باخت هویت در بازی تجمل‌گرایی

مروری بر عادات روزمره مردم نشان می‌دهد که افراد در بسیاری از الگو‌های حاکم در زندگی‌شان، از الگو‌های غربی پیروی می‌کنند. در این سبک زندگی نوظهورکه بسیاری از الگوهایش را از فرهنگ غربی وام گرفته، طبیعی است که مصرف کالا‌های خارجی متناسب با آن فرهنگ، همخوانی بیشتری دارد. تاریخ آغاز و ترویج «لاکچری‌لایف» یا «سبک زندگی لوکس» مشخص نیست، اما با افزایش تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی، این سبک زندگی بیش از پیش رو‌اج پیدا کرده؛ تا آنجا که حتی آنها هم که زندگی لوکسی ندارند و از طبقه متوسط یا کم‌درآمد هستند، برای خودنمایی سعی کرده‌اند دار‌و‌ندارشان را بدهند تا عکس‌های اینستاگرام‌شان از جنس لاکچری باشد. 

 

حس خاص بودن

در این سبک زندگی که به لوکس‌گرایی هم معروف است، افراد به‌دنبال داشتن بهترین‌ها بوده و تلاش می‌کنند گران‌قیمت‌ترین و باکیفیت‌ترین کالا‌های خارجی با مارک‌های خاص را وارد زندگی خود کنند. داشتن حس خاص بودن، آدم‌ها را به سمت این نوع زندگی سوق می‌دهد. اتومبیل‌های گرا‌ن‌قیمت، لوازم خانگی لوکس، جواهرات، تفریحات، مسافرت‌های گران‌قیمت تا خرید‌های روزانه خاص، همگی از ابعاد یک زندگی لاکچری و لوکس به‌شمار می‌آیند که امروزه تصاویر و فیلم‌های آن از طریق شبکه‌های مجازی به‌خصوص صفحات اینستاگرام در حال انتشار و دیده شدن است، اما آنجا که عرق ملی از بین می‌رود و تجمل و فخرفروشی دلیل خرید کالای خارجی و مارک‌دار می‌شود، باید به‌دنبال مشکل بود، چراکه روح اقتصاد مقاومتی با این نوع خارجی‌پرستی‌ها خدشه‌دار خواهد شد. 

 

دیده شدن به‌واسطه کالا‌های لوکس خارجی 

حدیث غفاری‌خلیق، دکترای روان‌شناسی و مشاوره و مدرس دانشگاه بیان کرد: تمایل به خرید یک کالا از یک تولید‌کننده خارجی با مارک خاص شاید در ابتدا به خاطر کیفیت و دوام یا خاص بودن محصول بوده باشد که معمولا این نوع محصولات قیمت متفاوتی داشته و طبقه خاصی به این محصولات رغبت بیشتری نشان می‌دهند، اما به مرور گروه‌های دیگر این را فرصتی دیدند تا با استفاده از این محصولات به‌عنوان فردی از یک طبقه یا گروه خاص شناخته و دیده شوند. 

در کل می‌توان مصرف‌کنندگان کالا‌های لوکس، خارجی و مارک‌دار را به دو گروه تقسیم کرد که از دو نوع تفکر متفاوت ناشی می‌شود و شاید بتوان افرادی را که از کالا‌های لوکس خارجی به‌عنوان معدود مشخصه‌های هویتی برای معرفی خود استفاده می‌کنند و توجه بیمارگونه به این موضوع دارند، افراد آسیب‌دیده در‌نظر گرفت؛ افرادی که تمایل بسیار زیاد و وسواس‌گونه دارند و می‌توانند دچار مشکلات شخصیتی و گا‌ها اختلال روانی باشند. اعتماد به نفس پایین، اضطراب، مشکلات هویتی، از‌خود‌بیگانگی، عزت نفس پایین و... بخشی از این آسیب‌هاست. 

 

لوکسی‌گری هم اقناع نمی‌کند

گاهی بعضی محصولات و کالا‌ها انتخاب ما هستند و با آگاهی آنها را تهیه می‌کنیم، اما افرادی که اعتماد به نفس پایینی دارند برای همراه شدن با یک جمع، این‌که جزو گروه خاصی شمرده شوند یا گاهی به‌دلیل اصرار دیگران یا گرفتن تأیید از افراد خاص یا جلب توجه، برخلاف رضایت درونی خود محصولاتی را می‌خرند که نهایتا این کار باعث کاهش بیشتر اعتماد به نفس و افزایش نارضایتی درونی آنان خواهد شد. 

 

نقش خانواده در ترویج تجمل‌گرایی 

هر فردی در مرحله اول، ارزش‌های خود را ازخانواده دریافت می‌کندکه به گفته دکترغفاری‌خلیق، اگر تجمل‌گرایی از ارزش‌های مهم یک خانواده باشد و مادر و پدر در توصیف افراد به‌جای ویژگی‌های مثبت اخلاقی، رفتاری یا دستاورد‌های علمی و کاری اول به صفاتی، چون نوع پوشش گران‌قیمت، سفر‌های خاص یاسفر‌های خارجی، مدل ماشین، متراژ خانه و این‌گونه مسائل بپردازند، به‌صورت ناخودآگاه کودکان تصورمی‌کنند برای این‌که درآینده فردی موفق و‌مورد تأیید خانواده باشند باید این ویژگی‌ها را در خود به‌وجود آورند. بسیاری از مشکلاتی که درحال حاضرخانواده‌ها به‌دلیل آن برای نوجوانان خودبه مشاور مراجعه می‌کنند این است که در کودکی سرمایه‌گذاری مناسبی برای ایجاد پارامتر‌های تربیتی مناسب نداشته‌اند واکنون در نوجوانی با فرزند خود بر سر تهیه لباس‌های مارک‌دار یا آخرین مدل موبایل و‌... بحث و جدال بی‌پایانی دارند. 

 

بیشترین آسیب‌ها برای نوجوانان است 

درنوجوانی تأثیر دوستان وتمایل به پذیرفته‌شدن ازسوی جامعه وجلب توجه، اهمیت بسیار ویژه‌ای دارد. وقتی گرایش بیشتر جامعه به یک سبک خاص رفتاری باشد، بسیاری از افراد خصوصا نوجوانان نمی‌توانند درمقابل این فشارروانی جمعی ایستادگی کنند و نهایتاهمراه جریان حاضر خواهندشدوالگوی ارائه شده درخانواده، مدرسه ومحیط زندگی خود رامی‌پذیرند. به گفته این روان‌شناس، بزرگ‌ترین آسیب این موضوع اتلاف انرژی روانی، سرمایه، وقت، ایجاد اهداف سطحی و عدم‌آینده‌نگری در جوانان خواهد بود.

میزان اثرگذاری شبکه‌های اجتماعی 

قطعا شبکه‌های مجازی در ایجاد لوکسی‌گرایی یا تأیید و ترویج یک نوع تفکر خاص مؤثر است، اما مهم‌تر ازآن ایجاد آگاهی، آموزش وفرهنگ‌سازی درست هم ازسمت خانواده وهم دولت است‌که می‌تواند تأثیرگذاری بسیاربیشتری داشته باشد. غفاری‌خلیق ضمن اشاره به این موضوع، می‌افزاید: واقعیت این است که فضای مجازی و بلاگر‌ها تنها بازیگران این حیطه نیستند. گاهی افراد مطرح و مهم یک جامعه مانند شخصیت‌های هنری، سیاسی، ورزشی و‌... که الگویی برای نوجوانان و جوانان هستند از همان مدها، کالا‌ها و تجملاتی تبعیت می‌کنند که بلاگر‌ها آن راتبلیغ می‌کنند که به همین واسطه، مهر تاییدی بر آن سبک خورده می‌شود و افراد بیشتری به آن تمایل پیدا می‌کنند، اما اگر فردی واکسینه شده باشد حتی در آلوده‌ترین محیط‌ها هم بیمار نخواهد شد و فردی که حفاظت نشده، حتی می‌تواند با کمترین میزان آلودگی درگیر بیماری‌های خطرناک شود.

منبع: روزنامه جام جم