چین چه مشکلاتی در جنگ تجاری با آمریکا دارد؟

باشگاه خبرنگاران جوان؛ حسین مهدی‌تبار - بر اساس گزارش فارن پالیسی، کاخ سفید اعلام کرده است که تعرفه‌های ۱۰۴ درصدی علیه چین اعمال شده‌اند پس از آنکه پکن از برداشتن تعرفه‌های تلافی‌جویانه که پس از اعلامیه بزرگ رئیس‌جمهور ترامپ در هفته گذشته معرفی شد، خودداری کرد، حتی بعد از تهدید ترامپ به اعمال تعرفه‌های اضافی ۵۰ درصدی در واکنش.

پکن وعده داده است که اقدامات سختگیرانه‌ای در پاسخ به این اقدامات اتخاذ کند و حرکت ترامپ را «اشتباهی بر روی اشتباه» دانسته و تأکید کرده است که «تا پایان می‌جنگد».

اما این منازعه تجاری فزاینده، چین را با یک معضل استراتژیک مواجه کرده است و هر رویکرد احتمالی خطرناک و دردناک است. رهبری سیاسی چین همان اشتباهی را مرتکب شده که بسیاری از افراد در نهادهای آمریکایی انجام داده‌اند: آن‌ها فکر می‌کردند که دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ مشابه دوره اول او خواهد بود، بدون آنکه متوجه شوند که مرزها شکسته شده‌اند.

چین در حال آماده‌سازی برای یک ایستادگی پرتنش بر سر تجارت با ایالات متحده بود، مثل دو گانگستری که در ساعت ظهر به هم نگاه می‌کنند. اما به جای شلیک به هدف خود، ترامپ شروع به پرتاب دینامیت کرد. این یک مشکل برای پکن است: ایالات متحده به طور غیرمستقیم به اطرافیان یا متحدان آسیب می‌زند—اما ممکن است چین را نیز در این روند منفجر کند.

اگر تعرفه‌ها به طور کامل اجرا شوند، وضعیت برای هیچ‌کس خوب نخواهد بود. چین پس از شکست در راه‌اندازی مصرف داخلی پس از پاندمی کووید-۱۹، بیشتر به صادرات تکیه کرده است. این کالاها بازارهای جدیدی در سراسر جهان پیدا کرده‌اند، اما در صورت وقوع رکود جهانی محتمل، این بازارها کوچک خواهند شد.

با این حال، زنجیره‌های تأمین چین کمتر به ایالات متحده وابسته‌اند نسبت به آنچه که زنجیره‌های تأمین ایالات متحده به چین وابسته هستند. چین می‌تواند جایگزین‌هایی برای تقریباً تمام کالاهایی که از ایالات متحده وارد می‌کند، پیدا کند، به‌ویژه اگر تأمین‌کنندگان بیشتری بخواهند بازارهای خود را متنوع کنند تا با واشنگتن غیرقابل اعتماد کنار بیایند.

پس چه اتفاقی خواهد افتاد؟ سناریو خوش‌بینانه، که در آن هر دو طرف خود را به وضعیت پیشین یا چیزی نزدیک به آن متقاعد می‌کنند، شامل دیپلماسی و چاپلوسی است. چیزی شبیه به این در دوره اول ترامپ پیش رفت، با توافق تجاری در ژانویه ۲۰۲۰—گرچه به دلیل پاندمی، عمدتاً محقق نشد. این نسخه همان چیزی است که چین ترجیح می‌دهد.

با این حال، ترامپ به نظر نمی‌رسد که بخواهد هیچ شرایطی جز تسلیم را بپذیرد—و زبان بیرون آمده از کاخ سفید فضای زیادی برای پکن باقی نمی‌گذارد که بدون آسیب به سیاست داخلی خود عقب‌نشینی کند. پیشنهاد ترامپ که چین «می‌خواهد توافق کند»، به عنوان مثال، احتمال اینکه چین چنین کاری انجام دهد را کاهش می‌دهد.

مقامات چینی به ماساژ دادن غرور رهبران عادت دارند—که بخشی از کار با ترامپ است. اما اکنون این یک رقابت قدرت بین ترامپ و رئیس‌جمهور چین، شی جین‌پینگ است؛ برای تحلیلگران چینی دشوار خواهد بود که راه حلی پیشنهاد دهند که ممکن است موقعیت شی را تضعیف کند. یکی از برترین اندیشکده‌های چین اخیراً بسته شده است، بخشی به دلیل اینکه یکی از محققان پاسخ پکن به اعلامیه اولیه ترامپ را مورد انتقاد قرار داده بود.

واکنش چین به اعلامیه ۲ آوریل ترامپ سخت بود، نه تنها با اعمال تعرفه تلافی‌جویانه ۳۴ درصدی علیه ایالات متحده، بلکه با راه‌اندازی موجی از تحقیقات در مورد شرکت‌های آمریکایی، قرار دادن برخی از شرکت‌های ایالات متحده در فهرست «موجودات غیرقابل اعتماد» خود و اعمال کنترل‌های صادراتی بیشتر بر عناصر خاکی کمیاب.

این تهدیدات و مجازات‌ها احتمالاً پاسخ فوری خواهند بود. یک جنگ تجاری واقعی یک رقابت در توانایی تحمل درد است. از نظر اقتصادی، ایالات متحده پیش از بازگشت ترامپ به طور قابل توجهی بهتر از چین عمل می‌کرد. اما احتمالاً مردم چین بهتر از ایالات متحده که در آن تعرفه‌ها به طور گسترده‌ای نامحبوب هستند، هزینه‌های جنگ تجاری را تحمل می‌کنند.

یک احتمال جدی تشدید وضعیت می‌تواند این باشد که چین گروگان‌گیری کند، همانطور که پس از دستگیری مدیر ارشد مالی هوآوی، منگ وانژو، در کانادا به طور برجسته انجام داد. این احتمالاً در قالب ممنوعیت‌های خروج برای کسب‌وکارهای آمریکایی که در چین اقامت دارند یا از آنجا بازدید می‌کنند، به جای دستگیری‌ها خواهد بود.

اگر بحران فراتر از این هفته ادامه یابد، چین ممکن است تظاهرات سراسری تحریم کالاهای آمریکایی را تشویق کند، اقدامی که پیش از این علیه کشورهای مانند کره جنوبی انجام شده است. بدترین سناریو این است که خشم عمومی علیه اهداف آمریکایی به گونه‌ای تبدیل شود که حزب کمونیست چین (CCP) نتواند به طور کامل آن را کنترل کند، همانطور که در شورش‌های ضد ژاپنی در سال ۲۰۱۲ اتفاق افتاد، زمانی که گروه‌هایی مدارس را مورد حمله قرار دادند و رستوران‌ها را خراب کردند.

چین همچنین ممکن است سعی کند برخی از کشورهای آسیای جنوب‌شرقی مانند ویتنام را که در تلاش هستند تا با ایالات متحده قراردادهایی ببندند، مجازات کند، با این تصور که این کشورها ممکن است محصولات امنیتی بیشتری از ایالات متحده خریداری کنند. با این حال، این بعید به نظر می‌رسد، چرا که رهبران چینی احتمالاً تعرفه‌های ترامپ را فرصتی برای نزدیک‌تر کردن این کشورها به پکن می‌بینند، با استفاده از خشم و شوک.

حتی اگر جنگ تجاری بیشتر تشدید شود، به نظر می‌رسد که چین به طور جدی به دنبال راه‌هایی برای پرداخت به ترامپ، خانواده‌اش یا افرادی است که فکر می‌کند می‌توانند بر دولت او تأثیر بگذارند. مقامات پکن در برخورد با نخبگان فاسد تجربه دارند، حتی اگر معمولاً در مقیاس کوچک‌تر باشد.

این رویکرد می‌تواند به شکل پرداخت‌های واقعی یا شرایط مساعد برای شرکت‌های مرتبط با ترامپ باشد، به‌ویژه چون دولت اعلام کرده است که دیگر تلاشی برای اجرای قوانین ایالات متحده در زمینه فساد خارجی نخواهد داشت.