بیشتر ما یادمان رفته است که تعریف دارو، سمی است که مقدار خاصی از آن در افراد خاص ممکن است اثرات درمانی و دارویی داشته باشد، اما با این حال فکر می‌کنیم که دارو ماده‌ای است که حتما منجر به درمان بیماری می‌شود. دکتر سیامک

مره صدق عضو کمیسیون بهداشت مجلس در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به اینکه مصرف دارو‌ها در کشور اشکالات اساسی دارد گفت: نمونه این داروها مصرف خود سرانه آنتی‌بیوتیک‌ است.

90درصد سرماخوردگی‌ها ویروسی هستند و نیاز به آنتی بیوتیک ندارد. خیلی از پزشکان نیز برای بیماری‌هایی که نیاز به آنتی بیوتیک است، گران‌ترین و جدید‌ترین آنها را تجویز می‌کنند. این کار باعث می‌شود مقاومت آنتی‌بیوتیکی افزایش پیدا کند. از سوی دیگر بسیاری از بیماران نیز فکر می‌کنند هر چه دارو گران‌تر باشد اثربخش‌تر است. درحالی‌که این بازی کارخانجات چند ملیتی است که می‌خواهند کالایشان را بفروشند. مردم باید توجه کنند که هر چه دارویی شناخته شده‌تر باشد عوارض جانبی آن به همان نسبت شناخته شده است.

تعداد داروهایی که در هر نسخه نوشته می‌شود نیز ازجمله عوامل افزایش مصرف بی‌رویه دارو در کشور است. دکتر مره‌صدق عضو کمیسیون بهداشت مجلس گفت: به‌طور علمی حدود 40درصد از مراجعان پزشکان اصلا نیاز به هیچ دارویی ندارند اما در ایران این رقم به 5درصد هم نمی‌رسد. خیلی از همکاران ما به جای درمان بیماری علامت درمانی می‌کنند. درحالی‌که این روش فقط برای تعدادی محدود از بیماری‌ها برای تحمل آن است. درحالی‌که به استفاده از رژیم غذایی، فعالیت فیزیکی و تغییر روش زندگی کمتر توجه می‌شود.

داروهای OTC که می‌توان بدون نسخه از داروخانه خریداری کرد از دیگر عوامل مؤثر در مصرف بی‌رویه داروست. دکتر مره صدق با اشاره به تعداد بالای پزشکان عمومی در کشور گفت: با توجه به گستردگی دسترسی به پزشک و اجرای نظام سلامت که دسترسی به پزشک در کشور را عملا رایگان کرده است، باید به سمتی پیش برویم که فروش دارو بدون نسخه را ممنوع کنیم.

وی اشکال اصلی را در آموزش پزشکی دانست و گفت: دانشجوها عوارض و تداخلات دارویی را به خوبی بلد نیستند.

دکتر سیامک افاضلی داروساز در گفت‌وگو با همشهری یکی از عوامل مصرف بی‌رویه دارو در میان ایرانیان را مباحث فرهنگی دانست و گفت: سرانه مصرف دارو در ایران روزانه به ازای هر نفر 2واحد دارویی (همه انواع و اشکال دارویی) است. مصرف دارو نوعی احساس تمارض و جلب حس همدردی در میان افراد ایجاد می‌کند. همه قضیه این نیست؛ پزشکان نیز در تجویز داروها اصول صحیح نسخه نویسی را رعایت نمی‌کنند. تعداد اقلام دارویی از استاندارد جهانی بیشتر است.

تعداد نسخه‌هایی که بعضا 12قلم دارو در آن نوشته شده است کم نیست. این نسخه‌ها در «کمیته بررسی نسخ» بررسی می‌شود ولی اقدام جدی برای آن صورت نمی‌گیرد. پزشکان در مورد نحوه‌ نسخه‌نویسی و تداخلات دارویی آموزش کافی نمی‌بینند و به‌نظر می‌رسد که در دوره‌های آموزشی تمرکز بیشتر روی اندیکاسیون(موارد مصرف) مصرف داروست. از سوی دیگر عموما بیماران با مجموعه‌ای از بیماری‌ها به پزشک مراجعه می‌کنند و این اقلام دارویی را افزایش می‌دهد. ضمن اینکه مسائل فرهنگی روی نسخه نویسی پزشکان مؤثر است. دیده شده که پزشکان به‌خصوص در شهرستان‌های کوچک اگر کم دارو تجویز کنند کسب و کارشان کم رونق می‌شود و اقبال عمومی از آنها کمتر می‌شود.

دکتر سیامک افاضلی، کارشناس حوزه دارو پایین بودن قیمت دارو را مؤثر دانست و گفت: زمانی که قیمت دارو متناسب با نرخ تورم بالا نمی‌رود، داروخانه‌ها برای سودآوری به فروش تعداد بیشتر دارو روی می‌آورند. طبیعی است که وقتی در این شرایط سرانه مصرف دارو کم شود، اقتصاد داروخانه‌ها دچار مشکل می‌شود. از سوی دیگر تعداد کارخانجات داروسازی نیز افزایش یافته است. آنها برای فروش بیشتر دارو را با تخفیف‌های ویژه 40 تا 50درصد می‌دهند در نتیجه مصرف غیرمنطقی دارو بالا می‌رود. همچنین داروخانه‌ها در مراوده‌ای که با مطب‌ پزشکان دارند، به آنها فشار می‌آورند که داروی بیشتری تجویز کنند. رفع این معضلات نیاز به مدیریت یکپارچه‌ای در حوزه فرهنگ، اقتصاد و سلامت دارد.