استاد شهید مرتضی مطهری به تبیین ابعاد مختلف مَثَل «دروغ مصلحت آمیز به از راست فتنه انگیز» می‌پردازد و با توضیح درباره فلسفه دروغ مصلحتی و راست‌های فاجعه ساز می‌گوید: «دروغ مصلحت آمیز آیا بهتر از راست فتنه انگیز است یا نه؟ سعدی در حکایتی می‌گوید که دروغ مصلحت آمیز بهتر از راست فتنه انگیز است و این حکایت نشان دهنده درک درست سعدی از این مسئله است.

شهید مطهری می‌گوید: کسی را نزد پادشاهی بردند که پادشاه دستور قتل آن را صادر کرده و مرد با قطع امید از زنده ماندن؛ شروع به دشنام پادشاه کرد، در حالی که صدایش به خوبی به پادشاه نمی‌رسید. پادشاه از وزیر می‌پرسد که چه می‌گوید و وزیر پاسخ می‌دهد: «الکاظمین الغیظ والعافین عن الناس (آل عمران/۱۳۴) » شخصی که در این میان به دنبال گرفتن نقطه ضعف و تصاحب جایگاه وزیر بود، می‌گوید: در حضرت پادشاهان نشاید امثال ما را دروغ گفتن، او دارد به پادشاه فحش می‌دهد، درحالی که تو می‌گویی آیه قرآن می‌خواند؟ شاه در جواب وی گفت: دروغ او از راست تو بهتر است.