با تولد صنایع جدید و تکنولوژی‌های نوین اهمیت استفاده از ماهواره‌ها چندین برابر می‌شود، از عکسبرداری تا حمل و نقل‌های دریایی و هوایی همگی می‌توانند سبک زندگی بشر را تغییر دهند.

ارسال ماهواره به فضا فرایند پیچیده و سختی دارد، چه در زمان ساخت ماهواره و چه در هنگام پرتاب باید برای بهبود عملکرد آن از نکات رعایت شود‌‍. یکی از مواردی که بر روی ارسال دقیق‌ترین پاسخ به مرکز داده تاثیرگذار است، مداری است که ماهواره در آن قرار می‌گیرد.

مدار‌ها در سطوح مختلفی خارج از سطح زمین قرار دارند، اما این مدار‌ها چقدر اهمیت دارند؟

امیرحسین پورمهر کارشناس حوزه فضایی در خصوص مدار‌ها و علت قرارگیری هر ماهواره در مدار خاص به خبرگزاری فارس گفت: عملا پوشش دهی ماهواره با مدار است، اگر مدار به شکل درستی تنظیم نشده باشد و ماهواره در مدار درست قرار نگیرد عملا کارایی اصلی خود را از دست خواهد داد.

وی افزود: به طور مثال اگر روسیه یک ماهواره را در مدار استوایی قرار دهد نمی‌تواند از داده‌های آن استفاده کند، زیرا روسیه در یک عرض جغرافیایی بسیار بالا قرار دارد نه مدار استوایی.

پورمهر گفت: ارتفاع مداری بسیار مهم است به نحوی که اگر مثلا دوربین روی ماهواره رزولیشن مناسب را نداشته باشد نمی‌توانیم ارتفاع مداری را بالاتر ببریم.

وی افزود: ارتفاع مداری از این جهت مهم است که می‌تواند بر روی عمر ماهواره موثری باشد، ماهواره‌ای که در مدار ۳۰۰ کیلومتری قرار دارد ممکن است عمری بین ۳ تا ۸ ماه داشته باشد حالا اگر همین ماهواره را در مدار‌های بالاتر قرار دهیم عمر ماهواره بیشتر می‌شود مثلا ماهواره تا ۱۰ سال یا بیشتر عمر کند.

کارشناس حوزه فضایی با اشاره به اهمیت محیط فضایی بین مدار‌ها نیز تصریح کرد: در محیط فضایی نقاط بسیار خطرناک وجود دارد. مثلا در ارتفاع بالاتر از ۱۱۰۰ کیلومتری به بعد کمربند وان‌آلن (وان آلن دو ناحیه هلالی شکل با فاصله ۳۲۰۰ و ۱۶۰۰۰ کیلومتری از سطح زمین هستند که از رسیدن تابش‌های خطرناکپ به سطح زمین جلوگیری می‌کنند. این تابش‌ها بسیار مضر و خطرناک هستند. کمربند‌های وان آلن نواحی مملو از ذرات باردار پرانرژی مانند الکترون و پروتون هستند) وجود دارد. این کمربند باعث می‌شود یون‌های موجود در وان‌آلن در یک جا متمرکز شده و ماهواره‌های در حال حرکت را از کار بی‌اندازند.

وی افزود: با مطالعه محیط فضایی و مدار‌های مختلف در نتیجه تست‌های مختلف در می‌یابیم که باید متناسب با محیط فضایی مورد نظر ماهواره پوشش دهی شود. ماهواره‌هایی که قرار است در ارتفاع ۱۵۰۰ یا ۱۸۰۰ کیلومتر تزریق شوند، بدنه آنها با شیلد‌های حرارتی و نویزگیر‌های مخابراتی عایق بندی می‌شود تا سطح خارجی ماهواره آسیب نبیند، یعنی به دلیل وجود یون‌ها ممکن است سطح بارور شده و انتقال یون باعث می‌شود به داخل ماهواره نیز آسیب وارد شود.

پورمهر با اشاره به نقش کلیدی مدار ماهواره گفت: توجه به ترافیک موجود در مدار‌ها اهمیت بسیاری دارد، یک مدار نباید آنقدر شلوغ شود که ماهواره‌ها به یکدیگر برخورد کنند یا به سندرم کسلر دچار شوند.

وی افزود: کارشناسان حوزه فضایی می‌گویند در شرایط ایجاد سندرم کسلر دیگر نمی‌توان به سمت فضا رفت، زیرا به محض رسیدن به ارتفاع پایین ماهواره‌ها با یکدیگر برخورد پیدا می‌کنند. در همین راستا هم امروزه در مدار ژئو قانونی برای حل این موضوع وجود دارد، اینکه باید مدار خالی شود تا ماهواره بعدی در آن مستقر شود و اگر کشوری از این قانون تبعیت نکند جریمه خواهد شد.

پورمهر ادامه داد: این قانون تا جایی اهمیت دارد که حتی برخی شرکت‌ها یا کشور‌ها برای خالی کردن مدار ماهواره خود را به سطح ماه می‌کوبند تا از مدار خارج و ماهواره بعدی جاگیر شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: مدار ماهواره است که می‌تواند کار رهگیری را انجام دهد، در حقیقت اگر مداری که ماهواره در آن قرار می‌گیرد ماهواره‌ی ثابت و پایداری نباشد عملا امکان موقعیت‌یابی از دست می‌رود.

منبع: فارس