امشب آسمان ایران شهاب‌باران می‌شود
باشگاه خبرنگاران جوان - در دل شب‌های پاییزی، آسمان میزبان یکی از تماشایی‌ترین پدیده‌های کیهانی است؛ بارش شهابی جباری. رگه‌های نوری که ناگهان در تاریکی می‌درخشند و این پدیده امشب به اوج خود می‌رسد.
بارش شهابی جباری یکی از پدیده‌های زیبای آسمان است که رد آن به دنباله‌دار هالی می‌رسد. ذرات بسیار ریزی که از این دنباله‌دار جدا شده‌اند، هنگام عبور زمین از مسیرشان وارد جو می‌شوند و با سرعتی نزدیک به ۶۶ کیلومتر در ثانیه (حدود ۲۴۰ هزار کیلومتر در ساعت) حرکت می‌کنند؛ یعنی از سریع‌ترین شهاب‌هایی هستند که در آسمان دیده می‌شوند. این سرعت زیاد باعث می‌شود شهاب‌های جباری درخشان، سفید یا آبی‌فام باشند و گاهی ردّ نوری کوتاه، اما واضح از خود باقی بگذارند.
شهاب‌هایی با سرعت نور!
ذرات سازندهٔ بارش شهابی جباری بسیار کوچک و سبک‌اند و معمولاً در ارتفاعی میان ۶۵ تا ۱۲۵ کیلومتر از سطح زمین می‌سوزند. به همین دلیل در هنگام مشاهده، شهاب‌های جباری اغلب زنده، سریع و پرنور به نظر می‌رسند و گاهی رنگ‌هایی مایل به سبز یا آبی در آنها دیده می‌شود.
علی ابراهیمی سراجی، عضو کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران و مسئول رصدخانه ماهانی در این باره می‌گوید: «بارش شهابی جباری که از دهم مهرماه تا شانزدهم آبان‌ماه فعال است، اوج این بارش معمولاً در بیست‌ونهم مهرماه رخ می‌دهد و امسال فعالیت اصلی آن از ساعت ۲۳ دوشنبه، بیست‌وهشتم تا بامداد بیست‌ونهم مهرماه خواهد بود. در بهترین حالت می‌توان انتظار داشت که حدود ۲۰ شهاب در هر ساعت مشاهده شود.»
هالی، منشأ درخشش‌های آسمان پاییزی
به گفته سراجی دنبالهدارها باعث به وجود آمدن این توده‌های شهاب سنگی می‌شوند.
دنبالهدارها اجرامی کوچک و یخ‌زده در منظومهٔ شمسی هستند که شامل یخ، غبار و سنگ‌ریزه‌های ریز می‌شوند. وقتی این اجرام به نزدیکی خورشید می‌رسند، گرمای خورشید باعث تبخیر یخ‌ها و آزاد شدن ذرات غبار می‌شود و ردّ نورانی یا دنباله‌ای درخشان در اطراف خود ایجاد می‌کنند که از زمین قابل مشاهده است.
یکی از شناخته‌شده‌ترین دنبالهدارها، دنباله‌دار هالی است که هر ۷۶ سال یک بار به نزدیکی زمین می‌آید و ذرات باقی‌مانده از آن منبع بارش شهابی جباری است.
سراجی در این‌باره می‌گوید: «زمانی که زمین از میان این توده‌های به‌جامانده عبور می‌کند، شاهد بارش شهابی هستیم. منشأ بارش شهابی جباری، دنباله‌دار معروف هالی است؛ دنباله‌دار مشهوری که هر ۷۶ سال یک‌بار به زمین نزدیک می‌شود و با عبور خود، توده شهابی مربوط به این بارش را تقویت می‌کند. به همین دلیل در حال حاضر تعداد شهاب‌هایی که از این بارش دیده می‌شوند را نمی‌بینیم، زیرا دنباله‌دار هالی حدود ۳۶ سال دیگر دوباره به زمین نزدیک خواهد شد.»
چطور و کجا شهاب‌های جباری را ببینیم؟
برای مشاهده بارش شهابی جباری، شرایط زمانی و مکانی اهمیت زیادی دارد. به گفته سراجی برای مشاهده بهتر این پدیده، لازم است از شهر‌ها فاصله بگیریم و به مناطقی تاریک و با آسمانی پاک برویم، زیرا شهاب‌های بارش جباری معمولاً کم‌نور هستند.
کانون یا Radiant بارش شهابی، نقطه‌ای در آسمان است که به نظر می‌رسد تمام شهاب‌ها از آن بیرون می‌آیند.
سراجی در مورد این کانون توضیح می‌دهد: «کانون این بارش در صورت فلکی شکارچی (اوریون) قرار دارد. این صورت فلکی از حدود ساعت ۱۰ تا ۱۱ شب طلوع می‌کند و در آسمان قابل مشاهده است. هرگاه شهابی در آسمان دیده شود و اگر امتداد دم آن را ادامه دهیم و به صورت فلکی شکارچی برسیم، آن شهاب به احتمال زیاد متعلق به بارش شهابی جباری است.»
بارش شهابی جباری معمولاً از نظر تعداد و جلوه، پدیده‌ای باشکوه همچون بارش‌های برساوشی یا جوزایی نیست، اما با این حال تماشای آن در زیر آسمان پرستاره، تجربه‌ای آرام‌بخش و دل‌انگیز است. فرصت تماشای این پدیده طبیعی، لحظه‌ای خاص و لذت‌بخش برای علاقه‌مندان آسمان شب به شمار می‌آید.
منبع: فارس
12235761
مهمترین اخبار علمی فناوری
