براساس گزارش ساینس الرت، نتایج بررسی جدیدی نشان میدهد بیش از 30 هزار پژوهش علمی منتشر شده ممکن است به دلیل استفاده از ردههای سلولهایی که به اشتباه شناسایی شدهاند، به کل نادرست باشند.
این مشکل به شدت ساده اما بسیار جدی است: محققانی که درحال مطالعه روی سرطان ریه هستند، مقالهای جدید منتشر میکنند و مشخص میشود سلولهای آزمایشگاهی که در این پژوهش روی آنها تحقیق کردهاند سلولهای کبد بودهاند نه ریه. یا سلولهایی که تصور میشده سلولهای بدن انسان است،به موش تعلق داشته یا برعکس.
این به آن معنی است که یافتههای تمامی این پژوهشها نادرست از آب درمیآیند یا دارای نقص هستند و احتمالا به کل غیرقابل استناد خواهند بود. به گفته محققان دانشگاه رادباند در هلند که این بررسی جدید را انجام دادهاند،بیشتر دانشمندان از عمد چنین یافتههای اشتباهی را چاپ نمیکنند، و این یک اشتباه معصومانهاست. مشکل اصلی و نگران کننده این است که دادههای پژوهشی احتمالا غیرواقعی و غیرقابل تولید دوباره هستند.
محققان هلندی برای اینکه بدانند پدیده ردههای سلولی اشتباهی تا چهاندازه درست است، به دنبال مدارکی درباره "ادبیات علمی آلوده" گشتند. این محققان با استفاده از پایگاه دادههای وبسایت نشریه ساینس، مقالههای علمی که براساس تمامی انواع شناخته شده سلولهای اشتباهی انجام گرفته بودند را مورد بررسی قرار دادند. این ردههای شناخته شده توسط کمیته بینالمللی تایید هویت رده سلولی مشخص شدهاند.
در این لیست بیش از 451 رده سلول وجود دارد و هیچیک از آنها آنچه به نظر میآیند نیستند زیرا در دورهای زمانی به سلولی دیگر آلوده شدهاند اما همچنان در مطالعات علمی مورد استفاده قرار گرفتهاند،از دهه 1950 تا به امروز. محققان تعداد مقالههای علمی که مبتنی بر این ردههای سلولی منتشر شدهاند را 33 هزار مقاله تخمین زدهاند. این یعنی بیش از 30 هزار مقاله علمی آنلاین منتشر شدهاست که درباره سلولهایی نادرست گزارش میدهند.
از میان 451 رده سلولی تغییر یافته، مشهورترین منبع آلودگی سلولهای HeLa هستند. در سال 1957 مادری 31 ساله در ویرجینیای آمریکا به دلیل ابتلا به سرطان رحم جانش را از دست داد اما در دوره درمانی و پیش از مرگ وی بدون اینکه به بیمار اطلاع داده شود، از سلولهای لاکس رحمی او نمونهبرداری شد.
بعدها زیستشناسی به نام جورج اوتو گی کشف کرد میتوان این سلولها را به شکلی نامحدود در آزمایشگاه زنده نگه داشت و به این ترتیب سلولهای HeLa به اولین رده سلولی نامیرا تبدیل شدند، به این معنی که به تدریج و به واسطه پیری از بین نمیروند.
نامیرایی این سلولها آنها را به گونهای ارزشمند برای مطالعات علمی تبدیل کرد و باعث شد در سرتاسر جهان توزیع شوند و در پروژههای علمی زیادی در زمینه کشت سلولی، تولید واکسن و دیگر انواع فعالیتهای علمی به کار گرفته شوند. تخمین زده میشود که تاکنون 20 تن از این سلول کشت داده شدهاست و کشفیاتی براساس آنها انجام شده و 11 هزار حق اختراع براساس این سلولها ثبت شدهاست،اما طبیعت نامیرای این سلولها هزینهای گزاف به دنبال داشتهاست.
این سلولها نه تنها تکثیر میشوند،بلکه میتوانند دیگر کشتهای سلولی مجاور را نیز به راحتی به خود بیالایند و براساس تاریخ طولانی استفاده از این سلولها در آزمایشگاههای علمی، تخمین زده میشود که سلولهای HeLa و دیگر سلولهای نامیرا و آلوده بیش از 36 درصد از ردههای سلولی مورد استفاده دانشمندان را آلوده ساختهاند.
به گفته محققان این آلودگی و شناسایی نادرست سلولهایی که در مطالعات علمی مورد استفاده قرار میگیرند، باعث شده تا درحال حاضر بیش از 30 هزار مقاله علمی نادرست در دسترس محققان باشد. فشاری که برای انتشار مقالات علمی بر محققان وارد میشود نیز مانع از تایید دوباره کشتهای سلولی مورد استفاده آنها میشود و این نیز خود به مشکل عدم درستی مقالات علمی دامن زدهاست.
9481233