به گزارش خبرنگار کلینیک باشگاه خبرنگاران، ورزش سودهای بی‌شماری برای سلامتی دارد، اما ممکن است کاهش وزن یکی از این سودها نباشد. یک تحقیق جدید بحث‌بر‌انگیز نشان داده است که شمار قابل‌توجهی از کسانی یک برنامه ورزشی را آغاز می‌کنند، در نهایت وزنشان بیشتر از زمانی می‌شود که ورزش را آغاز کرده‌اند و این اضافه وزن عمدتا ناشی از چربی اضافی است و نه عضله، اما همین تحقیق برای نخستین‌بار نشان می‌دهد که یک یک استراتژی ساده می‌تواند به افراد کمک کند تا با ورزش کردن واقعا وزنشان را کم کنند.

 

همان‌طور که همه‌مان می‌دانیم، اصول مربوط به کاهش وزن بسیار ساده است. باید کالری‌های روزانه‌ای که می‌سوزانید از میزان کالری‌هایی که دریافت می‌کنید، بیشتر باشد تا در طول زمان وزن پایین بیاید.



به صورت تئوریک، برای رسیدن به این وضعیت مطلوب باید میزان کالری‌های دریافتی‌مان را به وسیله رژیم غذایی پایین بیاوریم یا میزان کالری‌هایی که به وسیله ورزش کردن از دست می‌دهیم، بیشتر کنیم، اما در دنیای واقعی، فرقی نمی‌کند از کدام روش استفاده کنید، به هر‌ حال بیشتر مردم نمی‌توانند وزن خود را کم کنند.



تاثیر ورزش از این لحاظ به‌خصوص مورد سوال است. یک بازبینی اخیر بر روی تحقیق‌های درباره ورزش و کنترل وزن نشان داد که در بیشتر این تحقیق‌ها، افراد کمتر از یک‌سوم از وزنی را که با‌ توجه به شمار کالری سوزانده شده در حین برنامه ورزشی‌شان، انتظار می‌رفت کم کنند، کم کردند. تحقیقات بسیار دیگری نیز تنوع فراوانی را از لحاظ عکس‌العمل بدن افراد نسبت به برنامه ورزشی یکسان نشان داده‌اند؛ بعضی افراد کاهش وزن پیدا کردند و بعضی دیگر چربی اضافه کردند، اما دانشمندان هنوز درست نمی‌دانند چرا ورزش فقط به برخی از افراد کمک می‌کند تا وزن کم کنند و به برخی دیگر نه، یا اینکه آیا شواهدی ابتدایی درباره چگونگی پاسخ بدن افراد به یک برنامه معمول ورزشی وجود دارد یا نه.

 

ورزش با اضافه وزن

در این تحقیق تازه که ماه گذشته در مجله Strength and Conditioning Research منتشر شد، دانشمندان در دانشگاه ایالت آریزونا در فینیکس 81 زن بزرگسال و سالم، اما کم‌تحرک را مورد بررسی قرار دادند. تمام این زنان با توجه به شاخص توده بدنی‌شان اضافه وزن داشتند، اما برخی از آنها به صورت مشخص سنگین‌تر از دیگران بودند. هیچ‌کدام از این زنان در 1 سال گذشته ورزش منظم و روزانه انجام نداده بودند. به زنان گفته شده بود که به یک بررسی درباره آمادگی بدنی (fitness) پیوسته‌اند و قرار است با ورزش کردن استقامت هوازی‌شان را بهبود بخشند. دانشمندان از آنها خواستند تا در برنامه غذایی‌شان تغییری ایجاد نکنند.



 هر کدام از داوطلبان در آغاز تحقیق به آزمایشگاه فیزیولوژی رفتند تا وزن بدنشان، B.M.I، درصد چربی بدن، استقامت هوازی‌شان اندازه‌گیری شود. دکتر گلن گاسر، استاد تغذیه و ارتقای بالینی در دانشگاه ایالتی آریزونا و نویسنده ارشد این بررسی می‌گوید: « به هر کدام از زنان برنامه ورزشی مختص به خودشان داده شد که سنگین، اما قابل انجام بود.» این زنان در هفته 3 مرتبه به آزمایشگاه می‌آمدند و 30دقیقه با سرعتی روی تردمیل راه می‌رفتند که بیانگر80 درصد حداکثر استقامتشان بود. این برنامه به مدت 12 هفته ادامه داشت.



در پایان تمام زنان به صورتی محسوس به آمادگی بدنی هوازی بیشتری پیدا کرده بودند. تقریبا 70 درصد از زنان میزانی ولو اندک از توده‌چربی به بدنشان اضافه شده بود و بعضی از آنها اضافه وزنی نزدیک به 5 کیلوگرم داشتند که بخش اعظم آن را چربی تشکیل می‌داد و نه عضله. البته تعداد کمی از زنان نیز توانسته بودند به همین اندازه چربی ازدست دهند و تعداد اندکی نیز در همان وزن اولیه‌اش که تحقیق را با آن آغاز کرده بودند، باقی ماندند.

در این مرحله محققان به داده‌هایی بازگشتند که در ابتدای تحقیق به دست آورده بودند تا مشخص کنند چه تفاوت آشکاری میان زنانی وجود دارد که کاهش یا افزایش وزن پیدا کرده‌اند.



دکتر گاسر می‌گوید: «در برخی تحقیقات گذشته که در زمینه رژیم غذایی و کاهش وزن نشان داده بودند که زنانی که وزن بالاتری در ابتدای تحقیق دارند، در طول برنامه تحقیقی وزن بیشتری از دست می‌دهند.» اما در این تحقیق، هیچ همبستگی میان وزن زنان در شروع و پایان تحقیق وجود نداشت و تفاوت آشکاری میان وزن زنان در ابتدای برنامه و در پایان تحقیق دیده نمی‌شد.



در واقع محققان هیچ ارتباطی میان پارامترهای اصلی سلامت و آمادگی بدن و پاسخ زنان نسبت به برنامه ورزشی پیدا نکردند، اما هنگامی که این دانشمندان بررسی عمیق‌تری درباره داده‌ها انجام دادند، یک شاخص جالب را کشف کردند: زنانی که پس از 4 هفته در این برنامه ورزشی وزن کم کرده بودند، کاهش وزنشان ادامه پیدا کرده بود درحالی‌ که دیگران چنین نبودند. دکتر گاسر می‌گوید: « به‌همین خاطر شیوه عملی برای کسانی که می‌خواهند با ورزش وزن خود را کم کنند، این است که یک ماه پس از آغاز ورزش روی ترازو بایستند. اگر متوجه شدند که در طول این مدت وزنشان هیچ تغییری نکرده یا حتی افزایش پیدا کرده است، به‌طور دقیق رژیم غذایی یا سایر فعالیت‌هایشان را بررسی کنند.

 

راه چاره چیست؟

دکتر گاسر گفت با اینکه در این تحقیق عادات تغذیه‌ای و حرکتی در خارج از آزمایشگاه مورد بررسی قرار نگرفته بود، ممکن است زنانی که وزنشان اضافه شده است، در طول تحقیق «احتمالا به‌طور غیرعامدانه» شروع به بیشتر غذا خوردن و تحرک کمتر در هنگامی که روی تردمیل نبوده‌اند، کرده‌ باشند. البته این تحقیق نسبتا کوتاه مدت بود. همچنین این تحقیق مردان را شامل نمی‌شد، اما برخی از تحقیق‌های گذشته نشان داده‌اند که مردان نیز اغلب شبیه به زنان پس از شروع ورزش به توده چربی بدنشان افزوده می‌شود.



با این‌ وجود تحقیق که از برخی جنبه‌ها هشیار کننده است، جنبه‌های ترغیب‌کننده هم دارد. دکر گاسر می‌گوید: «با انجام ورزش به همراه استفاده از یک ترازوی خانگی و داشتن انضباط، ممکن است بتوانید به خوبی وزنتان را کاهش دهید»، اما از آن مهم‌تر، زنانی که در این تحقیق حضور داشتند، پس از پایان برنامه‌ 1 ماهه‌ای ورزشی‌شان، آمادگی بدنی بسیار بیشتری به دست آورده بودند. دکتر گاسر می‌گوید: «تاثیر آمادگی بدنی بر سلامت بسیار بیشتر از میزان وزن شما است.

 

گردآوری : گروه سبک زندگی سیمرغ