پرتکرارترین نام‌های خانوادگی در ایران کدام‌اند؟

باشگاه خبرنگاران جوان-  سازمان ثبت‌احوال کشور در آخرین گزارش خود فهرست ۳۰ نام خانوادگی پرتکرار در ایران را منتشر کرده است؛ این آمار نشان می‌دهد که تنها چند نام خانوادگی، بخش قابل‌توجهی از جمعیت کشور را دربر می‌گیرند.

در صدر این فهرست، نام‌های خانوادگی محمدی، حسینی و احمدی قرار دارد که پرتکرارترین فامیلی در ایران به‌شمار می‌رود. پس از آن، نام‌هایی مانند رضایی، کریمی، موسوی، جعفری، صادقی، حیدری، مرادی در رتبه‌های دوم تا دهم قرار دارند.

فهرست کامل این ۳۰ فامیلی پرتکرار به‌ترتیب عبارت است از: محمدی، حسینی، احمدی، رضایی، کریمی، موسوی، جعفری، صادقی، حیدری، مرادی، ابراهیمی، رحیمی، هاشمی، قاسمی، صالحی، کاظمی، اکبری، امیری، عباسی، اسدی، امینی، باقری، طاهری، نوری، علیزاده، محمودی، شریفی، سلطانی، نجفی، زارعی.

این اسامی ریشه در ساختار‌های تاریخی، فرهنگی، مذهبی و اجتماعی جامعه ایرانی دارند. برای مثال، نام‌هایی مانند محمدی، حسینی، جعفری و موسوی به‌شدت با مفاهیم دینی و سلسله‌نسب امامان پیوند دارند. در مقابل، فامیلی‌هایی نظیر علیزاده، محمدزاده، محمدپور از ساختار‌های پدرسالارانه در نام‌گذاری تبعیت می‌کنند که نشان‌دهنده نسبت خانوادگی با یک نام خاص است.

همچنین، بسیاری از این نام‌ها دارای پسوند «ـی» هستند؛ مانند احمدی، رضایی، مرادی که از نظر زبان‌شناسی نشانه نسبت و انتساب فرد به ویژگی، مکان یا شخص خاصی‌اند.

برخی دیگر از نام‌ها مانند زارعی، دهقانی، عسگری نیز به شغل، طبقه اجتماعی یا نقش‌های تاریخی در جامعه ایرانی اشاره دارند و در بسیاری از مناطق کشور رایج‌اند.

به گفته مسئولان ثبت احوال، این نام‌ها به دلایلی، چون تلفظ آسان، آشنایی عمومی و قابلیت انتقال بین‌نسلی، در دهه‌های گذشته به‌طور مداوم انتخاب شده‌اند. از سوی دیگر، بخشی از این الگو‌ها به تغییرات قانونی سال ۱۳۱۳ بازمی‌گردد؛ زمانی که انتخاب نام خانوادگی در ایران از حالت اختیاری به الزامی تبدیل شد.

با وجود تنوع زبانی، قومی و فرهنگی در ایران، این گزارش نشان می‌دهد که الگوی انتخاب فامیلی در کشور تا حد زیادی به سمت نام‌هایی با ساختار مشابه گرایش داشته است؛ الگویی که ممکن است در سال‌های آینده، با رشد گرایش به هویت‌های محلی و فردی، دچار دگرگونی شود.