۴ چالش مهم بازار سرمایه از زبان رئیس سازمان بورس

حجت‌اله صیدی رئیس سازمان بورس در پانزدهمین دوره جایزه ملی مدیریت مالی ایران با اشاره به ۴ چالش‌های مهم موجود در بازار سرمایه گفت: هر چند ریسک‌های سیاسی و سایر ریسک‌های موجود در نوع خود ریسک‌های مهمی هستند، اما ریسک‌های مالی و عملیاتی، در سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴، در میان مدیران مالی بیش از پیش خودنمایی می‌کند.

او با بیان این‌که در موضوع عملیات، از بحث تأمین مالی و حتی خرید مواد اولیه تا تأمین مالی عملیات و تولید و فروش با چالش روبه‌رو هستیم؛ افزود: در سال جاری به دلیل ناترازی انرژی از جمله کمبود مازوت بعضاً فقط نیمی از کارخانه‌ها فعال بوده‌اند. بنابراین، این موضوع، چالش مهمی پیش روی مدیران مالی است که می‌بایست مورد توجه قرار گیرد.

وی با بیان این‌که نحوه مدیریت چالش تأمین مالی اهمیت بسزایی دارد، افزود: کاهش تأمین مالی، کاهش سرمایه و تورم باعث شده فروش شرکت‌ها نیز با چالش روبه‌رو شود.

صیدی با تاکید بر این‌که در سال جاری میزان فروش برخی از صنایع مهم کشور از جمله فولاد، خودرو، دارو و… به طور قابل توجهی کاهش یافته است، گفت: بخشی از کاهش فروش به واسطه تورم پوشش داده شده است، اما از نظر وزنی و مقداری با کاهش قابل توجهی در این حوزه روبه‌رو بوده‌ایم.

او با بیان این‌که مدیران مالی باید تدبیری برای رفع این چالش‌ها بیندیشند، افزود: چالش درآمد و سودآوری چالش دومی است که پیش روی مدیران قرار دارد، در واقع، کاهش فروش و نبود توانایی بنگاه‌ها باعث می‌شود بخشی از سهم بازار از دست برود، بنابراین، در کنار افزایش بهای تمام شده برای نهاده‌های تولید، دغدغه سودآوری برای مدیران اهمیت قابل توجهی دارد.

صیدی، گزارش‌گری را چالش سوم بازار سرمایه برشمرد و توضیح داد: انعکاس درست گزارشگری مالی وظیفه مدیران است و باید مورد توجه جدی قرار گیرد.

او، با بیان این‌که در دنیا و ایران استاندارد‌های حسابداری خوبی وجود دارد و مدیران و حسابرسان قابلی داریم، گفت: محیط پرچالش، نا اطمینانی‌ها و مسائل خاص موجود باعث شده گزارشگری از سودمندی لازم برخوردار نباشد.

صیدی، گفت: صورت‌های مالی و گزارش مالی که ملزم به گزارش حسابرسی است، نیازمند سودمندی لازم است در غیر این صورت این گزارش مالی بدون فایده خواهد بود. وقتی سرمایه‌گذار حرفه‌ای در بازار سرمایه گزارش را با بند‌های مشروط مطالعه می‌کند، در تصمیم‌گیری برای خرید سهام با چالش روبه‌رو می‌شود. حتی در این میان، سیستم بانکی نیز با مشکل روبه‌رو می‌شود.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان این‌که هم در طرف تهیه گزارش و هم در طرف اعتبار دهی که از سوی حسابرسان انجام می‌شود و هم در طرف استفاده، با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو هستیم، توضیح داد: بخشی از این مشکلات به دلیل نااطمینانی‌ها و بخش دیگر ناشی از فرایند‌های مالی است.

او، فرآیند‌ها و فناوری را چالش چهارم بازار سرمایه برشمرد و گفت: در موضوع فرآیندها، هم بحث سیستمی و هم مجموعه عملیات را که به گزارشگری مالی و تصمیم‌گیری مالی منجر می‌شود، مد نظر قرار می‌دهیم. هم‌چنین، موضوعات تطبیق و رعایت بحث مهمی است که می‌بایست از سوی مدیران مالی مورد توجه قرار گیرد به طوری که مدیران نباید از رعایت و تطبیق کوتاه بیایند.

صیدی گفت: پروسه ورشکستگی هم یک شبه رخ نمی‌دهد، بنابراین حسابرس و حسابدار نباید از موضوع رعایت و تطبیق کوتاه بیایند. موضوع دیگر در این میان، مساله شفافیت است، شفافیت فرایند پیچیده‌ای است چرا که در این مسیر، نوع استاندارد‌ها و طبقه‌بندی آنها برای حداکثر سودمندی اهمیت دارد.

او با اشاره به پیشرفت‌های رخ داده در حوزه فناوری، توضیح داد: در این حوزه، بحث بهره‌گیری از هوش مصنوعی مطرح است که همانند نوآوری انسان خردمند است؛ در کنار آن بحث رمز ارز و رمز دارایی‌ها نیز مطرح است بنابراین، مدیران مالی باید تکلیف خود را با این ابزار‌ها روشن کنند البته تکلیف این موضوع از سوی نهاد‌های ناظری، چون سازمان بورس و بانک مرکزی، قرار است روشن شود.

صیدی، نادیده گرفتن این موضوعات را نادرست‌ترین کار برشمرد و گفت: می‌بایست قوانین و مقررات کارآمد به درستی تنظیم شود. البته نحوه گزارشگری رمز ارز‌ها که بحث مبادله آن مطرح است باید مورد توجه قرار گیرد، البته برای این موضوع، ملاحظات جدی مطرح است که باید مورد بررسی قرار گیرد. هم‌چنین، مدیران مالی باید تکلیف خود را با این چالش نیز مشخص کنند.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، با بیان این‌که بورس بزرگ‌ترین بازار استفاده از ابزار گزارشگری مالی است، افزود: بیش‌ترین مورد استفاده محصول گزارش‌های مالی در بازار سرمایه و پس از آن در بازار پول است.

او افزود: استفاده‌کنندگان گزارش‌های مالی، سرمایه‌گذاران و انتقال‌دهندگان بالفعل و بالقوه و در مرحله بعد تحلیل‌گران، اقتصاددانان و مشتریان هستند.

صیدی، با بیان این‌که گزارش‌های مالی در بازار سرمایه وزن سنگینی در تصمیم گیری‌ها دارد، توضیح داد: گزارش‌های مالی باید در مسیر شفافیت و سودمندی قرار گیرد.

او خطاب به حسابرسان و نهاد‌های صنفی حسابرسی، گفت: از تاریخ مشخصی به بعد یا گزارش حسابرسی مشروط را نخواهیم پذیرفت یا امتیاز کم‌تری به گزارش‌های مشروط خواهیم داد. اما این بدان معنا نیست که به حسابرس گفته شود، بند مشروط نیاورد. حسابرس موظف است به این موارد توجه کند.

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، گفت: در دنیا فقط معدودی از شرکت‌های بزرگ که تعدادشان از یک در هزار تجاوز نمی‌کند، بند مشروط دارند، از این رو، همه گزارش‌های مالی در گذشته توسط ۵ مؤسسه بزرگ حسابرسی می‌شد و نهایت دقت در آن به کار می‌رفت.

صیدی افزود: در گزارش‌های مالی باید تعهد، دقت و تسلط لازم را داشته باشیم تا به نحو درست و منصفانه‌ای پیش رویم تا حسابرس گزارش مرغوب ارائه دهد.

او، با بیان این‌که تحقق این اهداف نیازمند همراهی و همکاری بیشتری است، گفت: تا زمانی که این موضوعات را امر صوری و ظاهری تلقی می‌کنیم نمی‌توان انتظار کارآمدی بالا از گزارشگری مالی و منابع و مصرف و مدیریت ریسک داشته باشیم.

او نظام راهبری شرکتی را مهم خواند و گفت: هر سه کمیته نظام راهبری شرکتی شامل «انتصابات، حسابرسی و ریسک» اهمیت زیادی دارد؛ چرا که اگر کمیته انتصابات به درستی عمل نکند و نیرو‌های شایسته، کارآمد و لایق نداشته باشیم، نمی‌توان شرکت را اداره کرد. کمیته ریسک نیز اهمیت زیادی دارد. در واقع، اگر این کمیته نیز نتواند ریسک‌های اساسی در ادبیات مالی را شناسایی کند، نمی‌تواند با موفقیت از پیچ‌ها رد شود.

صیدی با اشاره به اهمیت کمیته حسابرسی نیز گفت: به جز موارد معدود، کمیته‌های حسابرسی ناکارآمد هستند و در صورتی این کمیته‌ها کارآمد خواهند بود که مدیران مالی کارآمد داشته باشند.

او، با اهمیت دانستن بحث پایداری شرکت‌ها توضیح داد: دستیابی شرکت‌ها به پایداری نیازمند، توجه جدی به حسابرسی است.

صیدی با ذکر مثالی، و با اشاره به اینکه مجموع زیان انباشته سه شرکت پذیرفته شده در بورس به ۶۰۰ همت رسیده، گفت: این موارد نتیجه بی‌اطلاعی مدیران از وضع مالی شرکت‌ها است.

صیدی با اشاره به این‌که مدیران مالی باید نسبت به موضوعات حسابرسی و مالی حساسیت زیادی داشته باشد، گفت: اگر کمیته حسابرسی اصرار به گزارش‌های شفاف و استاندارد دارد، باید رعایت تطبیق به درستی انجام شود و حسابرس با دقت بیشتری آن را حسابرسی کند.

او از مدیران مالی خواست تا محکم پای حرفه، شفافیت و انصاف بایستند، تا گزارش‌های مالی به درستی انجام شود و کارامدی شرکت‌ها افزایش یابد.

صیدی همچنین در جمع بندی صحبت‌های خود گفت: مدیران مالی می‌بایست کمیته حسابرسی را جدی بگیرند چرا که در این صورت بخشی از مشکلات شرکت‌ها حل می‌شود و در بازار سرمایه شاهد شکوفایی بیشتر خواهیم بود. علاوه بر این، ضمن روان‌تر شدن خرید وفروش‌ها، ریسک در بازار پول کاهش می‌یابد و تأمین مالی راحت‌تر و اقتصاد بزرگ‌تر می‌شود.

منبع: سازمان بورس و اوراق بهادار