تأخیر در پروازها نه‌تنها کاهش نیافته و ساماندهی نشده که همچنان در حال گسترش میان پروازهاست. برخی تأخیرها از چند ساعت هم عبور می‌کند به‌طوری که طی یک‌ماه گذشته رکوردهای 11ساعته و 16ساعته برای تأخیرها به ثبت رسیده است. آمارهای رسمی هم نشان می‌دهد که میانگین تأخیر پروازهای تاخیردار در مردادماه 85دقیقه بوده است. حدودا نیمی از پروازها با تأخیر به سمت مقصد حرکت می‌کنند. در مردادماه میانگین تأخیر هر پرواز از کل پروازهای انجام شده در فرودگاه مهرآباد 41دقیقه بوده که بالاترین سطح تأخیر در سال‌جاری بوده است.

معاون هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری در گفت‌وگو با همشهری میانگین تأخیر پروازها در روزهای گذشته از شهریور‌ماه را نیز در همان حدود مرداد اعلام کرد، با این حساب نه‌تنها بهبود اوضاع و کاهش تأخیرها رقم نخورده است که همچنان دقایق معطلی مسافران در سطح بالایی قرار دارد. این در شرایطی است که در زمان بروز تأخیر، سطح پاسخگویی و رسیدگی شرکت‌های هوایی به مسافران بسیار محدود است.

در چنین مواقعی نه‌تنها از عذرخواهی خبری نیست که معمولا فکری به حال سرگردانی مسافر در فرودگاه‌ها نمی‌شود. بیشترین هزینه سفر برای سفرهای هوایی به همراه مخاطرات آن، به این دلیل از سوی مسافران تقبل می‌شود که سریع‌تر به مقصد برسند و بتوانند براساس برنامه‌ریزی قبلی به امور خود رسیدگی کنند اما رواج تأخیرهای طولانی موجب می‌شود که در برخی موارد حتی فلسفه سفر برای مسافران از بین برود و کاری که قرار بود در مقصد انجام بشود با گذشت زمان ناشی از تأخیر منتفی می‌شود. در این شرایط نه‌تنها خسارتی از سوی ایرلاین‌ها به مسافران داده نمی‌شود که گاهی برای انصراف از پرواز و دریافت کامل پول بلیت هم مشکلاتی وجود دارد.

این در حالی است که ضوابط و حقوقی برای مسافران در شرایط تأخیر درنظر گرفته شده است که باید از سوی ایرلاین‌ها رعایت شود؛ ضمن اینکه معمولا در دیگر کشورها به‌دلیل رقابت میان شرکت‌ها برای جذب مسافر، این خدمات از سطح قانون هم بالاتر می‌رود تا رضایت مسافران جلب شود اما در ایران مسافران حتی با پاسخگویی در مورد دلیل تأخیرها و میزان آن هم مواجه نمی‌شوند. نظارت دقیقی از سوی سازمان هواپیمایی بر این مسائل نمی‌شود به همین دلیل ایرلاین‌ها معمولا حقوق اولیه مسافر را در این زمینه نادیده می‌گیرند.

• تأخیر در ماه‌های گذشته

طبق اعلام سازمان هواپیمایی کشوری در 3‌ماه ابتدایی امسال 48درصد از پروازها با تأخیر مواجه شده است. میانگین تأخیر پروازهای انجام شده از فرودگاه مهرآباد و فرودگاه امام خمینی (ره) در فروردین‌ماه سال‌جاری 71دقیقه برآورد شده که در خرداد به 85دقیقه رسیده است. در تیرماه به‌دلیل همزمانی با‌ماه رمضان و افت پروازها میانگین تأخیرها کاهش یافت اما بار‌دیگر در مردادماه تأخیر پروازها به سطح خردادماه رسید. این موضوع در آمار تأخیر پروازهای فرودگاه مهرآباد نیز خود را نشان داده است.

• میانگین تاخیر در پرواز ، 41 دقیقه

در آخرین اطلاعات منتشره از سوی سازمان هواپیمایی مربوط به فرودگاه مهرآباد، میانگین تأخیر هر پرواز در مرداد‌ماه سال‌جاری 41دقیقه اعلام شده، درحالی‌که متوسط تأخیر پروازها از این فرودگاه طی ماه‌های فروردین، اردیبهشت، خرداد و تیر‌ماه سال‌جاری، به‌ترتیب 27، 31، 40و 30دقیقه ثبت شده است. افزایش میزان تأخیرها در مرداد‌ماه رقم خورده و در شهریورماه نیز این روند ادامه یافته است. معاون هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی وضعیت تأخیرها در شهریور‌ماه را به‌عنوان‌ماه پرسفر سال به میزان مردادماه برآورد کرد. محمد خداکرمی به همشهری گفت: تیرماه به‌دلیل همزمانی با‌ماه رمضان و کاهش سفرها، میانگین تأخیرها افت کرد اما در مردادماه بار دیگر به سطح خرداد رسید.

وی از تهیه دستورالعمل تأخیرها از سوی سازمان هواپیمایی خبر داد و اعلام کرد: این دستورالعمل به ایرلاین‌ها ابلاغ شده است تا وظایف آنها در برابر مسافران هنگام تأخیر مشخص شود. نخستین هدف این است که تلاش شود تأخیرها به حداقل برسد و عوامل درون شرکتی که موجب تأخیر می‌شود با برنامه‌ریزی و نظم‌دهی بهتر رفع شود. موضوع مورد تأکید در این دستورالعمل، پاسخگو بودن شرکت‌ها در برابر مسافران است و شرکت‌ها موظف شدند دلایل تأخیر را برای مسافران توضیح دهند.

خداکرمی ادامه داد: اگر تأخیر پروازی به 2ساعت برسد، طبق دستورالعمل باید یک نیم چاشت شامل نوشیدنی و اغذیه ساده به مسافران داده شود. اگر تأخیر مصادف با وعده‌های غذایی باشد نیز شرکت‌ها باید ناهار یا شام به مسافران بدهند. این مقام مسئول افزود:‌ به شرکت‌ها گفته شده درصورتی که تأخیرها بلندمدت و از قبل برای شرکت محرز است، از طریق پیامک به مسافران اطلاع داده شود تا قبل از عزیمت به فرودگاه بتوانند برنامه خود را تنظیم کنند. اگر در مواردی تأخیر موجب شود که فلسفه سفر برای مسافر از بین برود و به هر دلیلی نخواهد به سفر برود، می‌تواند وجه بلیت را در همان فرودگاه دریافت کند اما توصیه ما به ایرلاین‌ها این است که درصورت بروز تأخیر، هماهنگی‌های لازم را برای اعزام مسافر با جایگزینی هواپیما یا حتی استفاده از ظرفیت سایر پروازها، انجام دهند.

معاون هوانوردی سازمان هواپیمایی با اشاره به بازرگانی بودن ایرلاین‌ها و تلاش برای ارائه خدمت بهتر به مسافران، ‌گفت: رقابتی میان شرکت‌ها وجود دارد تا بتوانند نظر مسافران را جلب کنند با وجود این نظارت سازمان هواپیمایی در اجرای دستورالعمل تأخیرها به‌طور مداوم انجام می‌شود اگر مواردی وجود داشته باشد، مدیران شرکت‌ها به سازمان احضار می‌شوند و در حضور خودشان دلایل تأخیر بررسی می‌شود تا تذکرات لازم داده شود. خداکرمی دلایل بروز تأخیرها را چنین اعلام کرد: برخی تأخیرها دلایل برون شرکتی دارد مانند شرایط جوی و هواشناسی. از سایر عواملی که از ارگان‌های دیگر نظیر نیروهای انتظامی، در فرودگاه‌ها خدمات می‌دهند نیز خواسته شده تا با هماهنگی بیشتر و تسریع امور از بروز تأخیر جلوگیری کنند. دلایل شرکتی هم به عدم‌هماهنگی در تأمین هواپیما و نقص فنی و تعمیرات بازمی‌گردد که این مورد باید در شرکت‌ها بهتر مدیریت شود تا تأخیرها کاهش یابد.

• خدمات افزایش نیافت

آزادسازی نرخ بلیت هواپیما به اجرا درآمده و قدرت مانور ایرلاین‌ها در قیمت‌گذاری بلیت افزایش یافته است، با وجود این همچنان گلایه‌ها از خدمات پرواز پابرجا مانده است. عضو کمیته حمل‌ونقل کمیسیون عمران مجلس معتقد است که باید با افزایش نرخ بلیت، خدمات بهتری از سوی شرکت‌های هوایی ارائه می‌شد که تاکنون اینچنین نشده است. محمد فیروزی به همشهری گفت: در جلسه‌ای که با وزیر راه و شهرسازی داشتیم مقرر شد تا گزارشی از میزان و دلایل تأخیرها در 14شرکت هواپیمایی به مجلس ارائه شود تا بررسی روی دلایل آن و میزان تعهد شرکت‌ها به پرداخت جریمه و خسارت، انجام شود که این موضوع در دستور کار کمیسیون عمران قرار دارد.