به گزارش خبرنگار کلینیک گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران؛یکی از انواع سرطان هایی که میزان ابتلا به آن در کشور رو به افزایش است ، سرطان دهان  است و با توجه به این که دهان مجرای ورود غذا به بدن است اگر نکات بهداشتی در مورد آن رعایت نشود می تواند باعث بروز انواع بیماری ها در بدن انسان شود.

سرطان به معنی رشد غیر قابل کنترل سلول ها است که سبب تخریب بافت می شود و سرطان دهان می تواند بر تمام قسمت های حفره دهان از جمله لب ها، دهان، گلو و زبان اثر بگذارد.

عامل 13 درصد مرگ و میر ها سرطان است که احتمال بروز آن در سنین مختلف وجود دارد اما میزان بروز آن با افزایش سن زیادتر می شود و جالب است بدانید سرطان تنها ویژه انسان نیست بلکه همه جانوران و گیاهان پرسلولی نیز ممکن است به سرطان مبتلا شوند. 

سرطان دهان که در محدوده حفره دهان ایجاد می شوند، در گروه سرطان‌های سر و گردن قرار می گیرد و بیشتر سرطان‌های دهانی در زبان و کف دهان دیده می‌شوند. 

تقریباً اکثر این سرطانها، از سلول‌های مسطح (سلول‌های سنگفرشی) و پوشاننده‌ی سطح دهان، زبان و لب‌ها شروع می شوند. به این سرطان‌ها، کارسینومای  سلولهای سنگفرشی ( SCC) می گویند.

نوید ناصری عضو دندانپزشک شورای عالی نظام پزشکی در خصوص ابتلای افراد به سرطان دهان می گوید: در گذشته بیشتر افراد مبتلا به سرطان دهان را مردان تشکیل می دادند اما امروزه با سیگار کشیدن، سوء تغذیه و عوامل دیگر زیست محیطی، میزان ابتلای زنان به این سرطان در حال افزایش است.

وی می افزاید :تا سی سال پیش میزان ابتلای مردان به سرطان دهان ٥ تا ٦ برابر زنان بود اما امروزه این میزان به حدود دو برابر رسیده است و اختلاف بین ٢ جنس در حال کاهش است.

وی ادامه می دهد : شیوع سرطان دهان با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد و تقریباً ۹۵ درصد از موارد این سرطان پس از ۴۰ سالگی و بخصوص در دهه های ٦ و ٧ زندگی رخ می‌دهد.

به گفته ناصری در دهه اخیر نسبت به ٢ دهه قبل، سرطان در سنین ٣٠ الی ٤٠سالگی بیشتر دیده می شود.

بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی ، کارسینوماهای حفره دهان در مردان در کشورهای در حال توسعه ششمین سرطان بعد از سرطان ریه ، پروستات ، کولورکتال ، معده و مثانه است و در زنان دهمین سرطان بعد از سرطان سینه ، کولورکتال ، ریه ، معده ، رحم ، سرویکس ، تخمدان ، مثانه و کبد است که به نظر می رسد در سال های اخیر بروز بدخیمی های دهان در ناحیه زبان ،در زنان افزایش یافته است. 

متاسفانه یکی از کارهایی که در بین جوانان جامعه رواج یافته مصرف سیگار و کشیدن قلیان است که آن را نوعی سرگرمی دانسته و در اوقات فراغت خود به سراغ آن می روند در حالی که نمی دانند تا چه اندازه سلامت خود را در معرض ابتلا به انواع بیماری ها از جمله سرطان قرار می دهند.

ناصری دلیل افزایش سرطان دهان در ایران و کاهش سن ابتلا به آن را در دهه اخیر، مصرف بیش از حد قلیان ،سیگار و الکل در جوانان می داند.

نکته مهم و قابل تامل اینجاست که علاوه بر اینکه مصرف قلیان و سیگار در بروز سرطان دهان تاثیر بسزایی دارد، کم توجهی جامعه و بخصوص نسل جوان به بهداشت دهان و دندان و عدم مراجعه برای معاینات شش ماهه یا سالیانه دندانپزشکی می تواند در بروز این نوع سرطان تاثیر بگذارد.

این متخصص ارتودنسی با ابراز تاسف از این که با افزایش مصرف مواد روانگردان به ویژه اگر در تنباکوی قلیان نیز وجود داشته باشد احتمال ابتلا به سرطان دهان بیشتر خواهد شد ، بیان می کند : در جامعه جوان کشور طی10سال اخیر و تغییرات حاصله در نوع زندگی این افراد بویژه عدم رعایت بهداشت دهانی ، کاهش اشتها و کم مصرف کردن مواد غذایی مفید احتمال ابتلا به سرطان دهان و تحریک مخاط این ناحیه بسیار بیشتر است .

وی ادامه می دهد : اکنون کاملاً اثبات شده مواد موجود در توتون و تنباکو در ایجاد سرطان های حفره دهان دخالت دارند و احتمال بروز این بیماری براثر مصرف قلیان با تنباکوی معطر یا میوه ای  با انواع ناخالصی ها بیشتر خواهد بود.

وی به جوانان هشدار داده و می گوید : مصرف دخانیات ( قلیان یا سیگار)، فرد را حدود ٣٠ تا ٤٠ برابر بیشتر مستعد به سرطان های دهانی می کند.

تأثیرات ژنتیکی و جهش های ژنی ، سیگار و انواع دخانیات ، جویدن تنباکو یا برگ گیاه کاد ،مصرف الکل به میزان زیاد از جمله عواملی هستند که در بروز سرطان دهان موثرند ؛ همچنین رژیم غذایی نامناسب نیز یکی دیگر از عوامل خطرزای سرطان دهان است.

مسواک زدن و استفاده از نخ دندان کار بسیار ساده ای است که می توان در طول روز پس از مصرف مواد غذایی انجام داد که متاسفانه اغلب افراد از انجام همین کار ساده نیز طفره می روند در حالی که همه می دانیم پیشگیری مقدم بر درمان است پس چرا سلامت خود را به مخاطره انداخته و با رعایت نکردن نکات بهداشت فردی خود را در معرض بیماری و هزینه های درمانی قرار دهیم.

رییس دانشکده دندانپزشکی آزاد اسلامی شیراز درخصوص علایم رایج سرطان دهان بیان می کند: بوجود آمدن و باقی ماندن لکه‌های سفید رنگ، ترکیب سفید و قرمز رنگ یا قرمز رنگ در دهان یا روی لب‌ها ، بوجود آمدن زخمی در دهان یا روی لب‌ها که با گذشت دو هفته بهبود پیدا نمی‌کند، خونریزی در دهان به مدت طولانی( حدود ١-٢ هفته) ، لق شدن یا افتادن دندان، احساس درد یا ناراحتی هنگام فرو دادن غذا ، وجود غده در ناحیه‌ی گردن و گوش درد از جمله علائم شایع این سرطان هستند.

وی اظهار داشت: ممکن است بیمار با تومورهای زخمی و احیاناً خونریزی کننده ای در ناحیه دهان که به مدت زیادی ادامه داشته مراجعه کند که این بیماران معمولاً مردان میانسال با سابقه استعمال فراوان دخانیات و الکل هستند و اغلب بهداشت دهان و دندان در آن ها نامناسب است

پژوهشگران به این نتیجه رسیده‌اند که برخی از افراد عوامل خطرساز خاصی را دارندکه سبب می شود. بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به این سرطان قرارگیرند، در واقع  عامل خطر به هر عاملی گفته می‌شود که احتمال ابتلای فرد به بیماری را افزایش دهد.

بنابراین افرادی که عادت به مصرف دخانیات دارند، افرادی که همزمان هم سیگار کشیده و هم الکل مصرف می کنند ، در معرض نور آفتاب قرار داشتن به مدت زیاد و مداوم و عاداتی مانند گاز گرفتن لب و گونه یا زبان می تواند خطر ابتلا به سرطان دهان را در فرد بیشتر کند.

علی تاجرنیا رییس کنگره سالیانه دندانپزشکان ایران نیز نسبت به افزایش ابتلا به سرطان دهان در کشور به علت مصرف دخانیات هشدار داده و گفته است :سرطان دهان در منطقه خاورمیانه، سومین جایگاه را در میان سایر سرطان‌ها دارد؛ در حالی که در دنیا رتبه هجدهم را به خود اختصاص داده است. 50 درصد بیماری‌های لثه، جرم دندان‌ها و ... ناشی از مصرف دخانیات است.

کافی است کمی اراده کنیم تا دهان و دندانی سالم داشته باشیم و با حداقل هزینه می توان علاوه بر تامین سلامت خود از بروز انواع بیماری ها از جمله سرطان که اسمش هم وحشت آور است پیشگیری کرد .

انجام معاینات منظم بهترین فرصت برای بررسی کامل دهان توسط دندانپزشک به  لحاظ وجود علائم سرطان است. در واقع معاینات منظم امکان تشخیص درجات اولیه سرطان دهان یا مشکلاتی را که ممکن است در آینده منجر به ابتلای فرد به سرطان دهان شوند،  فراهم می‌آورد.

ناصری عضو دندانپزشک شورای عالی نظام پزشکی در این زمینه می گوید : اگر سرطان دهان در مراحل اولیه تشخیص داده شده و بیمار مورد معالجه قرار گیرد، احتمال درمان و خلاصی از این بیماری زیاد است و اگر سلول ­های سرطانی در بدن پخش شده باشند، احتمال درمان فرد مبتلا به نسبت کمتر می شود.

به گفته وی تحقیقات نشان داده است که مصرف به اندازه ماهی، سبزیجات، میوه ها و تخم مرغ می تواند خطر ابتلا به سرطان دهان را کمتر کند.

اغلب اوقات افراد نسبت به حفظ سلامت خود بی اعتنا هستند و زمانی به پزشک یا دندانپزشک مراجعه می کنند که بیماری روند رو به رشدی دارد و حتی گاهی برای انجام کارهای درمانی نیز، زمان گذشته است بنابر این تنها با کمی وقت گذاشتن برای ارتقاء سلامت خود و رعایت بهداشت فردی بویژه بهداشت دهان و دندان می توان از بروز خیلی از اتفاقات ناگوار جسمی و روحی و صرف هزینه های بالاپیشگیری کرد .

گزارش از : زهرا رحیمی

انتهای پیام/