ماه محرم یا محرم الحرام نخستین ماه تقویم اسلامی (هجری قمری) و به اعتقاد مسلمانان از جملهٔ ماه های حرام است. همان گونه که پیش از ظهور اسلام، در دوران جاهلیت، جنگ و خونریزی در این ماه ها ممنوع بود، پیامبر اسلام نیز همان را تأیید کرد.



شیعیان در این ماه به عزاداری برای امام حسین (ع) و یارانش می پردازند. سابقهٔ سوگواری و برپایی عزاداری برای حسین بن علی به اولین روزهای بعد از عاشورا، در محرم سال 61 هجری می رسد.



از امام صادق چنین روایت شده است:«پس از حادثهٔ عاشورا، هیچ بانویی از بانوان بنی‏هاشم، سرمه نکشید و خضاب ننمود و از خانهٔ هیچ یک از بنی‏هاشم دودی که نشانهٔ پختن غذا باشد، بلند نشد، تا آن که، ابن زیاد به هلاکت رسید. ما پس از فاجعهٔ خونین عاشورا پیوسته اشک بر چشم داشته‏ایم.»



اندوه سجاد(ع)، امام چهارم شیعیان، برای حسین بن علی به صورتی بود که دوران زندگی او، همراه با اشک بود. عمده اشک او بر مصایب سیدالشهداء بود و آن چه بر عموها، برادران، عموزاده‏ها، عمه‏ها و خواهرانش گذشته بود تا آن‏جا که وقتی آب می‏آوردند تا سجاد میل کند، گریه می کرد و می‏فرمود:چگونه بیاشامم؛ در حالی که پسر پیامبر (ص) را تشنه کشتند و می‏فرمود: «هرگاه شهادت اولاد فاطمه زهرا را به یاد می‏آورم، گریه‏ام می‏گیرد».



در این روز حسین بن علی (ع) و یاران وی در رویداد کربلا در جنگ با لشکر یزید به شهادت رسیدند و مسلمانان در آن سوگواری می کنند.



سوگواری برای کشته شدگان کربلا در همان روزهای پس از این واقعه آغاز شد. در اربعین هنگامی که اسیران از شام به سوی مدینه درحرکت بودند راه خود را به سمت کربلا تغییر داده و هنگامیکه بدان سرزمین رسیدند با جابر ابن عبدالله انصاری صحابی پیامبر و تعدادی از بنی هاشم مواجه شدند و در آنجا به سوگواری و نوحه سرایی پرداختند.



سوگواری برای حسین بن علی و دیگر یارانش از روز نخست محرم آغاز می شود و در ظهر عاشورا به اوج می رسد. در غروب و شامگاه عاشورا، این سوگواری تحت عنوان مراسم شام غریبان ادامه پیدا می کند.



در روز 12 محرم نیز مراسمی با نام «سوم امام حسین» انجام می شود. این نوع مراسم ها در روز 16 محرم با نام «هفتم امام حسین» و 20 صفر با نام «اربعین» ادامه پیدا می کند. مراسم سوگواری سومین امام شیعیان از دیدگاه شیعه اهمیت بسیاری دارد و انجام آن عبادت است.



سوگواری محرم در جاهای مختلف به صورت های گوناگون انجام می شود. علاوه بر شیعیان، این مراسم در میان غیر مسلمانان در ترینیداد و توباگو، جامائیکا، هند و ارمنی های ایران برگزار می شود.



شبس**1708 ** 1551