به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، نگاه‌هایی در هراس از اطراف، دیدگانی مضطرب و پاهایی عجول و الفبای ترس که یکی‌یکی این روزها در موسم مهری نامهربان توسط زنان اصفهانی هجا می‌شود و بختکی هولناک که نامهربانانه دامن‌گیر خانم‌های اصفهانی شده است و پدران و مادرانی دلواپس و شوهرانی در حال تذکر مداوم.

این تصاویر نازیبا و منفی زبان حال این روزهای خانم‌های اصفهانی است که درنتیجه فقدان اطلاع‌رسانی دقیق و یا در سایه بروز شایعات مختلف در هاله‌ای از غم و دلهره فرورفتند و پایان این کابوس دهشتناک اسیدپاشی را انتظار می‌کشند تا بتوانند و مجبور نباشند از خانه بیرون نمی‌زنند، مادران مدام با تلفن از حال‌وروز و رفت‌وآمد دختران دانش‌آموز و دانشجویشان سراغ می‌گیرند.

*لمس ترس زنان اصفهانی / انفجار شایعه در بطری‌های اسیدپاشی اصفهان!

به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در اصفهان، دقیقاً از نگاه‌های زنان و دختران رهگذر این وحشت و ترس را می‌توان لمس کرد، در همه خیابان‌های اصفهان این روزها، خانم‌ها مدام پشت سرخود را نگاه می‌کنند و یا دیده‌شده حتی برخی بیشتر صورت و بدن خود را می‌پوشانند و این وسواس و شایعات تا بدان جایی پیش می‌رود که خانمی در ایستگاه اتوبوس عنوان کرد: امروز 7 نفر را در یک راستا در خیابان شیخ صدوق اسید پاشیدند! چرا نترسم؟ می‌پرسم خانم شما دیدید؟ مطمئن هستید؟ می‌گوید: احتیاط شرط عقل است، باز می‌گویم: گویا امروز نبوده و چند روز قبل بوده و فقط یک نفر هم بوده؟ جواب می‌دهد: نمی‌دانم من هم شنیدم ولی هم ماسک می‌زنم و هم حواسم هست، قضیه جدی است، برادر من این‌ها شوخی ندارند باکسی!

به او می‌گویم: شما که باکسی خصومت نداری؟ پاسخ می‌دهد: اینها اراذل‌ و اوباش هستند این‌ها باندند! دین و ایمان ندارند!

با همین تک گفت‌وگوی خیابانی می‌شود فهمید که تا چه میزان شایعه در ذهن و روان خانم‌های اصفهانی از این ماجرا رسوخ کرده است، شایعاتی که شاید در فقدان منابع اطلاع‌رسانی دقیق صورت می‌گیرد.

*تحلیلی بر دلایل بروز شایعات و غوغاسازی در جریان حوادث اسیدپاشی اصفهان

به‌ جز فقدان منابع اطلاع‌رسانی دقیق و کم‌کاری مسئولان استانی، از دیگر دلایلی که به بروز شایعات بی‌اساس و درنتیجه افزایش رعب و وحشت در دل اصفهانی‌ها دامن زده می‌توان به اقدامات و اخبار نادرست شبکه‌های غربی و صهیونیستی و نیز کانال‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان اشاره کرد که در روزهای اخیر به‌کرات و در برنامه‌های ویژه به این مسئله پرداخته و اذهان عمومی را متشنج کردند.

دیگر علت فراوانی رسانه‌های نوپدید اندرویدی و شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه است که با دروغ‌پردازی و کامنت‌های بی‌جای برخی افراد به بروز شایعات و دروغ‌پردازی در مورد این جریان در روزهای اخیر بسیار دامن زده‌ شده و حتی لطیفه‌ها و تصاویر و شایعات عجیب‌ و غریبی هم در مورد این مسئله تولید و به خورد مخاطبان داده‌ شده است که در این میان شاید این علت از بقیه قوی‌تر باشد.

بومی بودن محیط اصفهان و سنتی بودن این شهر و دهان‌ به‌ دهان گشتن اخبار و از کاه کوه ساختن نیز دلیل دیگر سر و صدادار شدن این ماجرا است.

در اصفهان هنوز در هر محله پیوندی با محلات اطراف وجود دارد و خیلی زود شایعات پراکنده می‌شود، انگار در اصفهان صدا زیر گنبدها می‌پیچد و گویی اینجا یک کلان‌شهر با تعدادی روستای بزرگ است!

حکایت اسیدپاشی که به میان بیاید، تصاویر صورت‌های سوخته و لب‌ها و بینی‌های محوشده امثال آمنه بهرامی‌ها در اذهان دختران و زنان ایرانی زنده می‌شود و عکس‌هایی که گاه‌ و بیگاه در صفحه حوادث روزنامه‌های زرد خودنمایی می‌کند.

شاید برخی نشریات غیرحرفه‌ای کشور به سبب نان و نوا و افزایش شمارگانی مختصر، گاهی آن‌قدر این وقایع را آب‌ و تاب دادند که عبارت اسیدپاشی در ذهن ایرانیان، شبیه به هیولایی نابودکننده رخ می‌نماید و آن‌قدر هولناک و ترساننده شده که اکثر مردم از شنیدن حتی عبارت اسیدپاشی واهمه دارند.

متأسفانه مرکز اطلاع‌رسانی نیروی انتظامی استان اصفهان و یا روابط عمومی استانداری و شورای اطلاع‌رسانی استان در این رخداد و نیز حوادث مختلف در ماه‌ها و دو یا سه سال گذشته به‌ شدت از خود ضعف و کم‌کاری نشان دادند، حوادث آب اصفهان و درگیری‌های شرق اصفهان نیز از همین موارد بود که چه‌ بسا اگر درست و به هنگام اطلاع‌رسانی از حقیقت می‌شد، بنگاه‌های خبری معاند و دایه‌های دلسوزتر از مادر برای اصفهان ادعای دلسوزی و برادری نمی‌کردند و رسانه‌های غربی و شبکه‌های ماهواره‌ای نیز به سیاه نمایی و ماهی گرفتن از آب گل‌آلود نمی‌پرداختند.

*تناقض بین گفتار مسئولان و مشاهدات میدانی

کمتر از یک ماه است که سر و صدا و شایعات مختلفی، گاه آمیخته با حقیقت در خصوص اسیدپاشی در اصفهان و سریالی بودن این جریان به گوش می‌رسد و البته مسئولان سعی داشتند با خویشتن‌داری به سبب آرام نگه‌داشتن افکار عمومی اعلام کنند که تنها دو مورد اسیدپاشی بوده، اما مشاهدات و آمار میدانی و مراجعه و پرسش خبرنگار خبرگزاری فارس با قربانیان، گواه بر بیشتر بودن این تعداد حادثه اسیدپاشی در اصفهان دارد، البته نه به تعدادی که در رسانه‌های معلوم‌الحال خارجی و ماهواره‌ای و شایعات عنوان می‌کنند.

در مراجعات و مشاهدات خبرنگار خبرگزاری فارس در بیمارستان سوانح و سوختگی امام موسی کاظم (ع) اصفهان حداقل 3 زن با دلیل اسیدپاشی در یک ماه گذشته به‌صورت اورژانسی به این بیمارستان تخصصی انتقال یافتند که البته تاکنون مسئولین تنها دو مورد را تائید کردند.

از این افراد تنها دو نفر از آن‌ها دچار سوختگی صورت بودند که یکی از آن‌ها نیز تنها 10 درصد سوختگی در صورت داشته اما بر اساس گفته‌های پزشک نوبت بخش جراحی‌های سرپایی این بیمارستان، سوختگی‌های بدن دو نفر از این خانم‌ها شدید بوده و قطعاً درنتیجه پاشیدن بین 300 سی‌سی تا یک لیتر اسید قوی ایجادشده است.

متأسفانه یکی از این خانم‌ها که می‌توان آن را اولین قربانی اسیدپاشی‌های اخیر اصفهان نامید و هم‌اکنون برای مداوای بهتر در تهران به سر می‌برد، بیش از نیمی از بینایی و شکل ظاهری چشمان خود را ازدست‌داده است.

همچنین از این سه قربانی که البته یکی از مسئولان ناجا در نشستی در تهران این تعداد را چهار نفر ذکر کرده و در محاورات و شایعات این رقم تا 7 و 10 هم پیش رفته، تنها یک نفر دختر مجرد و دو نفر دیگر خانم‌های متأهل بودند.

امروز فرماندار اصفهان نیز نسبت به بروز شایعات به شهروندان هشدار داده و متذکر شده بود که نباید با وقوع چند حادثه بعضاً مرتبط یا نامرتبط به شایعات دامن زد و باعث بروز رعب و وحشت یا سو استفاده برخی افراد فرصت‌طلب شد.

فضل‌الله کفیل عنوان می‌کند با توجه به متأهل بودن افراد قربانی حتی این امکان وجود دارد که حادثه در جریان یک اختلاف خانوادگی صورت گرفته باشد و نباید به‌سرعت شبیه فیلم‌های پلیسی داستان را زنجیره‌ای کرد و در دل مردم ترس انداخت.

*روایات مختلف از حوادث اسیدپاشی / رد ادعای جناحی و زنجیره‌ای بودن این حوادث

دو روایت مختلف در میان گفتار مردم اصفهان در مورد این حوادث وجود دارد، روایت اول که بیشتر افراد آگاه تر بدان معتقد هستند، زنجیره‌ای نبودن این اسیدپاشی‌ها و بروز چند فقره حادثه بدون ارتباط به یکدیگر است که به سبب عدم اطلاع‌رسانی دقیق شایعاتی در مورد آن شکل‌گرفته است یا حوادث دلایل خانوادگی و ناموسی و ... داشته است.

باور دوم که بیشتر در نتیجه اشاعه اخبار نادرست بیان می‌شود، زنجیره‌ای بودن این حوادث است و آنجا می‌توان به شایعه بودنش پی برد که باز راویان این اخبار دو نوع عامل مختلف برای این حوادث جنائی مطرح می‌کنند، اول اینکه این اسیدپاشی‌ها زنجیره‌ای بوده و گروهی افراد تندرو که برخی هم به نادرست شاید آن‌ها را منتسب به یکی احزاب می‌کنند با بیانیه قبلی اقدام به اسیدپاشی به بدحجابان کرده است و نوع بیان دوم دقیقاً، با 180 در جه تفاوت بوق شایعه را چرخانده و اعلام می‌کنند که گروهی افراد شرور سعی دارند تنها به خانم‌های چادری به‌ صورت زنجیره‌ای اسیدپاشی کنند!

حال‌ آنکه اولاً به‌ هیچ‌ وجه صدور بیانیه و یا چنین برخوردی حتی از گروه‌های فشار از چپ یا راست بسیار بعید و غیرمنطقی به نظر می‌رسد و بدون علت و پیش‌فرض قبلی قابل رخداد نیست و دوماً در بین چند قربانی اخیر هم خانم‌های چادری و هم خانم‌های باحجاب کمتر نظیر مانتو وجود دارند، همچنین این روایت را که یک باند شرور با سابقه برای بر هم زدن نظم این شهر اقدام به این کار و ایجاد رعب و وحشت کردند ر و یا اینکه یک نفر اقدام به انجام اسیدپاشی سریالی کرده را نیز مشاهدات قربانیان و صحبت‌های مسئولان انتظامی استان رد می‌کند و با این دیده‌ها و بیانات در تضاد است.

همچنین امام‌جمعه اصفهان منتسب کردن این حوادث به یک جناح یا گروه خاص را محکوم کرد و نسبت دادن این کار به یک گروه خاص را عملی ناصواب برشمرد و بیان داشت: هیچ‌کس اجازه ندارد برای امربه‌معروف و نهی از منکر به کسی ضرر برساند و به او ضربه بزند و اسیدپاشی هم خلاف شرع و حرام است.

*تا اعلام نتیجه کارگروه اطلاع‌رسانی استان، فرضیات بی‌اساس بیان نکنیم

رئیس پلیس آگاهی استان اصفهان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری فارس، با بیان اینکه به‌ هیچ‌ وجه بروز این تعداد فقره اندک اسیدپاشی که البته محدود بوده و با آمار و شایعات برابری ندارد، ارتباطی با گروه‌ها و یا اقدامات سیاسی و امنیتی ندارد و تا انجام تحقیقات دقیق و تخصصی نباید به بیان فرضیاتی مثل سریالی بودن یا توسط یک شخص انجام شدن دست زد.

ستار خسروی ادامه داد: پلیس آگاهی استان با تیم های تخصصی بسیار ورزیده و تحقیقات دقیق پلیسی از بدو ماجرا دقیق و موشکافانه به پیگیری پرداخته و به نتایج خوبی هم دست‌یافته که نشان از کنترل و احاطه کامل بر جوانب ماجرا دارد.

وی همچنین خاطرنشان کرد: کارگروه اطلاع‌رسانی استان نیز، بررسی‌ها و جلساتی داشته و این حوادث به تشریح و به‌ طور علمی در این کمیسیون بررسی می‌شود و به دلیل اهمیت یافتن این موضوع، بهتر است منتظر ارائه نظرات حساب‌ شده و دقیق این کارگروه باشیم.

*زوایای دیگر حوادث / از ناشیگری برخی رسانه‌ها تا تظاهر تمسخرآمیز اسیدپاشی با آب

از نظر روان‌شناسی رسانه‌ای ثابت‌ شده که ممکن است با بزرگ نمایی برخی رسانه‌ها از یک حادثه یا نحوه بیان نادرست آن این احساس برای دیگران نیز تجویز شود و افرادی که موقعیتی مشابه دارند نیز دست به انجام عمل نادرست و تکرار حادثه بزنند، به‌ طور مثال ممکن است چند مورد اسیدپاشی‌های روزهای گذشته اصفهان به هم مرتبط نباشد اما رسانه‌ای شدن و بروز شایعات و پیچیدن اخبار این حوادث در شهر، ناخودآگاه برخی افراد سرخورده دیگر را که وضعیتی مشابه معارضان و مجرمان اسیدپاش آن حوادث دارند را ترغیب کرده باشد که از این موقعیت استفاده کنند و با گرفتن انتقامی کذایی از قربانیان خود در این اوضاع پیچیده وارد اخبار مخفی شوند.

به‌ عبارت‌ دیگر ممکن است بروز شایعات و رسانه‌ای شدن یک یا دو مورد اسیدپاشی باعث تکرار این واقعه و تحریک برخی از افراد فرصت‌طلب، شرور و یا فاقد تعادل روانی شده باشد، ازا ین‌ رو نحوه ورود رسانه‌ها به این‌گونه حوادث باید از زوایای آسیب‌شناسی باشد، نه از سر ماجراجوئی و افزودن تیراژ و مخاطب.

گاهی مشاهده‌ شده که در زمان‌هایی که چنین اتفاقات جنائی رخ می‌دهد و شایعات مختلفی در شهر می‌پیچد، ممکن است عده‌ای جوان خام و ماجراجو نیز به سبب کنجکاوی یا ارضای غرایز خود به شوخی و یا جدی ادای اسیدپاش‌ها را در بیاورند و در شهر جولان دهند.

به‌ طوری‌ که نمونه‌هایی نیز از پاشیدن آب توسط موتورسواران همراه با شوخی‌های نابجا و خنده و تمسخر شیطنت‌بار از ترس بانوان از انجام این اعمال زننده در شهر مشاهده‌شده است.

*ایجاد محیط وحشت در شهر شهیدان قابل‌تصور نیست / بانوان هیچ ترسی نداشته باشند

معاون سیاسی امنیتی استاندار اصفهان نیز در گفتگو با خبرنگار فارس افزود: از اولین ساعات بروز این مسئله پیگیری‌های تخصصی و تکمیلی به‌ شدت دنبال شده و هیچ جای نگرانی از لحاظ ناامنی برای شهروندان وجود ندارد.

رسول یاحی با بیان اینکه مدیریت استان و نهادهای انتظامی و امنیتی شهر شهیدان هرگز اجازه نخواهند داد که حتی زمینه ایجاد ناامنی و وحشت برای بانوان اصفهانی پیدا شود، تأکید کرد: پیگیری‌های انجام‌شده به نتایج خوبی رسیده که البته در حال حاضر لازم به رسانه‌ای شدن آنها نیست اما اطمینان خاطر وجود دارد که متولیان نظم و امنیت به‌ دقت و مراقبت خاص کار خود را انجام می‌دهند و همه مسائل را در کنترل خوددارند.

وی خاطر نشان کرد: همه مردم و به‌ خصوص بانوان باید با خویشتن‌داری اطمینان داشته باشند که مسئولان و نهادهای موظف با تمام توان در حال دفاع از امنیت اجتماعی و حریم مردم هستند و نباید بر اساس برخی شایعات اسیر ترس بشوند.

به گزارش خبرگزاری فارس، به‌ هر حال از دیدگاه روانشناسی یک مجرم اسیدپاش می‌تواند به دلیل جنون و روان‌پریشی، خصومت خانوادگی، جریان‌های عشقی و ازدواج‌های ناموفق، مسائل ناموسی و یا غیرت کاذب، طمع مالی، اختلاف حساب مالی، انتقام از گذشته و... دست به این کار بزند و دلایل وقایع اخیر هم بی‌تردید نمی‌تواند از یکی از این حالات نشأت نگیرد.

البته به روایتی شاید اکنون این موضوع کمی داغ شده باشد و بروز چند فقره مشابه اسیدسوزی در یک ماه در کلان‌شهری مثل اصفهان شاید زیاد موضوع غریب و غیر قابل‌ باوری نباشد اما بروز شایعات و ایجاد رعب و وحشت در دل مردم به این حکایت دامن زده و موضوع را بیش‌ از حد بزرگ و نقل مجالس کرده است.

شاید اگر سری به بیمارستان‌ها و آمار تهران بزرگ بزنیم این موارد هرروز یا دست‌کم اکثر روزها اتفاق می‌افتد اما در شهر مذهبی اصفهان تاکنون کمتر شاهد آن بودیم و با توجه به بافت سنتی و بومی و فراگیر این شهر در فقدان اطلاع‌رسانی صحیح هنوز شایعه، کار بزرگ‌ترین رسانه‌ها را انجام می‌دهد.

امید است از این‌ پس نه‌ تنها شاهد بروز این مسائل نباشیم، بلکه شاهد باشیم که این موارد در نطفه خفه می‌شود و یا در صورت بسط و گسترش، با اطلاع‌رسانی شفاف پلیس و مسئولان استان جلوی بروز شایعات و رخنه اخبار ناصواب به رسانه‌های معاند گرفته می‌شود.

=============

 گزارش از مهدی رفائی

=============