آموزش سواد سلامت روان جزو برنامه‌های مدون ما در وزارت بهداشت است

سیامک طهماسبی در وبینار پیشگیری از رفتار‌های خودآسیب رسان با بیان این مطلب گفت: یکی از اقداماتی که از پارسال شروع کردیم این بود که به افرادی در سلف دانشجویی مشغول توزیع غذا هستند، سرپرستان سرا‌ها و نیرو‌های حراست و... آموزش‌های مربوط به سواد سلامت روان را ارائه دادیم.

وی گفت: ناظم و ناظمه‌های سرا‌های دانشجویی، افرادی هستند که همواره و به طور مستقیم با دانشجو در ارتباط هستند و باید این افراد از حداقل سواد سلامت روان برخوردار باشند تا بتوانند در مواجهه و تعامل با دانشجویان ارتباط خوبی برقرار کنند. البته دانشگاه‌ها این آموزش‌ها را به افراد می‌دهند و این موضوع جزو برنامه‌های روتین و جدی ما در اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت است که طی دو سال گذشته منسجم‌تر شده است.

رئیس اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت گفت: در مسیر این آموزش ها، اخیرا برنامه ۱۱۰ ساعته برای آموزش این افراد با کمک دانشگاه علوم پزشکی مازندران تدوین کردیم و تلاش کردیم این آموزش‌ها برای همه مناطق دهگانه تعمیم داده شود تا این آموزش‌ها برای کارشناسان، ناظم و ناظمه‌های سرا‌ها منجر به این شود که آن‌ها در خوابگاه‌ها تسلط و دانش کافی در نحوه تعامل با دانشجو و غربالگری آن‌ها را داشته باشند.

وی یکی از اهداف این اقدامات را ارتقای سطح سواد سلامت روان مسوولان و کارکنان دانشگاه‌های علوم پزشکی عنوان کرد و گفت: یکی از برنامه‌های ما این است که سطح سواد سلامت روان اعضای هیات رئیسه دانشگاه‌ها را ارتقاء دهیم و با ارائه آموزش‌های لازم، آن‌ها را با سبک زندگی مطلوب و نحوه تعامل سازنده با دانشجویان بیشتر آشنا کنیم.

طهماسبی یکی دیگر از برنامه‌های مدون وزارت بهداشت را غربالگری دانشجویان و موضوع ثبت داده‌های مربوط به خودکشی عنوان کرد و افزود: موضوع غربالگری و ثبت داده‌های مربوط به سویساید در دانشجویان موضوع جدیدی نیست و از قدیم همه افرادی که رئیس اداره مشاوره دانشگاه‌ها بودند به این مساله پایبند بوده و اکنون نیز هستند.

وی خاطرنشان کرد: غربالگری در حوزه سلامت روان از جمله برنامه‌های جدی ما در وزارت بهداشت است و این غربالگری که همه ساله برای دانشجویان و دستیاران انجام می‌شد، دیگر فقط مربوط به جمعیت دانشجویان جدیدالورود نیست؛ بلکه کل دانشجویان همه ساله مورد پایش و ارزیابی سلامت روان قرار می‌گیرند و خوشبختانه میزان غربالگری نسبت به سال‌های گذشته افزایش یافته است؛ هرچند به لحاظ آماری، مطلوب ما نیست، اما بیش از گذشته شده است.

رئیس اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت یکی دیگر از برنامه‌های بعدی این وزارتخانه در حوزه سلامت روان را «مراقبت‌های بعد از اقدام» عنوان کرد و گفت: همانطور که می‌دانید معمولا چند برابر خودکشی‌های منجر به قوت، اقدام به خودکشی صورت می‌گیرد و وقتی اقدامی صورت می‌گیرد، کل اداره مشاوره یک دانشگاه درگیر این موضوع می‌شوند و این موضوع نشان از اهمیت مساله دارد و در این مسیر کارشناسان، روانشناسان، مشاوران و همه نیاز به حمایت دارند واگر از بیرون، مدام مورد عیب جویی‌های بی انصافانه قرار بگیرند، دچار دلسردی می‌شوند.

طهماسبی بر لزوم نصب و راه اندازی هات لاین‌ها و هلپ لاین‌ها در دانشگاه‌های علوم پزشکی اشاره کرد و گفت: یکی از برنامه‌های ما موضوع راه اندازی و معرفی هات لاین‌ها و هلپ لاین‌ها در خوابگاه‌ها و پاویونهاست که خوشبختانه حدود ۳۶ دانشگاه از این امکانات برخوردار هستند وتلاش داریم نسبت به گسترش آن در دیگر دانشگاه‌ها نیز اقدام کنیم.

او گفت: برخی مناطق ما ماموریت مستقیم و برخی درگیری غیرمستقیم درخصوص تدوین پروتکل‌های افکار پرخطر و خودکشی دارند و یکی از مناطق ما مسوول تدوین پروتکل‌های مربوط به خودکشی و مصرف مواد است که مباحث مربوط به آموزش را انجام و دراختیار سایر مناطق قرار می‌دهد.

طهماسبی گفت: شاخص‌های ارزیابی ما در حوزه غربالگری از ۳۳ به ۶۱ شاخص ارتقاء داده شده است و درهمه شاخص ها، موضوع دانشجویان دکتری و دستیاری به طور جدی در دستور کار قرار داده شده چه در آموزش، چه در موضوع غربالگری و مداخلات و امسال به حدود ۱۷۰۰ نفر از دستیاران خدمات مشاوره‌ای ارائه شد هرچند نسبت به جمعیت آنها، عدد زیادی نیست، اما تلاش داریم مقدار این غربالگری‌ها را افزایش و درمسیر خدمت رسانی به دستیاران و دانشجویان دکتری از هیچ تلاشی دریغ نکنیم.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به عوامل و ریشه یابی خودکشی اشاره کرد و گفت: مهم‌ترین علت خودکشی، موضوع افسردگی است که دیتای تجربی است که یافته‌های گذشته و صحبت‌های اساتید را تایید می‌کند و اگر بتوان افسردگی افرادی که آسیب پذیر هستند را زودتر تشخیص و مداخله کنیم، از بخش زیادی از این خودکشی‌ها پیشگیری می‌شود. همچنین از مهم‌ترین ماشه چکان‌ها در افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند براساس گزارشات و آمارها، شکست‌های عاطفی و تحصیلی بوده که البته می‌توان زودتر این موارد را تشخیص و نسبت به مداخلات روی این افراد اقدام کرد.

طهماسبی همچنین اصلاح و بازنگری آیین نامه‌های مربوط به مشاوره را یکی دیگر برنامه‌های وزارت بهداشت ذکر کرد و گفت: خوشبختانه بعد از سال‌ها نسبت به توسعه ادارات مشاوره و نیروی انسانی اقدامات لازم را انجام گرفت. ما کمبود نیروی انسانی درحوزه مشاوره و سلامت روان داریم که با تصویب وابلاغ آیین نامه جدید، امیدواریم به زودی در مسیر جذب نیروی انسانی در ادارات مشاوره حرکات خوبی انجام شود. همچنین تلاش کردیم همتایاران سلامت روان را به لحاظ کمی و کیفی ارتقاء دهیم بخصوص در حوزه خودکشی، موضوع آموزش و مداخلات ما تاثیرگذار است و تربیت همتایاران سلامت روان در گروه دستیاری باید افزایش یابد.

رئیس اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت همچنین از بارگذاری کتاب‌های خودیاری در سامانه‌های مربوطه خبر داد و گفت: کتاب‌های خودیاری با موضوع سبک زندگی و سلامت روان از جمله کتاب‌هایی است که می‌تواند به دانشجویان کمک کند که مسیر و راه درستی را انتخاب کنند و سبک زندگی سالمی داشته باشند و دانشجویان می‌توانند با مطالعه این منابع و کتاب‌های آموزشی، خیلی از موانع و مشکلات سلامت روان خود را مرتفع کنند. همچنین نیاز داریم کارگاه‌های آموزشی متنوعی برای دانشجویان در مقاطع مختلف برگزار کنیم.

وی یکی دیگر از نیاز‌ها در حوزه سلامت روان را، حوزه نرم افزار عنوان کرد وگفت: باتوجه به گسترش هوش مصنوعی و تکنولوژی، نیاز به نرم افزار‌هایی با ویژگی‌های کاربرپسند داریم تا کاربران بتوانند به لحاظ علمی، مبنای خوبی در حوزه سلامت روان داشته باشد. اینکه فرد بتواند در قالب این اپ‌ها یا نرم افزار‌ها مورد غربالگری، مداخله اولیه شود و در این مسیر به نزدیک‌ترین مرکز درمانی ارجاع داده شود، بسیار ازاهمیت خاصی برخوردار است و به هرحال ما نیاز به این اپ ونرم افزار‌ها در دانشگاه‌ها داریم که قطعا می‌تواند به ما درحوزه سلامت روان کمک کند.

طهماسبی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع کداخلاق در تحقیقات و نظرسنجی‌ها جامعه پزشکی اشاره کرد و گفت:جامعه پزشکی سرمایه اجتماعی گرانبهایی است و در آخرین سرمایه سنجی ها، این جامعه جزو بالاترین مشاغل بوده و هست که مباحث مربوط به مصرف مواد و خودکشی که مطرح می‌شود از حساسیت خاصی برخوردار است. اینکه درجامعه چطور باید موضوع مربوط به رفتار‌های خودآسیب رسان مطرح شود تا آسیب به جامعه پزشکی به عنوان سرمایه اجتماعی ارزشمند وارد نشود، از اهمیت خاصی برخوردار است. مطرح کردن اخبار مربوط به رفتار‌های خودآسیب رسان در جامعه پزشکی دارای حساسیت خاصی است.

وی گفت: این که چطور ورود کنیم به مسائل مربوط به رفتار‌های خودآسیب رسان، بسیار مهم است و باید در این مسیر از این سرمایه اجتماعی محافظت کرد. موضوع انتشار اخبار افرادی که خودکشی منجر به فوت داشتند و انتشار اسامی آنها، قطعا آسیب جدی به خانواده این افراد می‌زند. گاهی اوقات هنوز پزشکی قانونی موضوع خودکشی راتایید نکرده، اما می‌بینیم برخی افراد در فضای مجازی و سایت‌ها نسبت به عکس و انتشار اسامی فرد، اقدام می‌کنند که کاری بسیار ناپسند است وخانواده‌های افراد می‌توانند نسبت به انتشار این اخبار شکایت کنند و به هرحال بایدکد‌های اخلاقی در انتشار این اخبار در فضای مجازی بادقت درنظر گرفته شود. اینکه چطور باید نسبت به مساله خودکشی ورود کنیم باید مدبرانه وعاقلانه باشد تا منتیج به نتیجه مثبت پایدار بشود و برگزاری این نشست‌ها و وبینار‌ها و بارش افکار با حضور کارشناسان و متخصصان می‌تواند نتایج خوبی به همراه داشته باشد.

رئیس اداره مشاوره و سلامت روان وزارت بهداشت همچنین به موضوع افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت پزشکی اشاره کرد و گفت: وقتی قانونی تصویب می‌شود باید تمهیدات و زیرساخت‌های لازم برای آن نیز فراهم شود. آیا خوابگاه‌های دانشجویی ما توان افزایش ۲۰ درصدی افزایش ظرفیت را دارند؟ یاکلاس‌های آموزشی ما ظرفیت این افزایش را دارند یا خیر؟ شاید درعمل و روی کاغذ افزایش ۲۰ درصدی مشکل خاصی ایجاد نکند، اما وقتی در عمل به آن نگاه می‌کنیم، به خوبی می‌بینیم که حتی اضافه شدن یک دانشجو به جمعیت دانشجویی بدون زیرساخت‌های لازم از جمله (ظرفیت خوابگاه ها، خدمات مشاوره‌ای به دانشجویان و...) می‌تواند آسیب‌های زیادی به پیکره نظام آموزشی و خدمات صنفی، رفاهی و مشاوره‌ای وارد کند.

منبع : ایسنا