سید محسن فرجادی:‌دسته بندی که می تواند در بررسی نقش این افراد در معادلات سیاسی موثر باشد. چه بخواهیم چه نخواهیم میدان سیاست تبدیل به کارزار سیاهی لشکرهایی شده که بعضا با تصور امیری و فرماندهی خودنمایی می کنند. آدم هایی که هم هویت مستقل و مشخصی ندارند و هم کارکردشان به لفاظی و سخنرانی محدود و محصور است. اما این همه بضاعت فضای سیاسی کشور نیست. اگر این گروه مدعی و پرتعداد را کنار بگذاریم به همان سه دسته ای می رسیم که در اول به آن اشاره شد.

چهره های همگرا چه در میان اصولیون و چه در میان اصلاحیون نقش مقوم، انسجام بخش، هدایت گر و تاثیرگذار دارند. سیاسیونی که با منهج و اسلوبی مشخص در میدان سیاست تلاش می کنند. فعل و عمل این گروه ترسیم کننده راهکارهای عینی به قدرت رسیدن و قدرت طلبی است و در وجه مثبت نیز این چهره های همگرا با جذب انگاره های نزدیک به خود می توانند ترسیم کننده راه های دیگری در فضای سیاسی باشند.

نقطه مقابل چهره های همگرا، واگرایانی قرار می گیرند که نقش هیجان برانگیز آنها برهم زننده قواعدی است که رقابت و بازی سیاسی را مسالمت آمیز و کمتر با خدعه و تظاهر همراه می کند. این جماعت بیش تر از آنکه برای وصل کردن آمده باشند برای فصل کردن تلاش می کنند و حیات خود را در به همریختگی و نابسامانی فضای سیاسی کشور می جویند. بلبشو و نابسامانی رگ حیات این گروه به شمار می رود و به همین جهت می تواند منافع مشترک واگرایان را در دو سوی قطب بندی فضای سیاسی کشور مشاهده کرد.

چهره های خنثی نه از این جهت که تاثیری در فضای سیاسی کشور ندارند بلکه به این دلیل که بیشتر زینت المجلس شده اند به عنوان بدیلی برای چهره های همگرا معرفی می شوند. خطری که می تواند در غیاب چهره های همگرا ابتکار عمل را به جریان هایی دهد که با حسن سوء استفاده از این چهره های خنثی تلاش می کنند فضای سیاسی کشور را به نفع خود تنظیم و مدیریت کنند.

پرداختن به نقش همگرایان، واگرایان و چهره های خنثی در فضای سیاسی کشور بهانه ای برای پرداختن بیشتر به چهره های همگرا است. سیاسیونی که با نگاه کلان به منافع ملی آنگونه تلاش می کنند که در بر پاشنه منافع ملت بچرخد نه آنگونه که اقتضای حزب و باند آنهاست.

نیروهای همگرا دشمنان مشترکی در میان جناح بندی سیاسی کشور دارند. به همان میزان که می توان دوستان آنها را در میان جناح هها و جریان های سیاسی یافت، بیشتر از آن دشمنانی دارند که به روش های گوناگون راه را بر این چهره های همگرا می بندند. همگرایان هم «دشمنان علنی» دارند و «دشمنان دوست نما» و هم «دشمنان متظاهر».

برای عینی تر شدن موضوع بهتر است نام افرادی که به عنوان چهره های همگرا در فضای سیاسی کشورمان مطرح هستند را به میان بیاوریم

مرحوم حبیب الله عسگراولادی، حجت الاسلام علی اکبرناطق نوری را می توان در زمره این چهره ها به شمار آورد.

توصیف رهبر انقلاب اسلامی از مرحوم عسگراولادی رساترین توصیف از اوست. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار خانواده و جمعی از اعضای ستاد بزرگداشت مرحوم حبیب الله عسگراولادی که 17 دی ماه 92 برگزار شده بود، مرحوم عسگراولادی را برخوردار از سه خصوصیت برجسته تدیّن، تخلّق و تفکّر خواندند و تاکید کردند: «تلاش، کار و تحرک سیاسی مستمر، از ویژگیهای درس آموز مرحوم عسگراولادی، و گویای این واقعیت است که انسان در میدان مبارزه هیچگاه نباید احساس پیری، خستگی، تنبلی و گوشه نشینی به خود راه دهد.»

همین خصلت ها بود که او را به عنوان چهره ای مورد وثوق و اطمینان جناح های سیاسی کشور در آورد. مناظرات مکاتبه ای او با چهره های اصلاح طلب در دوره هایی که اصلاح طلبان دچار مشکلات عدیده ای بودند علاوه بر اینکه مفری برای این جناح سیاسی بود، فرصتی نیز برای یادآوری نقش نیروهای همگرا به فعالان سیاسی کشورمان به حساب می آمد.

حجت الاسلام علی اکبر ناطق نوری یکی دیگر از چهره هایی است که کارنامه حیات سیاسی اش از او چهره ای همگرا ترسیم کرده است. ویژگی که در یک دهه اخیر از او چهره ای متمایز و متفاوت با دیگر فعالان سیاسی اصولی و اصلاحی به نمایش گذاشته است. رقبای او در انتخابات ریاست جمهوری 76 هنوز شیرینی تبریک اش را به یاد دارند. اقدام پسندیده ای که اصلاح طلبان پاسخی شایسته برای آن نداشتند و خامی خود در بازی سیاسی را با ناشایستگی پاسخ درخور نشان دادند. مساله ای که منجر به میدان یافتن نگاههای غیر همگرا در جناحین شد.

10 ماه مانده به انتخابات مجلس شورای اسلامی هر روز سخنانی درباره حضور ناطق نوری در فضای سیاسی کشور و فعالیت او به گوش می رسد. تقاضایی که از نه توسط یک جناح که هر دو جناح شناخته شده کشور آن را مطرح می کنند. اما چه کسانی هیچ علاقه ای ندارند که ناطق نوری به فضای سیاسی کشور برگشته و نقش همگرایی خود را اجرا کند؟

همان طور که در سطور پیش آمد همگرایان «دشمنان علنی»، «دشمنان دوست نما» و «دشمنان متظاهر» دارند. مخالفان چهره ای همگرا همچون ناطق نوری را باید در میان جریان پایداری، ایثارگران و حامیان احمدی نژاد و اصلاح طلبان جست و جو کرد.

29220