واقعیت این است که کودکان تصوری از رازداری ندارند. در واقع برای آنها مخفی نگه‌داشتن برخی مسائل بی‌معناست. آنها هنوز نمی‌دانند چرا نباید مادربزرگ از دعوای مامان و بابا خبر داشته باشد و چرا نباید با غریبه‌ها از اسم و رسم و آدرس خانه و... صحبت کرد. کودکان بزرگ‌تر ممکن است برای افشای رازهای خانوادگی دلایل دیگری مثل انتقام‌گرفتن یا جلب توجه داشته باشند، با این‌حال تا قبل از اینکه شما شروع به آموزش نکنید و البته آموزش‌تان را صحیح و سالم پیش نبرید، برای کودکتان، شما و مامان‌جون و غریبه‌ها به یک میزان، صلاحیت دریافت اطلاعات را دارید.

«خاله می‌دونستید ما قراره نی‌نی‌دار بشیم؟» «عمو می‌دونستید بابام با همکارش دعوا کرده، صورتش زخمی شده؟»، «مادرجون، بابا و مامان دیشب با هم دعوا کردن»؛ اینها جملاتی هستند که احتمالا زیاد از زبان کودکان اطراف خودتان شنیده‌اید. واقعیت این است که کودکان تصوری از رازداری ندارند. در واقع برای آنها مخفی نگه‌داشتن برخی مسائل بی‌معناست. آنها هنوز نمی‌دانند چرا نباید مادربزرگ از دعوای مامان و بابا خبر داشته باشد و چرا نباید با غریبه‌ها از اسم و رسم و آدرس خانه و... صحبت کرد. کودکان بزرگ‌تر ممکن است برای افشای رازهای خانوادگی دلایل دیگری مثل انتقام‌گرفتن یا جلب توجه داشته باشند، با این‌حال تا قبل از اینکه شما شروع به آموزش نکنید و البته آموزش‌تان را صحیح و سالم پیش نبرید، برای کودکتان، شما و مامان‌جون و غریبه‌ها به یک میزان، صلاحیت دریافت اطلاعات را دارید.

• رازداری و عقلانیت

بالاخره هر فرد، رازهای شخصی و خانوادگی‌ای دارد؛ حرف‌هایی برای‌نزدن که به هر دلیلی نیازی به افشای آنها نیست. رازداری علاوه بر یک خصیصه‌ اعتمادبرانگیز، توصیه‌ای دینی هم محسوب می‌شود. حضرت علی(ع) می‌فرمایند: «رازت را تنها برای خودت نگهدار و آن‌را نه به دوراندیش بسپار که می‌لغزد و نه به نادان که خیانت می‌کند». و امام جواد(ع) نیز در سخنی حکیمانه می‌فرمایند: «آشکار کردن چیزی، پیش از آنکه استوار شود، موجب تباهی آن می‌شود». زمانی که نفر سومی با ذهن و دلی خالی از چراها و باید و نبایدها قدم به دنیا و زندگی ما می‌گذارد، ممکن است وقتی زبان باز کرد، رازهای خانوادگی و آنچه در خانه می‌شنود، می‌بیند و در جریان قرار می‌گیرد را برای دیگران بازگو کند. رازداری خصیصه‌ای است که کودک باید هم برای حفظ امنیت و موفقیت خودش در بزرگسالی و هم برای حفاظت از رازهای خانوادگی آن را فرابگیرد. آموزش رازداری به کودک با کتک، تنبیه و سرزنش، امکان‌پذیر نیست. طبیعی است که والدین وقتی با خبرچینی و برملاشدن رازهای خانوادگی توسط کودک روبه‌رو می‌شوند عصبانی شده و از کوره دربروند اما مطمئنا عصبانیت والدین، کودک را رازدار نمی‌کند.

• رازدار باشید

کودک شما مدام حواسش به شماست. زمانی که با تلفن صحبت می‌کنید یا در مهمانی‌های خانوادگی و دوستانه با افراد، مشغول افشای رازهای دیگران هستید، او اگرچه گوشه‌ای مشغول بازی باشد، باز هم حرف‌های شما را می‌شنود. بنابراین اگر خودتان فرد رازدار و الگوی خوبی برای فرزندتان نباشید، او هم خبرچینی کوچک از آب در می‌آید که هر چه می‌شنود و می‌بیند را کف دست بقیه می‌گذارد.

• به من توجه کن

یکی از علل برملا شدن رازها توسط بچه‌ها، نیاز آنها به توجه است. فراموش نکنید که وقتی رازی در میان باشد، توجه همه جلب می‌شود. اگر کودک به این جلب توجه اعتیاد پیدا کرد، آن‌وقت تبدیل می‌شود به یک خبرچین کوچک! برای این مسئله 2راه وجود دارد؛ اول پیشگیری و دوم درمان:

اول: خودتان به اندازه کافی به‌کودکتان توجه کرده و اعتماد و عزت‌نفس‌اش را تقویت کنید. نیاز به توجه باید در کودک مرتفع شود، در چنین صورتی او برای جلب‌توجه دست به هر کاری نمی‌زند.

دوم: وقتی کودکی به خبرچینی رو آورد، از اطرافیان بخواهید که در چنین مواقعی به او توجه نکنند، به حرفش گوش نکنند یا تشویقش نکرده و از گفتن جملاتی محرک مثل «وای راست می‌گی؟» «بعدش چی شد؟» و... خودداری کنند.

• خودت را جای او بگذار

محمدرضا، وسط مهمانی دست مادرش را می‌گیرد و به گوشه‌ای می‌برد و خیلی مشکوک و هیجان‌زده می‌گوید: «مامان، می‌خوای بهت بگم حسن توی مدرسه‌شون چی‌کار کرده؟ وای مامان باورت نمی‌شه» تکلیف مادر محمدرضا در چنین شرایطی چیست؟ یکی از راه‌ها این است که مادر از او بپرسد: «یعنی می‌خوای راز حسن رو فاش کنی؟» در این حالت کودک با مفهوم راز و رازداری روبه‌رو شده و مجبور به تصمیم گرفتن می‌شود. اگر کودک گفت بله، مادر می‌تواند بپرسد: «تو اگر جای حسن بودی دلت می‌خواست کسی رازت رو فاش کنه؟» احتمالا کودک فکر می‌کند و می‌گوید نه یا «باید فکر کنم!» به او فرصت فکر و تصمیم بدهید. حالت بعد زمانی است که واقعا برای حسن اتفاقی رخ داده که نیاز به کمک دارد و محمدرضا با فاش‌کردن این راز می‌تواند گره‌ای را باز کند. یکی از سؤالاتی که مادر می‌تواند از کودک بپرسد این است: «به‌نظرت با این اتفاقی که براش افتاده، نیاز به کمک داره؟ ما می‌تونیم کمکش کنیم؟ اگر پدر و مادرش متوجه بشن می‌تونند کمکش کنند؟ به‌نظرت حسن در خطره؟».

• رازدار کودکتان باشید

رازش را نگه دارید تا رازتان را نگه دارد. رازهای کودک ممکن است به‌اندازه خودش کوچک باشد یا اهمیت خاصی نداشته باشد اما برای او بزرگ و بااهمیت است. شما به این اعتمادی که به شما کرده احترام بگذارید. لازم نیست هر نکته‌ای که برای کودک راز و مهم محسوب می‌شود را جلوی خودش با دیگر اعضای خانواده در میان بگذارید که هم سلب اعتماد کرده‌اید و دیگر هیچ‌وقت مسائلش را با شما در میان نمی‌گذارد و هم او را نسبت به مفهوم رازداری بی‌اهمیت کرده‌اید. اگر نیاز به درمیان گذاشتن با دیگران است، مخفیانه و در غیاب خودش بگویید.

• با اینکه دوستت دارم...

اگر با افشاشدن رازی توسط کودک در جمع روبه‌رو شدید، همان‌جا و جلوی بقیه عکس‌العمل نشان ندهید. عکس‌العملی مثل سرزنش، دعوا، عصبانیت، تهدید و... . تنها کاری که باید بکنید این است که چند لحظه‌ای جدی و خیره نگاهش کنید یا با گذشت مدتی کم، دستش را گرفته و در خلوت به او بگویید: «با اینکه دوستت دارم، اما خیلی از این کارت ناراحت شدم، تو نباید رازهای خانواده را به کسی بگویی».