'احمد داوداوغلو' نخست وزیر ترکیه به دعوت حیدر العبادی نخست وزیر عراق، پس از یک دوره پر تنش در دوره نخست وزیری اردوغان و نوری المالکی در رأس هیاتی مرکب از شماری از وزرای کابینه و نمایندگان مجلس و کارشناسان و خبرنگاران برای سفری یکروزه پنجشنبه 29 آبان عازم بغداد شد و در طول مدت اقامت درعراق علاوه بر دیدار و مذاکره با همتای عراقی خود با فوادمعصوم رییس جمهور و سلیم الجبوری رییس پارلمان این کشور نیز ملاقات و گفتگو کرد. وی همچنین با نمایندگان ترکمن در مجلس عراق که از حیدرالعبادی به دلیل انتصاب وزیر حقوق بشر عراق از میان ترکمنها اعلام رضایت کرده بودند، نیز دیدار اختصاصی داشت.

حضور "هاکان فیدان "رئیس سازمان اطلاعات ملی ترکیه در هیئت همراه داوداوغلو مورد توجه رسانه های عراقی قرار گرفته بود که البته نخست وزیر ترکیه این موضوع را کاملا عادی دانست. لارم به ذکر است که هاکان فیدان در بغداد و اربیل دیدارهایی محرمانه با مقامهای عراقی و اقلیم کردستان داشت.

در پایان مذاکرات، دو نخست وزیر با حضور در کنفرانس مطبوعاتی مشترک پیرامون کم و کیف مذاکرات خود موضوعات مختلفی را مطرح کردند. داوداوغلو سپس عازم اربیل شد تا با مسعود بارزانی و برخی دیگر از مقامهای اقلیم دیدار و مذاکره نماید. وی بلافاصله به آنکارا مراجعت خواهد کرد تا از جو بایدن معاون باراک اوباما که از اوکراین عازم ترکیه خواهد شد، میزبانی کند. لازم به ذکراست که انجام این سفر در دیدار هفته گذشته ابراهیم جعفری وزیر خارجه عراق از آنکارا برنامه ریزی شده، بود.

چراغ سبز آنکارا به حضور چند ده نفر از نیروهای پیشمرگ کرد عراقی در کوبانی و مبارزه آنها برعلیه داعش، شاید بستری مناسب برای انجام این سفر تلقی شود.

این نخستین تماس در سطح عالی بین ترکیه و عراق بعد از تشکیل دولتهای جدید در آنکارا و بغداد محسوب می‌شود که با هدف بهبود روابط سرد دو کشور در سالهای اخیر صورت می‌گیرد.

منابع نخست وزیری ترکیه، سفر داوداوغلو به بغداد را نشانه ای از حمایت دولت آنکارا از شروع دوره جدید مدیریتی در عراق به ریاست حیدرالعبادی و تبیین اهمیت روابط با بغداد دانستند و اعلام کردند محور گفت و گوهای داود اوغلو با مقامات عراقی را فرایند مناسبات دو کشور، همکاریها در حوزه‌ی تأمین و امنیت انرژی، مبارزه با حرکتهای تروریستی و در راس آن داعش، تشکیل خواهد داد.

همین منابع با اشاره به ابراز خرسندی آنکارا از توافق اخیر دولت مرکزی بغداد با اقلیم کردستان عراق در زمینه انرژی، تاکید کردند ترکیه امیدوار است که عراق هرچه زودتر بتواند با استفاده بهینه از ذخایر ملی خود برای رشد سریع اقتصادی به ثبات سیاسی و اقتصادی لازم دست یابد و ترکیه نیز در این فرایند آماده هرگونه کمک به عراق خواهد بود.

سفر داود اوغلو در قامت نخست وزیری به عراق پس از دیدار چهار سال پیش نوری المالکی، نخست وزیر وقت عراق(21 اکتبر 2010) از ترکیه و پس از سفر سه سال واندی پیش اردوغان نخست وزیر وقت ترکیه به عراق ( 29-28 مارس 2011 ) صورت می گیرد. اردوغان در جریان این سفر علاوه بر بغداد و اربیل، عازم نجف اشرف شده بود و ضمن زیارت مرقد مطهر حضرت علی (ع) با آیت الله سیستانی نیز دیدار و گفت وگو کرده بود.

اما اولین تماس رسمی دولت آنکارا با دولت جدید عراق در سفر هفته گذشته ابراهیم جعفری وزیر خارجه آن کشور به ترکیه برقرار شد. رئیس‌جمهور عراق در دیدار با نخست‌وزیر ترکیه در بغداد با تاکید بر اینکه امنیت و ثبات عراق بر امنیت ترکیه و منطقه تاثیر می‌گذارد، تصریح کرد: "ما می‌خواهیم روابط خود را با همسایگانمان گسترش دهیم. عراق و ترکیه روابط تاریخی مشترکی با هم دارند و اگر این روابط پیشرفت داشته باشد تاثیر مثبتی بر منطقه خواهد داشت و موجب تحقق منافع مشترک دو کشور می‌شود.ما خواهان همکاری بیشتر با ترکیه در تمامی زمینه‌ها به ویژه همکاری در زمینه مقابله با تروریسم هستیم چرا که در حال حاضر عراق با خطر تروریست‌های داعش مواجه است و امنیت و ثبات عراق بر امنیت ترکیه و منطقه تاثیر می‌گذارد."

داوداوغلو نیز تاکید کرد:" پیوندهای تاریخی مشترک میان عراق و ترکیه ما را ترغیب می‌کند تا همواره برای پیشرفت این روابط در تمامی زمینه‌ها تلاش کنیم. وی بر لزوم اجرایی کردن توافقنامه همکاری استراتژیک که سال 2009 میان عراق و ترکیه امضا شد، تاکید کرد."

نخست وزیر ترکیه پس از دیدار با "مسعود بارزانی" و مذاکره پیرامون همکاریهای امنیتی و گامهای مشترک مربوطه،آموزش نظامی، اوضاع انسانی، تحرکات داعش، مسئله پناهجویان و همکاریهای اقتصادی و انرژتیک گفت: انفجارهای روزهای اخیر در عراق نشان داد که مهمترین مسئله این منطقه مسئله تامین امنیت است وامنیت عراق امنیت ترکیه است و امنیت کردستان عراق نیز برای ما از مهمترین اولویت ها است. داوداوغلو همچنین گفت : تشکیل ساختاری در عراق که نماینده همه گروه های قومی باشد ،‌ اولویت همه ما است. وی تاکید کرد ترکیه همکاری های اقتصادی را با کردستان عراق افزایش خواهد دادو از هیچ اقدامی برای تامین امنیت کردستان عراق فروگذار نخواهد کرد. ما به حمایت خود از کردستان عراق در زمینه امنیتی نیز ادامه خواهیم داد.

از فضای مذاکرات مقامات عراقی با نخست وزیر ترکیه و مواضع اعلام شده ازسوی آنها چنین برمی آید که موضوع داعش و مسایل امنیتی در نقطه مرکزی گفتگوهای دو طرف در بغداد و اربیل قرار داشته است که حضور رییس سازمان اطلاعات ملی ترکیه در این سفر گویای این اولویت است. بدیهی است هرگونه همکاریهای دو طرف در زمینه های انرژی، بازرگانی و توریستی تابعی از امنیت و ثبات درعراق است. هرچند که آنکارا متهم به همکاری با داعش در زمینه های مختلف و عدم مبارزه با این گروه تروریستی است، اما به نظر میرسد ترکیه قصد دارد از این وضعیت سر درگمی خودرا رها کند. اگر داوداوغلو و ترکیه در این موضع گیری خود در کنفرانس مطبوعاتی با حیدرالعبادی مبنی بر اینکه به" هیچ فرد و گروه تروریستی اجازه تردد ازمرزهای ترکیه را نخواهد داد " جدی ورویکردی عملگرایانه داشته باشد، به نظر میرسد تحولی در سیاست خارجی این کشور رخ خواهد داد.

سفر داوداوغلو به عراق و اتخاذ چنین موضعی از سوی او همزمان با دیدار جو بایدن از ترکیه، می‌تواند حاکی از برگزاری مذاکراتی جدی میان این دو پیرامون گسترش مبارزه با داعش و جلب همکاری احتمالی بیشتر ترکیه با ائتلاف ضد داعش باشد.

مشروط به آنکه ترکیه بتواند در عمل برعلیه داعش عمل کند، مناسبات آنکارا-بغداد به دلیل کاهش تنش میان اقلیم کردستان و بغداد و و رفع مشکلات ناشی از روابط آنکارا-اربیل در مقایسه با دوره اردوغان-مالکی از روند رو به رشدی برخورد خواهد بود.

در صورت کاهش تنشها و افزایش همکاریهای آنکارا- بغداد، با توجه به مناسبات خوب تهران-بغداد، سه کشور همسایه باید با اولویت دادن به همکاری بر رقابت و تاکید بر منافع مشترک در راستای تقویت همکاریهای سه جانبه با هدف افزایش ثبات و امنیت منطقه ای گام بردارند.