به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس، 4 خردادماه بود که مجتبی صدیقی رئیس سازمان امور دانشجویان کشور در نشستی خبری، خبر از حضور 3 هزار بورسیه غیرقانونی در دولت دهم داد و تأکید کرد که ردپای آقازاده‌ها در این بورسیه‌ها دیده می‌شود و نهادهای قانونی در حال بررسی پرونده‌ها و تخلفات صورت گرفته هستند.

فردای روز برگزاری این نشست تیتر صفحه اول اکثر روزنامه‌های مخالف دولت دهم اختصاص به بورسیه‌های این دولت و به عبارت آنها «بورسیه‌های غیرقانونی» گرفت.

به غیر از روزنامه‌ها برخی از مسئولان نیز به ماجرای افشاگری علیه بورسیه‌ها پیوستند و همانند روزنامه‌ها تلاش کردند تا تمامی 3 هزار نفر بورسیه را متخلف نشان داده و این پیام را انتقال دهند که «هر کسی که در دولت قبل بورسیه تحصیلی اتخاذ کرده است، به طور غیر قانونی و به خاطر رانت‌های مختلف موفق به این کار شده است.»

پس از انتشار این اخبار، اعتراض‌ها بالا گرفت تا حدی که وزارت علوم مجبور به عذرخواهی شد و طی بیانیه‌ای تأکید کرد: «جا دارد هم از عملکرد رسانه‌هایی که بدون توجه به آمار و ارقام، با حاشیه‌سازی موجبات آزردگی تمام بورسیه‌شدگان را فراهم آوردند و هم از عکس‌العمل‌های شتاب‌زده و هیجانی برخی دیگر از رسانه‌ها و افراد، عمیقاً احساس تأسف کنیم. عکس‌العمل‌هایی که حاصل آن نام بردن از افرادی است که هرگز پرونده‌ای در حوزه بورس نداشته‌اند.»

پس از عذرخواهی وزارت علوم از افراد بورسیه شده در یک بیانیه رسمی، صدیقی معاون وزیر علوم و رئیس سازمان امور دانشجویان نیز بارها این موارد را تکرار کرده و گفت که صحبت‌های مطرح شده متوجه افراد بورسیه نیست.

اما پس از گذشت حدود دو ماه دوباره بحث بورسیه‌های غیرقانونی مطرح ‌شد و حتی در منابع غیر رسمی اسامی 3 هزار بورسیه با عنوان بورسیه‌های غیرقانونی افشا شد.

اعلام اسامی دانشجویان زمانی صورت پذیرفت که بحث استیضاح فرجی‌دانا وزیر علوم وقت داغ شده بود.

در همین بحبوحه بود که لیستی از اسامی دانشجویان بورسیه که ادعا می‌شد توسط یکی از معاونان فرجی‌دانا در اختیار افراد قرار گرفته، منتشر شد، انتشار این اسامی موج جدیدی از اعتراضات را برانگیخت تا جایی که 622 نفر از دانش آموختگان و دانشجویان بورسیه داخل و خارج از کشور طی نامه‌ای اعتراضی تأکید کردند: «ما دانشجویان بورسیه جمهوری اسلامی ایران پس از ماه‌ها سکوت در راستای تحقق اهداف والای نظام و وظایف خود بر تهمت‌ها و تشویش اذهان عمومی علیه دانشجویان بورسیه سعی در حفظ سعه صدر داشته تا اینکه متاسفانه بی‌اخلاقی‌ها از سوی برخی به اوج رسیده است لذا بر خود واجب می‌دانیم برخی موارد به وضوح به اطلاع مردم شریف و مسئولین دلسوز نظام رسانیده شود. امید آن است از سودجویی برخی به نام نظام و جمهوری اسلامی ایران جلوگیری شود.»

این دانشجویان در نامه خود آوردند: «در حالی که تاکنون هیچ دانشجوی بورسیه‌ای توسط نهادهای قانونی ذیصلاح، متخلف معرفی نشده، وزارت علوم چگونه در اقدامی خلاف شأن و قانون، اسامی این دانشجویان را همردیف با مجرمان اقتصادی در دسترس عموم قرار داده است؟»

دانشجویان در نامه خود از مقامات قضایی و بازرسی خواستند اگر تخلفی در فرایند بورس و اعزام دانشجویان بورسیه وجود دارد با موضوع به شدت برخورد کنند و تأکید کردند که برای تنویر افکار عمومی و اعاده حیثیت تمام مدارک و مستندات دانشجویان بورسیه مورد بازبینی قرار گیرد و چنانکه تخلفی در آنها مشاهده شد با متخلفین برخورد شود.

از آنجا که اغلب قریب به اتفاق دانشجویان به درستی و بر اساس شایستگی‌هایشان موفق به دریافت این بورس تحصیلی شده‌اند نه تنها خواستار عذرخواهی رسمی تهمت‌زنندگان شدند، بلکه خواستند مطابق قانون اساسی حقوق و حیثیت تضییع شده آنها از طریق مجاری رسمی پیگیری شود.

با وجود اعتراض دانشجویان همچنان تعدادی از مسئولان از 3 هزار بورسیه غیرقانونی گفتند و عرضه برای دانشجویان بورسیه تنگ و تنگ‌تر شد تا جایی که 26 مردادماه دانشجویان بورسیه از وزیر علوم وقت (فرجی‌دانا) به دلیل ادعای «غیرقانونی بودن» بورسیه‌ها شکایت کردند.

بر اساس این شکوائیه، دانشجویان خواستار اعاده حیثیت از خود و برخورد قضایی با ادعاهای مطرح شده درباره آنان توسط فرجی دانا وزیر علوم،‌ تحقیقات و فناوری وقت و همچنین مجتبی صدیقی رئیس سازمان امور دانشجویان شدند.

بحث بورسیه‌های دولت دهم حتی به جلسه استیضاح فرجی‌دانا نیز کشیده شد تا جایی که حتی نمایندگان موافق وی نیز در این جلسه علیه وزیر سخن گفتند. این در حالی است که بورسیه‌ها جزو موارد استیضاح نبود و ربط دادن آن به استیضاح یک نوع فضاسازی و اعمال فشار بر نمایندگان مجلس به شمار می‌آمد.

به گزارش فارس، فرجی دانا، در دفاعیات خود در جلسه استیضاح به صراحت از تغییرات ایجاد شده در قانون بورسیه‌ها انتقاد کرد و گفت: «از سال 85مبنای کار به تدریج به سمتی می‌رود که در سال 87 با بندی مواجه می‌شویم که در آن بند می‌آید افرادی که دارای سوابق و خدمات برجسته در عرصه ایثارگری، فرهنگی، ‌آموزشی و فن آوری هستند باید پس از تشکیل پرونده در اداره کل دانشجویان خارج برجسته بودن آن‌ها احراز شود.»

استیضاح فرجی‌دانا رأی آورد و در همان روز محمدعلی نجفی سرپرست وزارت علوم شد اما پس از آن نیز حرف و حدیث‌ بورسیه‌های دولت دهم تمام نشد و برخی روزنامه‌ها، استیضاح را به بورسیه‌ها ربط دادند و طوری عنوان کردند که گویا فرجی‌دانا به واسطه غیرقانونی دانستن بورسیه‌ها استیضاح شده است.

اما از سوی دیگر کامران دانشجو وزیر علوم، تحقیقات و فناوری دولت دهم، در حاشیه مراسم ختم پدر حیدر مصلحی وزیر سابق اطلاعات در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه نظر شما در مورد بورسیه‌های غیرقانونی که می‌گویند در دوران وزارت شما اتفاق افتاده است، چیست، گفت: «طرح مسئله بورسیه‌های غیرقانونی، فضاسازی بود و با این اقدام به دنبال دو قطبی کردن جامعه بودند.»

دانشجو خاطر نشان کرد: «مجلس بورسیه‌ها را از سال 68 بررسی می‌کند و مشخص می‌شود که سیاهی برای ذغال می‌ماند یا خیر.»

از سوی دیگر محمد علی نجفی سرپرست وزارت علوم در آخرین اظهار نظر خود درباره بورسیه‌های تحصیلی دولت دهم گفت: «آمارهایی که وزارت علوم در رابطه با بورسیه‌ها داده است ضد و نقیض نبوده ولی امیدواریم به زودی نتیجه 3 هزار و 700 نفر بورسیه را اعلام کنیم تا آمارهای ضد و نقیضی که از گوشه و کنار شنیده می‌شود نیز به صفر برسد.»

وی افزود: «کمیسیون 5 نفری مسئول تطبیق بورسیه‌ها با قوانین وقت هستند که حدود نیمی از کار این کمیسیون باقی مانده است زیرا در برخی موارد ممکن است یک پرونده مدت‌زمان زیادی برای بررسی نیاز داشته باشد ولی امیدوارم تا پایان هفته آینده نتیجه مشخص شود.»

وی تصریح کرد:« 480 نفر از این بورسیه‌ها مربی دانشگاه‌ها بودند که پرونده آنان به هیأت امنای دانشگاه‌ها داده شده است تا تکلیف‌شان روشن شود، 2 هزار و 100 نفر نیز بر اساس بررسی‌های اولیه مشکلی از نظر ادامه تحصیل ندارند.»

نجفی همچنین ادامه داد: «پرونده 450 نفر هم در کمیسیون مطرح شده که تکلیف‌شان مشخص است ولی هفته آینده اعلام می‌کنیم.»

سرپرست وزارت علوم عنوان کرد: «پرونده 650 نفر هم قرار است در کمیسیون مطرح شود که با توجه به تعطیلی مجلس در هفته آینده و اینکه دو نفر از اعضای کمیسیون نمایندگان مجلس هستند بیشتر می‌توانند در جلسات کمیسیون حاضر شوند بنابراین امیدواریم هفته آینده نتیجه این افراد نیز مشخص شود.»

براساس این گزارش، به این ترتیب با توجه به آمار ارایه شده از سوی سرپرست وزارت علوم حدود 2 هزار و 580 نفر از مجموع 3 هزار و 772 بورسیه دولت دهم، با مولفه‌های دولت جدید نیز «بی‌اشکال» ارزیابی شدند.

غائله کمی آرام گرفته بود که 29 مهرماه رئیس‌جمهور در هشتمین همایش ملی نخبگان با اشاره به استیضاح فرجی‌دانا، استیضاح وی را به بورسیه‌ها مرتبط کرد و گفت: «برخی گفتند وزیر به بورسیه‌ها دست نزند اما باید بگویم کار ناقص وزیر دانشمند فرجی‌دانا توسط نجفی سرپرست فعلی وزارت علوم به زودی تکمیل می‌شود و من در پایان این هفته یا اوایل هفته آینده گزارش کاملی را در مورد بورسیه‌ها به عرض ملت ایران می‌رسانم.»

کامران دانشجو وزیر علوم دولت دهم نیز در این زمینه می‌گوید: «سؤال‌هایی مطرح است که خوب است بررسی‌کنندگان پاسخ دهند، چرا بررسی از سال 84 به بعد و نه 84 به قبل است؟ این بررسی و اعلام گزارش و در صورت لزوم اعلام آن به عموم مردم، در هر مقطعی که باشد وظیفه دستگاه‌های نظارتی مثل مجلس، سازمان بازرسی، دیوان محاسبات و قوه قضائیه است که اجرای قانون و مقررات را در دستگاه‌های اجرایی نظارت می‌کنند و اگر تخلف یا جرمی اتفاق افتاده باشد گزارش را به مراجع ذیصلاح و در صورت لزوم و طی مراحل قانونی به استحضار مردم می‌رسانند، در کجای دنیا رقیب می‌تواند یک قاضی و گزارش‌کننده بی‌طرف نسبت به کار رقیبش باشد. خصوصاً دولتی که همه کارهای دولت قبلی را انکار یا حتی سیاه‌نمایی می‌کند آیا می‌تواند یک قاضی منصف و گزارش‌دهنده بی‌طرف برای مردم باشند؟»

وی ادامه داد: «بالاخره مردم هم این موضوع را که عرض کردم می‌فهمند و هم این را تشخیص می‌دهند که موضوع اعلام بورسیه در زمان استیضاح وزیر سابق از طرف برخی افراد و رسانه‌های همسو با آنان برای چه بوده و الان هم که در آستانه معرفی وزیر جدید علوم است به چه منظوری در مورد صحبت‌ها قرار می‌گیرد و در هر مناسبتی به آن پرداخته می‌شود درست مثل طرح موضوع «دانشجویان ستاره‌دار» که یک تاریخ مصرف‌های خاص خودش را دارد.»

درست 3 روز پس از وعده رئیس‌جمهور عصر روز جمعه نتایج بررسی بورسیه‌ها توسط وزارت علوم اعلام شد که براساس آن از تعداد 3772 نفر بورسیه شده بین سال‌های 88 تا 92 بورسیه 508 نفر لغو شده اما با پرداخت هزینه مجاز به ادامه تحصیل هستند و فقط از تحصیل 36 نفر جلوگیری می‌شود.

پس از اطلاعیه وزارت علوم سخنگوی کمیسیون آموزش تأکید کرد که اطلاعیه وزارت علوم بخش اعظمی از ادعاهای قبلی‌ این وزارتخانه را رد کرده است.

قاسم جعفری گفت: «همین 36 بورسیه‌ای که از بین 3700 ادعای قبلی‌ می‌گویند نمی‌توانند تحصیل کنند را نیز راستی‌آزمایی می‌کنیم.»

وی ادامه داد: «آقایان ابتدا، سونامی تبلیغاتی برای بهره‌برداری سیاسی راه‌اندختند و گفتند، بورسیه 3 هزار و هفتصد نفر مورد اشکال است اما اکنون در اطلاعیه خود مدعی شدند که تنها36 نفر نمی‌توانند ادامه تحصیل دهند.»

جعفری با بیان اینکه مجلس به وزارت علوم اجازه نخواهد داد با حاشیه‌سازی برای کشور و دانشگاهیان، جنگ روانی درست کند، گفت: «نمی‌شود وزارت علوم خودش را هم مقام مدعی و داور قرار دهد، کمیته‌ای که در مجلس برای بررسی بورسیه‌های دولت هاشمی، خاتمی و احمدی‌نژاد تشکیل شده، فعالیت خود را به طور جدی دنبال می‌کند تا حقیقت را برای مردم روشن کند؛ وزارت علوم موظف است با این کمیته همکاری کند و اطلاعات لازم را به کمیته بدهد؛ درباره همین 36 نفری که آقایان ادعا می‌کنند ما تحقیق خواهیم کرد تا حقیقت روشن شود.»

در پی اعلام نتیجه بررسی وزارت علوم درباره وضعیت دانشجویان بورسیه که بر اساس آن از 3772 دانشجو تنها از ادامه تحصیل 36 نفر جلوگیری خواهد شد،کمیته هماهنگی دانشجویان بورسیه از طرح شکایت قضایی علیه آقایان فرجی دانا(وزیر علوم سابق)، صدیقی(رئیس سازمان امور دانشجویان) و نیز برخی روزنامه‌ها به دلیل اتهام به خود خبر داد.

به نظر می‌رسد پرونده‌ای که چندین ماه در کش و قوس‌های سیاسی مطرح بود و در پی آن اتهام بزرگی به نخبگان زده شد خاتمه یافته و آنچه مشخص است این است که از 3772 نفر فقط یک صدم درصد مشکل داشتند.

غائله بورسیه‌های دولت دهم رو به پایان است و این در حالی است که هنوز مشخص نشده که چگونه فرجی‌دانا وزیر سابق علوم، تحقیقات و فناوری بدون آزمون دوره کارشناسی ارشد و دکترای خود را در کانادا گذراند و چگونه فرزندان معاونان وزارت علوم و تعدادی از رؤسای منصوب شده دانشگاه‌ها از بورسیه استفاده کردند و می‌کنند.

آتش این هیاهوی چندماهه فقط دامن جمعی از نخبگان علمی کشور را گرفت، نخبگانی که سرمایه‌های کشور هستند و باید دید نهادهای غیرسیاسی مثل قوه قضائیه در برابر حقی که از این نخبگان به تاراج رفته است چه واکنشی نشان می‌دهد.