ربرت شمیان، مترجم و دبیر زبان و ادبیات انگلیسی به ایسنا می‌گوید: مبنای تقویم یهودیان ابتدا بر اساس رؤیت ماه بود، اما بعد از حدود هزار سال، به این خاطر که زمان اعیاد در طول سال جابه‌جا می‌شد، آن‌ها تصمیم گرفتند با ترکیب گاه‌شمار شمسی و قمری، تغییری در تقویم ایجاد کنند تا این رسوم درست همان روزی که در تورات ذکر شده اجرا شوند.
او خاطرنشان می‌کند: یهودیان دو عید رسمی دارند که یکی با نام «پسح» اوایل بهار برگزار می‌شود و دیگری اوایل پاییز که «روش هشانا» نام دارد.
شمیان توضیح می‌دهد: «روش هشانا» در کلام عبری به معنی آغاز است و از آنجا که اعیاد یهودی با طبیعت پیوند استواری دارند، این عید در زمان برداشت محصول برگزار می‌شود تا مردم برای شروع فصل کاشت (پاییز و زمستان) و با انجام عباداتی از خداوند بخواهند به محصول آن‌ها برکت بدهد و آن را از باران‌های سیل‌آسا در امان نگه دارد.
این مترجم، یادآور می‌شود: یهودیان اصفهان معمولاً در عید روش هشانا به بقعه‌ی استراخاتون یا ساراخاتون (نوه‌ی حضرت یعقوب) که در شهرستان پیربکران قرار دارد می‌روند و قبور هم‌کیشان خود را زیارت می‌کنند تا به نوعی یک پیوند بین زندگان و مردگان برقرار کنند و نشان بدهند که در جشن سال نو، رفتگان را فراموش نکرده‌اند.
او ادامه می‌دهد: بردن مواد غذایی برای مستمندان و رد و بدل کردن کارت پستال نیز از دیگر رسوم جشن سال نو است که در خارج از کشور بیشتر انجام می‌شود.
شمیان، پیش از شرح خوراکی‌های مخصوصی که کلیمیان هنگام سال نو تناول می‌کنند، می‌گوید: ما دو دسته یهودی داریم؛ یکی سفاردی و دیگری اشکنازی. یهودیان سفاردی در برخورد با رسوم و عبادات سهل گیرانه تر عمل می‌کنند اما یهودیان اشکنازی به‌شدت به جزییات پایبندند؛ اغلب یهودیان ایران نیز از دسته‌ی سفاردی هستند.
این مترجم می‌افزاید: طی تحقیقاتی که انجام داده‌ام، ابتدا تمام رسومِ مرتبط با خوراک که در بین یهودیان رواج داشته بر پایه‌ی محصولات گیاهی بوده و اعیاد و روزهای مهم دیگر نیز همه با نجوم و طبیعت پیوند داشته است. اعیاد دیگری که در آن از کلماتی مثل «دشمن» نام برده می‌شود و یا خوراکی‌های غیر گیاهی که در برخی اعیاد مصرف می‌شود، همه بعد از دو مرتبه‌ای که بیت‌المقدس خراب شد، به وجود آمده و به رسوم قبلی افزوده‌شده‌اند.
او تصریح می‌کند: هفت «براخا» یا برکت در طول سال سر سفره‌ی یهودیان قرار دارد که شامل یایین (عصاره‌ی انگور)، نان، بوی خوش (نعنا یا به)، میوه‌ی درختی، میوه‌ی زمینی، شهکل (مایعات) و مزونوت (برنج و مواد نشاسته‌ای) می‌شود اما در ایام عید روش هشانا آن‌ها شیر، عسل، تره، کدو، لوبیا، چغندر، خرما و انار می‌خورند و پیش از خوردن هر یک دعایی هم می‌خوانند. لبنیات و شیر نیز در اعیاد بیشتر استفاده می‌شود.
شمیان یادآور می‌شود: در طول زمان و بعد از خراب شدن بیت‌المقدس و مهاجرت یهودیان، در برخورد با سایر اقوام، رسم خوردن پوست سر بره و شُش این حیوان حلال‌گوشت نیز به خوراکی‌های عید روش هشانا افزوده‌شده اما همان‌طور که ذکر شد، اصل کار همان محصولات گیاهی است.
این مترجم خاطرنشان می‌کند: هر یک از خوراکی‌هایی که به مناسبت جشن سال نو خورده می‌شود بر اساس اصول تهیه‌شده و نماد یک‌چیز است مثلاً؛ سیب برای سلامتی خورده می‌شود، لوبیا برای زیاد و پربرکت شدن محصول، انار برای سبقت گرفتن در کارهای نیک و چون یهودیان معتقدند روز دهم ماه تیشری _که در زبان عبری عسارا و در عربی عاشورا خوانده می‌شود_ تقدیر همه مخلوقات در سال آینده مشخص می‌شود، آن‌ها در روز عید کدو می‌خورند تا از حکم اتفاقات بد و مصیبت‌ها مبرا شوند.
او تصریح می‌کند: زمانی که جمعیت یهودیان در اصفهان بیشتر بود دیدوبازدید عید هم با رفتن به منزل بزرگ‌ترهای فامیل و خوردن همان خوراکی‌های مخصوص عید انجام می‌شد اما اکنون با کم شدن جمعیت این رسم چندان پر رنگ نیست.
شمیان می‌گوید: ویژگی بارز نماز جشن روش هشانا، نواختن در شیپوری است که از شاخ قوچ یا غزال درست‌شده و از رسوم دیگر این روز می‌توان به رفتن مردم نزدیک جوی آب و آب‌انبارها اشاره کرد.
این مترجم یادآور می‌شود: این رسم قبلاً برای وام گرفتن روشنایی از آب و همچنین شسته شدن گناهان در کنار چشمه راران و چشمه گازری که در محله جوباره وجود داشت انجام می‌شد که متأسفانه امروزه چشمه گازری به خاطر احداث خط مترو و زیرگذر از بین رفته و مادی راران هم خشک‌شده. امیدوارم مدیران شهری پیش از انجام عملیات عمرانی به رسوم وابسته به مکان‌ها توجه بیشتری داشته باشند.
او خاطرنشان می‌کند: هشت روز بعد از روش هشانا، عید کیپور شروع می‌شود که موعد روزه‌داری و حضور در کنیساهاست چراکه حضرت موسی درست در چنین روزی ۱۰ فرمان را به قوم خود عرضه کرد. در واقع دفتر زندگی در «روش هشانا» نوشته و در روز «کیپور» مهر و موم می‌شود و این مضمون دعایی از کتاب مقدس است که یهودیان آن را طی ده روز ابتدایی ماه تیشری می‌خوانند.
انتهای پیام
