به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، عبدالمطلب شریفی سرپرست هیأت کاوش گفت :بررسی‌های ابتدایی در محوطه و گورستان وستمین کیاسر ساری نشان داد که یافته‌های فرهنگی کشف شده در این محوطه به دوران اشکانی( ۲۵۰پیش از میلاد -۲۲۴میلادی) تعلق دارد .
او با بیان اینکه کاوش اضطراری در محوطه وستمین در جریان خط انتقال گازبه استان‌های شمالی؛ از قوشه سمنان تا نیروگاه نکا صورت گرفت گفت: از سال ۸۸کار مطالعات در این محوطه شروع و در سال ۹۴مجوز رسمی برای کاوش نجات بخشی از طرف پژوهشکده باستان شناسی صادر شده است.
وی افزود: در ابتدا قرار بود که با کاوش و شناسایی آثار مسیرانتقال لوله باز شود ولی بعد از مدت کوتاهی گروه با کشف گور دخمه‌ها پی به مهم بودن سایت برد و کاوش‌های باستان شناسی در مسیر خط لوله گاز شروع شد .
شریفی گفت: کاوش‌های باستان شناسی در وستمین همزمان با کاوش در منطقه ایزگام جنت رودبار رامسر و غار کمیشان نکا با اعتبار یک میلیارد و ۶۲۰ میلیون تومان در حال انجام است .
وی در توصیف توالی فرهنگی این محوطه و اینکه آیا پیش از اشکانی هم سکونتی در آن بوده و یا بعد از اشکانی هم ادامه یافته است گفت: از حصار تا اشکانی نمی دانیم چه اتفاقی افتاده است اما بعد از اشکانی تا دوره اسلامی به خصوص صفویه توانسته ایم رد یابی کنیم و گورستان اسلامی را در این محوطه کشف کنیم .
شریفی با بیان اینکه زمین‌های این منطقه از کشاورزان خریداری نشده است افزود : طبق نظر دادگاه به کشاورزان منطقه اجرت المثل پرداخت می شود .
شریفی در ادامه اشکانیان را در کشور داری و جنگ سرآمد دانست و گفت :اشکانیان حکومتی فئودالی داشته اند شیوه ای که در حال حاضر امریکا، روسیه، آلمان و ... به طریق آن اداره می‌شوند از سوی دیگر جنگ‌های پارتیزانی که متفقین از آن برای مقابله با متحدین در جنگ جهانی دوم استفاده کردند الهام گرفته از شیوه‌های جنگی پارتها بوده است.
این باستان شناس اظهار داشت: از آنجا که اسب برای جنگجویان اشکانی بسیار مهم بوده و به دلیل اعتقاد آنها به دنیای پس از مرگ در هنگام تدفین، اسب فرد را هم خفته کرده و به خاک می‌سپردند تا وقتی بیدار شد بتواند از اسبش استفاده کند .
شیوه منحصر به فرد کاوش در گوردخمه‌ها
شریفی در توصیف شیوه کاوش در این محوطه منحصر به فرد که ویژگی‌های خاصی دارد بیان کرد :طبق متد باستان شناسی باید حفاری‌ها از بالا صورت می گرفت که در این صورت بعد از رسیدن به اسکلت معماری گور از بین می رفت به همین دلیل به روشی دیگر با حفر کانال‌هایی به عمق ۳۰-۴۰سانتی متر بدون کمترین آسیب به معماری کاوش انجام و باستان شناسان به آثار دست یافتند .
او با اشاره به اینکه اشیا کشف شده در این محوطه به موزه ساری انتقال می یابند تصریح کرد : به دلیل آهکی بودن بستر کوه و رسی آهکی بودن دامنه و تأثیر مستقیم آهک در متلاشی شدن اسکلت‌ها اغلب اسکلت‌ها متلاشی شده و انتقال آنها از محل کاری سخت است از این رو برخی از نمونه‌ها که با نظر انسان شناس گروه قابلیت مطالعه را دارند منتقل شده و بقیه آٍثار در محل باقی می مانند .
به گفته شریفی، برنامه کاوش در محوطه وستمین تا سال ۹۸ با تأمین مالی از محل اداره گاز برنامه ریزی شده و ادامه پژوهش‌ها نیزی در برنامه‌های استانی دنبال خواهد شد .
کشف ۶۰گور دخمه
او با بیان اینکه در کاوش‌های صورت گرفته در این محوطه ۶۰گور دخمه و بقایای معماری از دوره اشکانی کشف شد تصریح کرد :محوطه تاریخی وستمین ا زگورستان غربی، گورستان شرقی، محوطه استقراری و قلعه تشکیل شده است.
این باستان شناس با بیان اینکه گورستان غربی محوطه دارای معماری منحصر به فردی از نوع دخمه‌ای است گفت: نمونه این گور دخمه‌ها تا کنون در گستره جغرافیایی فرهنگی اشکانیان مشاهده نشده است .
او معماری گوردخمه‌های گورستان وستمین را دارای سه بخش شامل فضای مستطیل شکل یا راهرو، ورودی یا درگاه بین راهرو و دخمه، اتاق دخمه دانست و گفت :در گورستان غربی یا گور دخمه، تدفین‌ها از نوع دسته جمعی است که تعداد افرادی که درون دخمه‌ها دفن شده اند از یک تا پنج تدفین متفاوت اند و به نظر می رسد این گورها خانوادگی باشند .
وی افزود :شکل تدفین‌ها عمدتا چمباتمه ای بوده و جهت تدفین نیز شرقی –غربی است بطوریکه سر آنها به سمت شرق و پاهایشان به طرف غرب است، در برخی از گورها جهت تغییر کرده اما غالب تدفین‌ها شرقی –غربی هستند .
شریفی اظهار داشت : از آنجایی که به نظر می رسد گورها خانوادگی باشند در برخی از موارد که درون دخمه جایی برای تدفین جدید نبود، استخوان و اشیا تدفین قدیمی تر را به درون فضای مستطیل شکل یا راهرو منتقل کرده و تدفین جدید را جای آن قرار داده اند .
او افزود :تک تک گور دخمه‌ها شناسنامه دارند که برای این کار تمامی محوطه در چهارخانه‌های ۱۰در ۱۰ یعنی ۱۰۰متر مربع نقشه برداری و شبکه بندی شده است .
این باستان شناس گفت :جنس اشیا به دست آمده از سفال، فلز، شیشه، قیر، سنگ، انگشتر، گردنبند، مهر، سرچیکان، سر نیزه، سردوک، مهره‌ها و ...است و اشیا سفالی شامل ظروف، مهره و سر دوک هستند
شریفی افزود: از ۶۰گور دخمه کشف شده ۴۸دخمه طی فصل اول کاوش و مستند نگاری شد و در فصل دوم در تلاشیم ۱۲دخمه باقی مانده را کاوش و اطلاعات مربوط به آنها را ثبت و ضبط کنیم. این باستان شناس با مهم دانستن انجام گمانه زنی برای تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه ۱۵هکتاری وستمین اظهار داشت :اگرچه پراکندگی مواد فرهنگی در محوطه به نظر می رسد اما قطعی نیست از این رو برای مشخص کردن میزان آثار در محوطه، در این فصل گمانه زنی در محوطه به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم صورت می گیرد .
شریفی با طرح برخی از پرسش‌هایی که در فصل نخست کاوش برای گروه باستان شناس مطرح شده است تصریح کرد : ویژگی گورستان شرقی که بصورت چاله تدفین و متأخر تر از گورستان غربی است از پرسش‌هایی بشمار می رود که در این فصل به دنبال پاسخ آن هستیم .
وی با اشاره به شناسایی گور دخمه‌ها از غربی ترین نقطه به سمت شرق، در مساحتی نزدیک به ۷۰متر توسط باستان شناسان گفت : در این قسمت به معماری مسکونی برخوردیم که درسطح قرار دارد ، با توجه به نزدیکی گور دخمه‌ها که در عمق ۳-۴ متری قرار دارند این پرسش مطرح است که آیا گور دخمه‌ها زیر این فضاهای معماری قرار دارند یا نه؟ که در این فصل به این پرسش نیز پاسخ خواهیم گفت.
این باستان شناس، با اشاره به انجام فعالیت‌های میان رشته ای در فصل دوم کاوش‌های باستان شناسی در وستمین افزود :مطالعات جانور شناسی، انسان شناسی، انگل شناسی ، زمین شناسی و ... همزمان با کاوش‌های باستان شناسی انجام می گیرد .
سوزاندن درختان در جنگل‌های اطراف
شریفی در ادامه با اشاره به صدمات زیست محیطی که توسط عوامل انسانی به جنگل‌های اطراف محوطه وستمین وارد آمده است تصریح کرد :روزانه تعداد زیادی از درختان جنگل‌ها توسط افرادی سودجو زنده زنده آتش زده می شوند تا با نابودی تدریجی جنگل‌ها با تعرض به عرصه منابع طبیعی این مناطق را به زمین‌های کشاورزی تبدیل کنند .
محوطه باستانی وستمین در ۸۰کیلومتری جنوب شره ساری و ۹کیلومری جنوب شرقی شهر کیاسر، مرکز بخش چهاردانگه از توابع شهرستان ساری مرکز استان مازندران واقع شده است. وستمین در حقیقت نام روستایی است که محوطه باستانی کاوش شده در ۳کیلومتری شمال آن واقع شده و نام اصلی این محوطه چارتی "لت سر"است .
