همچنین تولید گاز پارس‌جنوبی از 250میلیون مترمکعب در سال 1392به 431میلیون مترمکعب، افزایش یافته است. با توجه به اینکه هر هزار مترمکعب گاز، معادل 6بشکه نفت، ارزش حرارتی دارد بر این اساس افزایش گاز پارس‌جنوبی در زمان فعلی نسبت به سال 1392معادل یک میلیون بشکه، ارزش حرارتی نفت است.

با این روند ارزش نفت صادراتی و اضافه‌گاز تولیدی، به قیمت روز حدود 25میلیارد دلار است. با این شرایط با لغو تحریم‌ها اکنون نسبت به 3سال قبل، ارزش نفت صادراتی اضافی و گاز مازاد در پارس‌جنوبی به قیمت روز به 25میلیارد دلار می‌رسد که رقم قابل‌توجهی است. اما چرا آثار و نتایج افزایش فروش نفت و گاز و بهتر شدن اوضاع اقتصادی چندان ملموس نیست؟

اکنون قیمت نفت از 105دلار در سال 1392به 36دلار کاهش یافته است. همچنین براساس گزارش دبیرخانه اوپک، ارزش فروش نفت ایران در سال 2016سیر نزولی داشته است. با وجود این هر هزار مترمکعب گاز، معادل 6بشکه نفت ارزش حرارتی دارد و اگر گاز تولیدی در کشور براساس ارزش حرارتی نفت محاسبه شود، ارزش نفت و گاز کنونی تولیدی در ایران معادل 7میلیون بشکه، ارزش حرارتی نفت است.

همچنین ارزش 7میلیون بشکه با نفت 105دلار معادل 268میلیارد دلار و با نفت 36دلار، معادل 92میلیارد دلار است. بر این اساس با سقوط قیمت نفت به‌رغم رشد تولید و صادرات نفت و گاز کشورمان، ارزش انرژی تولیدی در ایران اعم از نفت و گاز معادل 176میلیارد دلار کاهش یافته است. با این شرایط می‌توان نتیجه گرفت که افزایش صادرات نفت و تولید گاز در دوره پس از برجام و کاهش قیمت جهانی نفت و گاز تأثیری متقابل بر یکدیگر داشته و موجب شده است تا نتایج مثبت ناشی از افزایش تولید و صادرات این فرآورده‌ها تأثیر مشهودی در افزایش ارزش انرژی تولیدی کشور و بهبود درآمدهای ارزی نداشته باشد.

گرچه به‌دلیل افزایش صادرات نفت و رشد تولید گاز، ارزش انرژی صادراتی و تولیدی ایران 25میلیارد دلار افزایش یافته است اما به سبب سقوط قیمت نفت و گاز، ارزش کل انرژی تولیدی معادل 176میلیارد دلار کاهش یافته است. در مجموع می‌توان گفت که به‌دلیل سقوط قیمت نفت و گاز به‌رغم افزایش صادرات نفت و افزایش تولید گاز از پارس‌جنوبی، کشورمان 151میلیارد دلار متضرر نیز شده است. در واقع علت اصلی اینکه مردم حس می‌کنند وضعیت عمومی معیشت آنها نسبت به قبل از تحریم بدتر شده، سقوط قیمت نفت است. در واقع مردم نتایج زیان 151میلیارد دلاری ناشی از کاهش قیمت نفت و گاز را با پوست و گوشت خود حس می‌کنند.

• پژوهشگر ریسک