به گزارش خبرنگار مهر، ودیعه‌گذاری بر بطریهای یکبار مصرف در صنایع غذایی طرح موفقی است که در حدود ۴۰ کشور دنیا، خصوصا در کشورهای توسعه یافته در حال اجرا است. ایده اصلی ایجاد انگیزه مالی برای مصرف کننده‌ها و در نتیجه افزایش بازیافت سیستماتیک بطریهای فلزی، پلیمری و در نهایت شیشه‌ای است.
دکتر مهدی داراب، عضو هیات علمی دانشکده مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه علم و صنعت ایران که این ایده را در زندگی ۱۵ ساله در کشورهای اسکاندیناوی از نزدیک تجربه کرده، با اشاره به این که ودیعه‌گذاری بر بطریهای یکبار مصرف در حال حاضر در حدود ۴۰ کشور دنیا از جمله سوئد و نروژ در حال اجرا است، اظهار داشت: در این مدل با ایجاد مشوق های مالی برای مصرف کنندگان و ترغیب آنها به تحویل بطریهای فلزی، پلیمری و شیشه‌ای به سیستم های بازیافت، ضمن جلوگیری از رها شدن این پسماندها در محیط زیست، صرفه جویی اقتصادی قابل توجهی هم صورت می گیرد. ضمن این که تحقیقات نشان داده با عادت کردن مردم به تحویل بطری ها و ظروف پلاستیکی که بخش قابل توجهی از زباله های شهری را تشکیل می دهند، تدریجا عادت به رها نکردن سایر زباله ها هم در جامعه نهادینه تر می شود.
وی با اشاره به این که ودیعه (گرو) گذاری برای ظروف شیشه ای شیر و نوشابه سال ها قبل در ایران و برخی کشورها رواج داشته است، اظهار داشت: ودیعه گذاری برای شیشه های شیر و نوشابه که با دلایل اقتصادی صورت می گرفت به تدریج منسوخ شد ولی برخی کشورها همین روند را روی ظروف پلیمری و فلزی، این بار با انگیزه های زیست محیطی و با هدف کاهش پلاستیک که قرن ها در طبیعت باقی می ماند، ادامه دادند. در این سیستم مصرف کنندگان با بازگرداندن ظروف آب، نوشابه، آبمیوه و از جنس PET، فلزی و بعضا شیشه ای مبلغی را دریافت می کنند. برای تسهیل این فرایند از «تجهیزات مکانیزه دریافت» یا «خوددریافت» (RVM) که با قرار دادن هر ظرف در محفظه خاص آن، مبلغی را به فرد پرداخت می کند استفاده می‌شود. در ایران هم می توان این دستگاه ها را در فروشگاه های زنجیره ای یا اماکن شلوغ قرار داد. البته موفقیت این طرح منوط به ایجاد ساز و کار گرویی برای بسته بندی های یکبار مصرف است و در غیر اینصورت تجهیزات به تنهایی باعث افزایش معنی دار بازیافت نخواهد شد.
داراب با بیان این که در کشور نروژ که از پیشگامان توسعه این سیستم است تا ۹۷ درصد بطری های یکبار مصرف بازیافت می شوند، اظهار داشت: هر بطری پلاستیکی تقریبا ۱۲ بار قابل بازیافت است و به این ترتیب حجم زباله های پلاستیکی به نحو چشمگیری کاهش می یابد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا استفاده مجدد از ظروف پلاستیکی و فلزی نوشابه و آب، مشکلات و نگرانی های بهداشتی که در زمان ودیعه گذاری شیشه های شیر و نوشابه هم مطرح بود را ایجاد نمی کند، گفت: در این سیستم ظروف پلاستیکی، فلزی و شیشه ای کاملا وارد فرایند بازیافت می شوند یعنی به مواد اولیه تبدیل شده و مجددا در ساخت ظروف و دیگر وسایل از آنها استفاده می شود و به هیچ وجه از مدل قدیمی شست و شو و استفاده مجدد از ظروف شیشه ای شیر و نوشابه استفاده نمی شود.
عضو هیات علمی دانشکده مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه علم و صنعت ایران خاطرنشان کرد: برای معرفی و ترویج این ایده، همایش ملی ودیعه گذاری بر بطری های یکبار مصرف، ۱۲ تیرماه به همت انجمن علمی مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه علم و صنعت ایران با سخنرانی صاحبنظران برجسته محیط زیست، بازیافت و اقتصاد چرخشی کشور، مسئولان و تصمیم‌سازان کلان کشور در محل این دانشگاه برگزار می شود.
مهسان اردشیرتنها، عضو انجمن مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه علم و صنعت و دبیر اجرایی این همایش هم اظهار کرد: این همایش اولین رویداد در حوزه ودیعه گذاری در کشور است که می تواند به اولین گام برای تحقق این رویا بدل شود.
وی تاکید کرد: انجمن علمی مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه علم و صنعت به دنبال برپایی رویدادی ماندگار در دانشگاه با دامنه تاثیر ملی بود که این موضوع برای آن انتخاب شد. این موضوع هم از جهات زیست محیطی و هم اقتصادی برای مهندسین مواد و البته بقیه رشته ها حائز اهمیت است و ما امیدواریم همایش های بعدی در سال های بعد نیز پربارتر برگزار شود. این همایش می تواند سنگ بنایی برای شکل گیری قانون ودیعه گذاری بر بطری ها و اجرایی شدن این طرح در کشور ما شود.
در حاشیه این همایش، مسابقه ای با عنوان رقابت برترین های حوزه محیط زیست هم برگزار می شود.
فاطمه نجاری، عضو انجمن علمی مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه علم و صنعت ایران و مسوول برگزاری این رقابت زیست محیطی در دبیرخانه همایش ملی ودیعه گذاری بر بطری ها گفت: تشکل های زیست محیطی و اساتید و دانشجویانی که در پنج سال اخیر در حوزه محیط زیست مقاله یا پایان نامه ارائه کردند می توانند در رقابت مقالات، پایان نامه ها و تشکل های برتر زیست محیطی که در حاشیه نخستین همایش ملی ودیعه گذاری بر بطری ها برگزار می شود، شرکت کنند.
در مراسم اختتامیه همایش که عصر روز دوازدهم تیرماه برگزار می شود با اعطای جوایزی نفیس از برگزیدگان این مسابقه تقدیر می شود.
گفتنی است علاقمندان می توانند برای ثبت نام در همایش ملی ودیعه گذاری بر بطری ها و شرکت در رقابت زیست محیطی جنبی این همایش به نشانی اینترنتی http://drs.iust.ac.ir/ مراجعه کنند
