کودک امروز، تماشاگر تئاتر فرداست/ سالن و تبلیغات نداریم!

باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا بالاور - نمایش «بچه نهنگ» به کارگردانی احسان مجیدی، تهیه‌کنندگی متین محجوب و نویسندگی زیبا برجی فلاح این روزها حوالی ساعت ۱۹:۳۰  در تالار هنر روی صحنه اجرا است. از این رو به‌ گفت‌وگو با احسان مجیدی کارگردان این اثر پرداختیم.

نمایش «بچه نهنگ» دقیقاً چه چیزی را روایت می‌کند؟ و آیا زمان اجرای آن ارتباطی با فصل یا مناسبت خاصی دارد؟

مجیدی: نمایش «بچه نهنگ» قصه‌ای کودکانه با محوریت ماجرای صید یک بچه نهنگ توسط دو صیاد است. داستان از دید دو کودک دوقلو، یک خواهر و برادر روایت می‌شود که متوجه این اتفاق می‌شوند و تصمیم می‌گیرند برای نجات نهنگ وارد عمل شوند. در مسیر داستان، با عناصر فانتزی، طنز و گاهی غم همراه می‌شویم تا در نهایت به نقطه‌ای انسانی و قابل تامل برسیم.

در مورد زمان اجرا هم بله، انتخاب این فصل کاملاً اتفاقی نبود. از بهار تا پاییز، فصل ممنوعیت صید در جنوب کشور محسوب می‌شود. همچنین، نوروز صیادان که یک جشن قدیمی است (گرچه امروز تنها در برخی مناطق برگزار می‌شود) هم در همین ایام بوده و با عید فطر تقارن دارد. این هم‌زمانی برایم جالب بود، هرچند از ابتدا تصادفی رخ داد.

نمایش با چه هدفی تولید شده و ایده اولیه‌اش از کجا شکل گرفت؟

مجیدی: حوزه هنری سفارش این نمایش را به من داد تا نمایشی برای کودکان با محوریت دو آیه از سوره زلزال تهیه کنم؛ آیاتی درباره بازگشت اعمال انسان‌ها. همین مضمون باعث شکل‌گیری ایده اولیه شد که آن را با نویسنده نمایشنامه در میان گذاشتم. بعد از چندین مرحله بازنویسی، به متن نهایی رسیدیم. از آن‌جا تمرین‌ها شروع شد و کار به دست طراحان سپرده شد تا به اجرا برسد.

اولین اجرای نمایش کجاست؟ آیا برنامه‌ای برای اجرای استانی هم دارید؟

مجیدی: اجرای اول «بچه نهنگ» در تالار هنر تهران است. برخی نمایش‌ها اول در استان‌ها اجرا می‌شوند و بعد به تهران می‌آیند، اما این کار تولید حوزه هنری تهران است و به طور مشخص برای اجرای نخست در پایتخت طراحی شده. البته در نظر داریم در آینده این نمایش را به استان‌ها هم ببریم.

 تالار هنر از نظر امکانات چگونه بود؟

مجیدی: تالار هنر یکی از معدود سالن‌های تخصصی تئاتر کودک و نوجوان در تهران است؛ در کنار سه سالن متعلق به کانون پرورش فکری. اما متاسفانه با نبود مدیر یا سرپرست در مرکز هنرهای نمایشی، وضعیت مدیریت و رسیدگی به تالار هنر افت کرده است. مثلاً سیستم تهویه معیوب بود، نور مناسب نداشتند، ویدئو پروجکشن خراب بود... ما مجبور شدیم بسیاری از تجهیزات فنی را خودمان تهیه کنیم.

در مقایسه با سالن‌های خصوصی مثل شهرزاد یا نوفل‌لوشاتو که به‌روزتر هستند، امکانات این سالن‌ها برای کودک واقعاً کم است. در سالن کودک باید نور کافی، صندلی‌های راحت و سیستم صوتی مناسب باشد تا بچه‌ها بتوانند نمایش را با آرامش ببینند. ولی این‌ها هنوز مهیا نیست.

وضعیت تبلیغات تئاتر کودک را چطور ارزیابی می‌کنید؟

مجیدی: تبلیغات برای تئاتر کودک بسیار ضعیف است. نه صداوسیما حمایتی دارد، نه بیلبوردی در سطح شهر به ما اختصاص داده می‌شود. گروه‌های تئاتر کودک باید خودشان تبلیغ کنند. برخلاف تئاتر بزرگسال که به واسطه چهره‌های شناخته‌شده، امکان جذب اسپانسر و حمایت شهرداری را دارند، تئاتر کودک در این زمینه مهجور مانده. در حالی‌که کودکان آینده مخاطب تئاتر بزرگسال خواهند بود و سرمایه‌گذاری روی آن‌ها بسیار مهم است.

اجرای «بچه نهنگ» تا چه زمانی ادامه دارد و برای مخاطبان چه تسهیلاتی در نظر گرفته‌اید؟

مجیدی: نمایش از ۲۸ اردیبهشت آغاز شده و تا ۲۸ خرداد روی صحنه خواهد بود. با توجه به تعطیلات، احتمال تمدید آن هم وجود دارد. برای اینکه خانواده‌ها راحت‌تر بتوانند بیایند، دوشنبه‌ها و سه‌شنبه‌ها ۳۰ درصد تخفیف گذاشتیم.

به نظر من تئاتر کودک باید با حمایت جدی دولت همراه باشد. خانواده‌ای که قرار است همراه کودک به تئاتر بیاید، باید بلیت چهار نفره تهیه کند، تغذیه همراه داشته باشد، و این هزینه‌ها گاهی به نزدیک یک میلیون تومان می‌رسد. بنابراین اگر دولت سوبسید نگذارد، عملاً تماشای تئاتر برای بسیاری از خانواده‌ها ممکن نیست. امیدوارم مسئولان متوجه اهمیت این موضوع بشوند.

«بچه‌نهنگ» برای همه بچه‌هایی است که دل‌شان دریاست

در بخش پایانی گفت‌وگو، مجیدی به تازه‌ترین اثر نمایشی خود با عنوان بچه‌نهنگ نیز اشاره کرد و گفت: «این نمایش مخصوص کودکان است، به‌خصوص آن‌هایی که دل‌شان دریاست. فضای کار جنوبی است، لهجه جنوبی دارد و با اینکه بازیگران تهرانی هستند، اما با فرهنگ و فضای جنوب هماهنگ شده‌اند. کمتر پیش می‌آید در تهران نمایشی با این شکل و حال و هوا اجرا شود.»

او ابراز امیدواری کرد که خانواده‌ها و کودکان از این نمایش استقبال کنند و افزود: «گروه با دل و جان روی این نمایش کار کرده است. امیدوارم مخاطبان، هم از فضای نمایشی لذت ببرند و هم از پیام‌های اندیشمندانه آن بهره‌مند شوند.»