به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه گیلان، همه ما با حجامت که روشی از طب سنتی است، کم و بیش می شناسیم. حجامت طبی است که بزرگسالان مخصوصا پدربزرگ ها و مادربزرگ ها نسبت به جوانان امروزی به آن علاقه بیشتری دارند که یکی از مهم ترین علل آن، آشنا نبودن جوانان با این طب است. البته خیلی ها هم درباره مفید و یا بی فایده بودن حجامت شک دارند که این امر نیازمند داشتن شناختی کامل از این طب است.

حجامت که در زبان انگلیسی به آن Cupping می گویند، بیشترین استفاده را در طب چینی دارد. طب سنتی اسلامی از دیرباز از حجامت برای درمان بیماری ها استفاده می کرده است. پزشکان اعتقاد دارند حجامت نقش مهمی در پیشگیری از بیماری ها، مخصوصا بیماری‌های مزمن و مرتبط با سبک زندگی دارد. از دیرباز هدف اصلی از حجامت، ارتقای سلامتی جسمی و روحی بوده است.

انواع مختلفی از حجامت در دنیا وجود دارد که استفاده از دو نوع حجامت خشک ( استفاده از بادکش) و حجامت مرطوب ( بکارگیری ترکیبی از بادکش و خون آمدن) بیشترین طرفدار را دارند.

در هر دوی این روش ها، از یک ماده اشتعال زا مثل الکل استفاده می شود. آن را آتش زده و در داخل یک لیوان قرار می‌دهند، سپس لیوان سریعا بر روی قسمتی از پوست بدن قرار داده می شود. از آنجایی که هوای بیرون لیوان سرد است، داخل لیوان، خلاء ایجاد می شود. مکش ناشی از خلاء همراه با گرمای داخل لیوان باعث ورم و قرمزی رگ های خونی می شود. هر لیوان به مدت 5 تا 10 دقیقه بر روی ناحیه قرار می گیرد. پزشک بعد از برداشتن لیوان، با یک تیغ شکاف کوچکی بر روی قسمت متورم می اندازد و خونریزی زیر پوستی کوچکی ایجاد می شود.

خیلی از افراد می گویند این مکش توسط لیوان گرم، درد و سوزش قابل تحملی دارد و این کار سخت و آزاردهنده نیست. بعد از اتمام کار، پوست به پماد آنتی بیوتیک آغشته شده و با نوار بسته می شود تا از بروز عفونت پیشگیری شود. معمولا پوست فرد طی 10 روز کاملا بهبود می‌یابد.

همه سنت ها بر تاثیر حجامت توافق نظر دارند زیرا حجامت باعث دور کردن ترکیبات سمی از بدن می شود. امروزه خیلی از پزشکان، حجامت را به عنوان یک درمان کمکی در درمان بیماری های مفصلی به کار می برند.

حجامت اصطلاحا به روشی از خونگیری اطلاق می شود که جهت درمان بعضی از بیماری ها بکار می رود و دارای سابقه تاریخی 7000 ساله است. حجامت به عنوان یک سنت الهی در روایات و سیره پیامبران و ائمه اطهار(ع) مطرح شده و جزء احکام امضائی اسلام است و در طب سنتی به عنوان رکن درمان به حساب می آید.

حجامت نمونه ای از طب سنتی مورد تایید اسلام و یکی از مولفه های تحقق سبک زندگی اسلامی است. حجامت در اسلام جایگاه خاصی دارد و در این زمینه احادیث فراوانی نقل شده است. به عنوان مثال، رسول اعظم(ص) در حدیث شب معراج می فرمایند: "وقتی به آسمان هفتم صعود کردم هیچ ملکی از من گذر نکرد، مگر اینکه گفت" ای محمد حجامت کن و امتت را به حجامت امر بفرما". بحارج 62 ص 300 باب 89 .

همچنین رسول اعظم (ص) می فرمایند: "پنج چیز از سنت های پیامبران الهی است: حیا، حلم، حجامت، مسواک و عطر زدن" (کافی ج 6 ص 484).

امام علی (ع) می فرماید: "به درستی که حجامت، بدن را سالم و عقل را نیرومند می‌گرداند." (بحارج 62 ص 114 ج 10 ص 89) و امام رضا (ع) می فرماید: "رسول خدا فرمودند، اگر در چیزی شفا وجود داشته باشد پس در تیغ حجام است یا در شربتی عسل"( وسائل ج 17 ص 541)

ثابت شده که حجامت برای حدود هفتاد بیماری اثرات پیشگیرانه و درمان کننده دارد. برخی از آثار درمانی و پیشگیرانه حجامت شامل سرماخوردگی مکرر، آنفلوانزا، آلرژی فصلی، بیماری پوستی، جوش و کورک، درمان اعتیاد، رفع سلولیت های بدن، درمان چاقی، بهبود کارائی کلیه، دفع چربی کبد، افزایش کلسترول خون، دیابت غیر وابسته به انسولین، اوره بالا، فشار خون غیرطبیعی «بالا یا پایین»، غلظت خون بالا، مسمومیت غذایی و دارویی، سردرد میگرنی، تنگی رگها، اعتیاد به مواد مخدر، افسردگی، سنگینی سر، اسپاسم عضلانی، رشد ناکافی و کوتاهی قد، لاغری، واریس، کمر درد، آرتروزها، آکنه و بثورات پوستی، کهیر، آفت دهان، ریزش مو، پرمویی بدن، گر گرفتن بدن، تاری دید، خواب رفتگی و بی حسی عضلات، بیماریهای تناسلی زنان، ناهنجاریهای عصبی، کم اشتهایی، کم هوشی، فراموشکاری، جوش صورت، سکته قلبی، مالیخولیا، خوش زخم شدن بیماران دارای قند خون است.

چگونگی تاثیر حجامت بر بدن

وقتی سن ما بالا می رود، مخصوصا بعد از سن چهل سالگی، سلول های بدن ما شروع به تخریب شدن می کنند، یعنی مرگ سلولی آغاز می شود. این فرایند شامل کاهش عضلات بدن، چسبندگی و گرفتگی عروق و در نتیجه کاهش جریان خون به اندام های بدن است. ما نتیجه این تغییرات را به صورت کاهش قدرت عضلانی، احساس سفتی در عضلات و مفاصل و نیز چروک و کدر شدن پوست تجربه می کنیم.

از طرفی وقتی که کمتر تحرک بدنی داشته باشیم و فعالیت بدنی مان را کاهش دهیم، خونرسانی به بافت ها هم کمتر خواهد شد و این فرایند، مرگ سلولی را تشدید خواهد کرد، پس این سیکل معیوب همچنان ادامه پیدا می کند. قرار دادن لیوان‌های حجامت در مناطق خاص بدن کمک می کند که بدن برخی از این تاثیرات را وارونه می کند. قرار دادن لیوان، ایجاد فضای گرم، خلاء و مکش نهایی بافت به داخل لیوان باعث افزایش جریان خون به منطقه خاصی از بدن می شود.

در این زمان، زدن تیغ و دفع مقداری از خون باعث افزایش جریان خون به ناحیه می شود. زمانی که جریان خون جدید به منطقه می رسد، بدن تلاش می کند که برای ترمیم عروق پاره شده، مویرگ های جدید بسازد و شبکه مویرگی را گسترش دهد، به همین خاطر است که حجامت برای سلامتی بدن فواید بسیاری دارد. در حقیقت از آنجایی که عروق جدید ظرفیت بالایی برای خون رسانی دارند و اکسیژن رسانی و تغذیه بافت‌ها خیلی بهتر انجام می‌شود، پس فعالیت بهتری هم خواهند داشت.

عوارض جانبی حجامت

حجامت هیچگونه عارضه ای برای بدن ندارد، اما زنان باردار، افرادی که در دوران قاعدگی قرار دارند، افرادی که مشکلات انعقادی خون دارند و بیماران هیموفیلی باید از حجامت خودسر خودداری کنند.

افرادی که کم خون، لاغر و تکیده با بدن خشک هستند یا غلبه سردی شدید دارند حتماً باید تحت نظر پزشک حجامت کنند، انجام حداکثر دو بار حجامت در سال برای افراد سالم جهت پیشگیری و حفظ سلامتی توصیه می شود و حجامت‌های خاص درمانیباید تحت نظر پزشک صورت گیرد.

حجامت از سن چهار ماهگی به بالا (تا قبل از فوت) قابل انجام است. در خصوص حجامت کودکان، امام صادق(ع) فرموده اند، حجامت در چهار ماهگی باعث حذف لعاب بدن و کاهش حرارت سر و بدن می‌شود، لذا توصیه می‌شود بعد از پایان چهار ماهگی، حجامت بسیار سبک انجام شود.

بهترین زمان برای انجام حجامت

از نظر ماه قمری، بهترین زمان، محدوده زمانی روزهای هفدهم تا بیست و هفتم هر ماه است، همچنین حجامت در اواخر اسفند نیز توصیه شده است. از بهترین روزهای مهم دیگر جهت انجام حجامت، هفتم و چهاردهم ماه حزیران رومی است. ماه حزیران، ماه نهم از ماه های رومی است که پس از ماه ایار است. در میان ماه‌های رومی چهار ماه را سی روز محاسبه می کنند که یکی از این چهار ماه حزیران است. بهترین زمان برای حجامت براساس روایات اهل بیت عصمت و طهارت(ع)، ماه رومی حزیران است. بهترین زمان حجامت از نظر فصل، فصل بهار و بعد از پاییز است.

قبل از حجامت تاکید می شود که در مراکز معتبر حجامت انجام شود، معده نباید خالی باشد، همچنین انجام حجامت بلافاصله پس از صرف غذای پرحجم توصیه نمی شود. بدن خسته نباشد، از فعالیت زیاد و ورزش سنگین، استحمام طولانی، شنا و سونا و جماع بپرهیزد، مایعات بدن در حد مناسب باشد. قبل از حجامت یک عدد انار میل شود، از حجامت در صبح زود و به خصوص قبل از صبحانه جدا پرهیز شود،

برای تسریع در از بین بردن جای زخمها، کمی به آن عسل چند گیاهی بمالید. تا ۱۲ ساعت بعد از حجامت از مصرف لبنیات مانند شیر، خامه، کره، پنیر، بستنی، ماست، دوغ، کشک و نیز غذاهای ترش مزه خودداری کنید. مصرف عسل و انار شیرین بلافاصله بعد از حجامت توصیه می شود. صبح روز بعد از حجامت، محل حجامت را با آب خالی و بدون ماساژ و شامپو بشویید.

تفاوت حجامت با خون دادن

بی شک اهداء خون امری خداپسندانه، انسانی و ایثارگرانه بشمار می رود، چرا که با اهدای آن جان انسان های نیازمند به خون را نجات داده ایم، اما قیاس بین حجامت به عنوان یک روش درمانی و پیشگیری و اهداء خون قیاسی منطقی به نظر نمی‌رسد زیرا در حجامت ابتدا با بادکش، روی جریان خون تغییراتی را ایجاد می‌کنند و سپس با ایجاد خراش های ظریف پوستی، منجر به برانگیخته شدن واکنشهایی در بدن می‌شود. مدل خون‌گیری آن سطحی است و بوسیله یک سوزن، خون در گردش مورد نیاز بدن خارج می شود. از لحاظ حجم، خون خارج شده در حجامت حداکثر 80 سی سی است ولی در خون دادن حدود 500 سی سی خون خارج می شود.

حجامت باعث کم خونی نمی شود و حجامت دارای خواص فوق‌الذکر است ولی خون دادن یک عمل انسانی و ایثارگرانه است. در حجامت خون کثیف از بدن خارج می‌شود ولی در خون دادن، خون تمیز و مورد نیاز بدن را اهدا می کنیم.

جنبه علمی حجامت

تلاش علمی برای توجیه حجامت در جهان شروع شده است و تالیفاتی نیز در این زمینه منتشر گردیده است، برخی از متخصصین آمریکایی تحقیقاتی در زمینه حجامت منتشر کرده‌اند. یکی از کلینیک‌های مجهز پژوهشی پیرامون حجامت در آمریکا تاسیس شده و در حال بررسی علمی روی حجامت است. در برخی کشورهای آسیایی اثر حجامت بر روی بیماری های خاص مورد مطالعه قرار گرفته و گزارش آن منتشر شده است.

در دانشگاه شهید بهشتی نیز در سالهای 71-72 چند طرح پژوهشی پیرامون حجامت انجام شده است، از آن جمله می‌توان به "مقایسه خون ورید و خون حجامت ازنظر فاکتورهای بیوشیمیایی"، "مقایسه مواضع حجامت با مسیر مریدیان های طب سوزنی"، "بررسی تاثیر حجامت بر بیماری های عصبی همچون سردردهای میگرنی" منتشر شده تحت عنوان پایان نامه دکتری اشاره کرد.

اطلاعات پیرامون حجامت در جامعه پزشکی محدود است. به طور کلی در دانشکده های پزشکی ایران، موضوع حجامت تدریس نمی‌شود. فقط در بعضی از دانشگاه های آمریکا، انگلیس، آلمان و چین موضوع حجامت به شکل کلاسیک تدریس می شود. طبیعی است که وقتی پزشکان ما از ویژگی‌های درمانی حجامت بی‌اطلاع هستند همه اقدام به این عمل نمی‌کنند.

امروزه خیلی از پزشکان انجام حجامت را بعد از عمل های جراحی و جراحت ها توصیه می کنند. حجامت برای بهبودی فرد بعد از جراحت ها و جراحی ها توصیه می شود، گردش خون را افزایش می دهد. اکسیژن رسانی به بافت ها را تقویت می کند. مواد زائد و سمی خون را از بدن دفع می کند. باعث ساخت عروق خونی جدید می شود، باعث افزایش خاصیت ارتجاعی و انبساط رباط‌ها و سایر بافت های پیوندی می شود.

منبع: موسسه تحقیقات حجامت ایران و موسسه تحقیقات طب اسلامی قزوین

انتهای پیام