نظام‌نامه‌ای برای ارزیابی قاریان و مدرسان قرائت قرآن

گروه فرهنگی خبرگزاری تسنیم – مریم مرتضوی؛ طرح ارزیابی و اعطای مدرک تخصصی به قاریان و مدرسان قرائت قرآن کریم، یکی از مهم‌ترین طرح‌های ملی در حوزه آموزش و ارتقاء سرمایه انسانی قرآنی کشور است که با هدف ارتقای علمی و مهارتی فعالان قرآنی طراحی شده و پس از تصویب در مراجع عالی فرهنگی، به اجرا درآمده است. این طرح که اکنون بیش از یک دهه از عمر آن می‌گذرد، در نظام‌مند کردن مسیر رشد قاریان و مدرسان نقش بسزایی داشته و توانسته است چارچوب مشخصی برای شناسایی و رتبه‌بندی تخصصی قاریان و مدرسان قرآن فراهم کند.

منشأ طرح: توصیه‌ای راهبردی از سوی رهبر انقلاب

مبدأ و انگیزه اصلی شکل‌گیری این طرح، به فرمایش مهم رهبر معظم انقلاب اسلامی در تاریخ 24 دی‌ماه 1375 در یک جلسه خصوصی با جمعی از مسئولان قرآنی بازمی‌گردد. ایشان در آن جلسه فرمودند:

«بحمدالله در این فضایی که در کشور ما، قرآن زیاد رایج شده است و قراء و تلاوت‌گران قرآن زیادند، بایستی این برادران قرآنی که مسئولین بخش‌های مختلف قرآن هستند، این کار را انجام دهند. برای قاری کامل یک حدی بگذاریم؛ هر کسی به این حد رسید، به عنوان یک قاری ممتاز یا قاری خوب یا قاری کامل شناخته شود و همه او را به این عنوان بشناسند.»

این سخن رهبری به‌روشنی نشان‌دهنده دغدغه معظم‌له نسبت به ایجاد نظام شناسایی و ارزیابی برای قاریان قرآن کریم بود؛ نظامی که نه‌تنها موجب تشویق افراد به ارتقاء می‌شود، بلکه به شفاف‌سازی جایگاه علمی و تخصصی قاریان در جامعه نیز کمک می‌کند.

تصویب در نهادهای عالی فرهنگی کشور

در پی این رهنمود، طرح ارزیابی و اعطای مدرک تخصصی قاریان و مدرسان قرآن در سال 1390 در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای توسعه فرهنگ قرآنی قرار گرفت. پس از انجام بررسی‌های کارشناسی و تدوین چارچوب‌های اجرایی، این طرح به تصویب رسید و مسئولیت اجرای آن به شورای عالی قرآن کریم واگذار شد.

اهداف راهبردی طرح: از اعطای مدرک تا ایجاد مسیر ارتقاء

اگرچه اعطای مدرک تخصصی به قاریان و مدرسان قرآن کریم، مشابه با اعطای مدرک به حافظان قرآن، یک هدف ارزشمند و رسمی در این طرح محسوب می‌شود، اما باید توجه داشت که هدف نهایی و کلان آن فراهم‌سازی بستر رشد، ارتقاء، توانمندسازی و شناسایی استعدادهای قرآنی در کشور است.

این طرح به افراد واجد شرایط کمک می‌کند تا با شناخت بهتر از ظرفیت‌ها و نقاط قوت و ضعف خود، در مسیر ارتقای علمی و فنی گام بردارند و با طی مراحل آموزشی و ارزیابی، از درجات پایین‌تر به سطوح عالی‌تر دست یابند. بدین ترتیب، مدرک نه‌فقط یک سند افتخار، بلکه نشانه‌ای از مسیر طی‌شده در رشد علمی و تخصصی قاریان و مدرسان به شمار می‌رود.

ارزیابی و مدرک‌دهی در چهار سطح

در این طرح، ارزیابی تخصصی قاریان و مدرسان قرآن کریم در چهار سطح (درجه) مشخص انجام می‌شود. این نظام‌درجه‌بندی، هم برای قاریان و هم برای مدرسان در نظر گرفته شده و معادل با سطوح دانشگاهی از کاردانی تا دکتری تعریف شده است.

الف. درجات قاریان قرآن کریم:

قاریان قرآن بر اساس ارزیابی‌های تخصصی در چهار رتبه زیر جای می‌گیرند:

• درجه 1: استاد قرائت قرآن؛ بالاترین درجه در نظام ارزیابی است و برای قاریانی است که تسلط کامل بر فنون قرائت، تجوید، وقف و ابتدا، صوت و لحن و مهارت‌های آموزشی دارند و می‌توانند به عنوان مرجع قرآنی ایفای نقش کنند.
• درجه 2: قاری ممتاز؛ قاریانی که در سطح بالا از مهارت‌های تلاوت برخوردارند و توانایی اجرای دقیق و زیبا در مجامع رسمی و غیررسمی دارند.
• درجه 3: قاری برگزیده؛ افرادی با سطح متوسط به بالا که ضمن تسلط نسبی بر اصول تلاوت، توانایی حضور مؤثر در برنامه‌های آموزشی و اجرایی را دارا هستند.
• درجه 4: قاری معمولی؛ قاریانی که در ابتدای مسیر تخصصی هستند و قابلیت ارتقاء با آموزش و تمرین را دارند.

ب. درجات مدرسان قرائت قرآن کریم:

برای مدرسان قرآن نیز چهار درجه تعریف شده است که هرکدام به گرایش‌های آموزشی خاصی اختصاص دارد:

• درجه 1: استاد تعلیم قرائت قرآن
• درجه 2: مدرس قرائت قرآن
• درجه 3: معلم قرائت
• درجه 4: معلم آموزش عمومی قرآن

آمار عملکرد 13 دوره گذشته

از زمان اجرای این طرح تاکنون، سیزده دوره تخصصی ارزیابی قاریان و مدرسان قرآن کریم برگزار شده است که حاصل آن صدور گواهی‌نامه تخصصی برای 682 نفر از فعالان قرآنی کشور بوده است؛ شامل 486 قاری و 196 مدرس قرائت قرآن.

این گواهی‌نامه‌ها، که دارای اعتبار رسمی معادل مدارک دانشگاهی از سطح کاردانی تا دکتری هستند، با نظارت علمی و اجرایی شورای عالی قرآن صادر می‌شوند.

انتهای پیام/