گروه اقتصادی- خبرگزاری فارس، دو سال پیش که هدفمندی یارانه‌ها کلید خورد بسیاری از کارشناسان تغذیه معتقد بودند که دولت باید با پرداخت یارانه به برخی کالاهای مواد غذایی از افزایش قیمت آن جلوگیری کند که شیر و لبنیات یکی از آنها بود.

چرا که در حالت عادی هم سرانه مصرف شیر و لبنیات در کشور نسبت به استاندارد جهانی( 300 کیلوگرم) بسیار پایین‌تر بوده و حدود 70 تا 90 کیلوگرم است.

زنگ خطر شیوع پوکی استخوان، نرمی استخوان، کوتاه قدی و افزایش بیماری‌های قلبی عروقی ناشی از مصرف نکردن لبنیات سال‌هاست که در کشور به صدا در آمده، اما ظاهرا هنوز صدایش به گوش برخی نرسیده است.

کاهش 30 درصدی مصرف لبنیات پس از افزایش قیمت‌ها

اما با تمام اینها قیمت شیر و لبنیات هم در کنار حامل‌های انرژی از دو سال پیش افزایش یافت و بنا بر تایید مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت باافزایش قیمت لبنیات سرانه مصرف 30 درصد کاهش یافته است.

اکنون و طی دو هفته اخیر شرکت‌های لبنی در اقدامی هماهنگ و بی سر و صدا به یکباره 10 تا 15 درصد روی اجناس خود کشیدند و صدایی هم از کسی درنیامد.

به افزایش خودسرانه قیمت‌ها عادت کرده‌ایم

گزارش میدانی خبرنگار فارس از سوپرمارکت و فروشگاه‌های مختلف سطح شهر یک واژه بین تمام فروشندگان مشابه است« دیگر به افزایش قیمت خودسرانه عادت کرده‌ایم و قیمتی که بالا رفت هرگز پایین نمی‌آید»

م-حسینی مسئول یکی از سوپرمارکت‌های مرکز شهر در مورد افزایش قیمت محصولات لبنی می‌گوید: از هفته گذشته تقریباً تمام برند‌های محصولات لبنی قیمت‌های خود را 10 تا 15 درصد افزایش داده‌اند.

وی در پاسخ به اینکه آیا شرکت‌ها دلیلی هم برای افزایش اعلام کرده‌اند، تصریح می‌کند که مسئول فروش شرکت‌های لبنی اصلاً به روی خود هم نمی‌آورند که قیمت‌ها بالا رفته است و حرفی از علت گران شدن نمی‌زنند.

اما این همه ماجرا نیست! بلکه رسانه‌ای شدن موضوع استفاده از پالم در لبنیات پرچرب بهانه‌ای به دست تولیدکنندگان محصولات لبنی داد تا به دلیل فروش بیشتر لبنیات کم چرب از شیر گرفته تا ماست و پنیر قیمت این نوع محصول لبنی را که قیمتش همیشه پایین تر از لبنیات پرچرب بود را با لبنیات پرچرب یکسان کنند.

قیمت یکسان لبنیات کم چرب و پرچرب

همتی یکی دیگر از فروشندگان محصولات پاستوریزه لبنی می‌گوید: فروش لبنیات پرچرب طی دو هفته اخیر به شدت کاهش یافته است و اگر قبلا روزانه 50 بطری شیر پرچرب می فروختیم، اکنون این رقم به 20 بطری رسیده است.

وی به این نکته اشاره می‌کند که قبلاً قیمت شیر و ماست کم چرب کمتر از نوع پرچرب بود، اما اکنون قیمت‌ها یکسان شده است.

محمد فربد عضو هیئت مدیره انجمن صنایع لبنی در مورد افزایش قیمت‌ها می‌گوید: طبق بخشنامه اوایل امسال دولت، صنایع لبنی اجازه افزایش قیمت محصولاتشان را در فروردین، اردیبهشت و خرداد امسال نداشتند، ولی از تیرماه امسال بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار، امکان افزایش 15 درصدی قیمت تمام محصولات لبنی فراهم شد.

فربد بر این نکته صحه می گذارد که برخی تولیدکنندگان صنایع لبنی همزمان با ماه رمضان ترجیح دادند که قیمت محصولاتشان را افزایش ندهند و بسیاری از کارخانه‌ها، از مردادماه قیمت محصولات خود را تغییر دادند.

 وی با تشریح جزئیات آخرین مصوبه ستاد تنظیم بازار در مورد قیمت‌گذاری انواع شیر، گفت: طبق این مصوبه، قیمت شیر پاستوریزه کم چرب 2 هزار تومان، شیر پر چرب با 3 درصد چربی 2300 تومان، شیر نیم چرب با میزان چربی 2.5 درصد 2200 تومان و شیر کامل با حداقل چربی 3.2 درصد 3500 تومان تعیین شده است.

اما مشاهدات خبرنگار فارس در بازار نشان می‌دهد قیمت شیر کم چرب و پرچرب از دو هفته قبل تقریباً در برخی برندها بالاتر از قیمت مصوب ستاد تنظیم بازار به فروش می رسد.

به عنوان مثال اغلب برندهای لبنی شیر کم چرب را به قیمت 2200 تا 2300 تومان می فروشند، در حالی که طبق مصوبه ستاد تنظیم بازار باید این رقم 2 هزار تومان باشد یا حتی برخی کارخانه‌ها شیر پرچرب پاستوریزه را 2500 تومان قیمت زده‌اند.

موضوع وضعیت نظارت بر قیمت‌ها را از سازمان حمایت از مصرف کنندگان وزارت صنعت ،‌معدن و تجارت پیگیری کردیم و در نهایت معاون این سازمان از برخورد با متخلفان خبر داد.

رفیعی معاون سازمان حمایت از مصرف کنندگان وزارت صنعت در مورد افزایش قیمت لبنیات می‌گوید: کارخانجات محصولات لبنی به دلیل افزایش قیمت شیرخام، افزایش دستمزد،‌ هزینه بسته‌بندی و مالیات بر ارزش افزوده تقاضای افزایش 34 درصدی محصولات لبنی را داشتند، اما مورد موافقت قرار نگرفت و در نهایت با توافق رئیس انجمن صنایع لبنی و تصمیم ستاد تنظیم بازار افزایش حداکثر 15 درصدی مورد موافقت قرار گرفت.

وی در عین حال به این نکته اشاره می‌کند که شرکت‌هایی که بیش از این رقم بر قیمت‌های خود افزوده‌اند را فراخوانده و تعهد دادند تا هفته آینده قیمت‌های خود را اصلاح کنند.

در این میان شرکت‌ها دست به کارهایی جالب‌تری هم زده اند تا بتوانند نظر مشتری را جلب کنند و بفهمانند که از روغن پالم در محصولات خود استفاده نمی‌کنند. یکی از شرکت‌ها روی محصولات خود جمله «بدون استفاده از چربی گیاهی» را درج کرده و آن یکی واژه استفاده از خامه سنتی را روی ماست‌های پرچرب با فونتی بزرگ حک نموده است.

افزایش قیمت‌ها کاملاً هماهنگ بوده/ شرکت‌ها جرأت افزایش خودسرانه قیمت را ندارند

یکی از مسئولان فروش شرکت‌های لبنی نیز در مورد علت افزایش قیمت‌ محصولات لبنی می‌گوید: اگر چه همه سیاست سکوت را در پیش گرفته‌اند، اما واقعیت این است که این افزایش کاملاً هماهنگ بوده و از سوی انجمن یا اتحادیه مربوطه ابلاغ شده است و گرنه شرکتها جرأت ندارند، بدون هماهنگی کاری کنند.

اما خانواده هایی که بنا بر اگاهی یا طبق عادت مصرف شیر و لبنیات را جزوی سفره خانواده می‌دانند، اذعان دارند که با افزایش قیمت مجبورند، از میزان مصرف لبنیات کم کنند.

 هزینه مصرف ماهانه لبنیات خانواده سه نفره 150 هزار تومان

مینو - ب می‌گوید: ما خانواده سه نفره‌ای هستیم که روزانه یک بطری شیر به قیمت 2300 تومان و هفته‌ای یک دبه ماست به قیمت 8500 تومان می‌خریم و برای پسرم که به مهد کودک می‌رود روزی یک عدد شیر پاکتی یا شیر کاکائو 1200 تومان هزینه می‌کنیم که سرجمع به همراه قیمت ماهانه پنیر صبحانه بدون داشتن مهمان باید 150 هزار تومان فقط برای لبنیات هزینه کنیم که یک چهارم حقوق یک کارگر ساده است.

وی می افزاید: حالا اگر خانواده جمعیتش بیشتر از سه نفر باشد، باید چه کند؟ به علاوه  در کنار آن باید برای سایر مایحتاج مانند مرغ ،‌گوشت و برنج و روغن هم هزینه کنیم که عملاً برایمان ممکن نیست.

ر- دریانی نیز مادر خانه داری است که به دلیل افزایش قیمت لبنیات، شیرهای کیسه ای با قیمت پایین‌تر را خریده و در منزل ماست مصرفی خانه را تهیه می‌کند. 

او می‌گوید: خانواده شش نفره‌ای که در هر وعده ماست را بر سفره می‌گذارد توان خرید ماست دبه‌ای هر دو روز یکبار 8500 تومان را ندارد. 4 کیسه شیر مشمایی را می‌خریدم حدود 5 هزار تومان و با آن ماست‌بندی می‌کردم، ولی الان آن هم گران شده و به کیسه‌ای 1500 تومان رسیده است!

روند افزایشی قیمت لبنیات طی دو سال اخیر چیزی جز کاهش مصرف آن در بین مردم در پی نداشته که دودش علاوه بر آنکه بر چشم مردم می‌رود، در آینده نه چندان دور هزینه‌های بیشتری همچون شکستگی زودرس استخوان، پوکی استخوان و افزایش بار بیماری‌های قلبی عروقی را بر سیستم درمان کشور تحمیل خواهد کرد.

امیدواریم مسئولان با درنظر گرفتن تاثیر نرخ تورم‌، افزایش هزینه‌های دستمزد و افزایش مالیات بر ارزش افزوده که تاثیر به سزایی بر قیمت‌ها دارند، چاره ای برای این زنجیره در نظر بگیرند.

گزارش از فاطمه بیات