلی خود را دستیابی به فناوری‌هایی می‌داند که کشورهای غربی سال‌هاست از آن بهره‌مند شده‌اند.
پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، در بهمن‌ماه گذشته گفت: «دشمنان ما دائماً در تلاش‌اند تا ما را از ایستادن روی پای خود بازدارند، اما این باعث شده تا به دستاوردهای علمی و فناورانه برسیم.»
در حالی که ایران بارها اعلام کرده هدفی برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارد و غنی‌سازی را صرفاً با اهداف غیرنظامی دنبال می‌کند، بلومبرگ می‌نویسد که پیشرفت در حوزه فضا می‌تواند راهی برای نشان دادن پایداری، استقلال و قدرت علمی ایران باشد.
«ایران اکنون، به‌ویژه پس از تحولات اخیر، به راهی برای بازسازی ظرفیت‌های خود جهت اعمال نفوذ در منطقه نیاز دارد و فناوری‌های فضایی و هوانوردی یکی از مسیرهای آن است»، متیو اشمیت، استاد امنیت ملی در دانشگاه نیوهیون به بلومبرگ گفت.
بسیاری از چشم‌ها اکنون به چابهار دوخته شده‌اند؛ پروژه‌ای که با وجود تأخیرها، قرار است در سال جاری به بهره‌برداری برسد. این پروژه ۱۴ هزار هکتاری، که توسط رئیس آژانس فضایی ایران معرفی شده، قرار است به مرکز اصلی مأموریت‌های فضایی ایران تبدیل شود.
قرار گرفتن چابهار در موقعیت جنوبی‌تر نسبت به دیگر سایت‌های پرتاب ایران، مزیت مهمی برای استفاده از چرخش زمین و ارسال محموله‌های سنگین‌تر به مدار ایجاد می‌کند.
بلومبرگ می‌گوید مقام‌های ایرانی از هم‌اکنون درباره پروژه‌های بلندپروازانه‌تری چون ساخت کپسول‌های انسانی برای ارسال فضانورد به فضا سخن می‌گویند.
توانایی ایران برای تحقق این اهداف تا حدی به نتایج مذاکرات جاری با آمریکا بستگی دارد. گفتگوهایی که به گفته کارشناسان، هرچند مقدماتی بوده، اما از نظر نمادین اهمیت بالایی دارد. «این مذاکرات صرفاً مقدماتی بودند، اما نفس گفتوگو در این شرایط بسیار معنادار است»، هَلیِر، پژوهشگر ارشد مرکز پیشرفت آمریکا در واشنگتن، به بلومبرگ گفته است.
12180635
مهمترین اخبار بین‌الملل
