زغال‌سنگ ایران؛ ظرفیتی که می‌تواند جای خالی گاز را برای تامین برق پر کند

باشگاه خبرنگاران‌جوان؛ محبوبه‌کباری - ایران یکی از غنی‌ترین کشورها از نظر منابع زغال‌سنگ است و در مناطقی مانند طبس، میلیون‌ها تن ذخایر زغال‌سنگ وجود دارد که تاکنون به‌خوبی از این ظرفیت استفاده نشده است. در شرایطی که کشور با ناترازی گاز مواجه است، استفاده از زغال‌سنگ به‌عنوان منبع جایگزین می‌تواند کمک بزرگی به کاهش بحران‌های انرژی کند. این منبع، نه‌تنها قابل استحصال است، بلکه با به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته، می‌توان آلودگی‌های ناشی از آن را به حداقل رساند و از آن در نیروگاه‌های دور از مناطق شهری استفاده کرد. 

تنوع‌بخشی به سبد سوختی کشور و کاهش وابستگی به گاز طبیعی، یک راهکار ضروری برای حفظ امنیت انرژی کشور است. بسیاری از کشورهای صنعتی با وجود داشتن تعهدات زیست‌محیطی، در شرایط بحرانی به زغال‌سنگ به‌عنوان راه نجات نگاه می‌کنند. 

رمضانعلی سنگدوینی، نایب‌رئیس اول کمیسیون انرژی مجلس، با تأکید بر ضرورت تنوع‌بخشی به سبد سوختی کشور، به ظرفیت‌های عظیم ایران در استفاده از زغال‌سنگ و سایر منابع انرژی اشاره می‌کند.

وی اظهار کرد: وابستگی بیش از حد به گاز طبیعی، یکی از دلایل اصلی بحران‌های انرژی در کشور است و می‌گوید: ما در کشورمان ذخایر عظیمی از زغال‌سنگ داریم که تاکنون به‌درستی از آن‌ها استفاده نشده است.

وی ادامه داد:در شرایطی که ناترازی گاز هر سال بیشتر می‌شود، استفاده از تمام ظرفیت‌های موجود از جمله زغال‌سنگ و انرژی‌های تجدیدپذیر یک ضرورت است. 

سنگدوینی با اشاره به تجربه کشورهای اروپایی در بحران انرژی اخیر، افزود: در اروپا با وجود تمام معاهدات زیست‌محیطی، کشورهای صنعتی در شرایط بحرانی به زغال‌سنگ بازگشته‌اند. این در حالی است که ما در ایران با وجود ذخایر قابل‌توجه زغال‌سنگ، به دلیل قوانین سختگیرانه و خودتحریمی‌های داخلی، از این ظرفیت غافل مانده‌ایم. چرا صنایع فولاد ما از سوخت زغال‌سنگ استفاده نکنند؟ آیا منطقی است که کل کشور فقط به یک منبع سوخت (گاز) وابسته باشد؟ وقتی کشورهای پیشرفته در مواقع بحران از زغال‌سنگ استفاده می‌کنند، ما هم باید حداقل زیرساخت‌های لازم را برای بهره‌برداری از این منبع فراهم کنیم.

وی با بیان اینکه استفاده از زغال‌سنگ می‌تواند به کاهش مصرف گاز و رفع ناترازی کمک کند، خاطرنشان کرد: در بسیاری از صنایع مانند فولاد و نیروگاه‌های حرارتی، زغال‌سنگ یک گزینه قابل‌اتکا است. این منبع انرژی می‌تواند در شرایط بحرانی جایگزین مناسبی برای گاز باشد. گاز طبیعی، پاک‌ترین و بهترین سوخت برای کشور است و ما باید اولویت را به مصرف بهینه آن بدهیم، اما وقتی با مشکل کمبود مواجه می‌شویم، باید از تمام ظرفیت‌های موجود استفاده کنیم. اگر زیرساخت استفاده از زغال‌سنگ آماده باشد، در مواقع بحرانی دیگر نیازی به قطع برق یا محدود کردن گاز صنایع نخواهیم داشت.

سنگدوینی در ادامه به مشکلات موجود در توسعه این بخش اشاره کرد و گفت: بخش خصوصی آماده سرمایه‌گذاری در حوزه زغال‌سنگ است، اما موانع اداری و بروکراسی پیچیده مانع پیشرفت شده است. بسیاری از سرمایه‌گذاران به دلیل این موانع، در مراحل اخذ مجوز متوقف می‌شوند و نمی‌توانند وارد فاز عملیاتی شوند. ما باید قوانین دست‌وپاگیر را اصلاح کنیم و به بخش خصوصی تضمین‌های لازم برای سرمایه‌گذاری بدهیم. برخی از این سرمایه‌گذاران حتی نیاز به تسهیلات ندارند و تنها خواستار تسهیل فرآیندهای اداری هستند.

وی با تأکید بر استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر نیز افزود: در ایران، ما ظرفیت فوق‌العاده‌ای در انرژی خورشیدی داریم. در بسیاری از نقاط کشور، ۳۰۰ روز در سال آفتابی است. این یک مزیت کم‌نظیر است که باید با برنامه‌ریزی درست و مشارکت بخش خصوصی، به منبعی پایدار برای تأمین انرژی تبدیل شود. متأسفانه در حال حاضر زیرساخت‌های استفاده از این انرژی نو بسیار محدود است و ما هنوز نتوانسته‌ایم از این ظرفیت بی‌نظیر بهره‌برداری کامل کنیم.

سنگدوینی با اشاره به وضعیت فعلی مصرف گاز و قطع برق حتی در فصل زمستان، اظهار داشت: مشکل ناترازی انرژی در کشور به جایی رسیده که حتی در زمستان هم برق قطع می‌شود. این نشان می‌دهد که نمی‌توانیم فقط به یک نوع منبع انرژی تکیه کنیم. اگر زیرساخت‌های متنوعی برای زغال‌سنگ، انرژی‌های خورشیدی و سایر منابع داشته باشیم، دیگر نیازی نیست که در شرایط بحرانی مصرف گاز صنایع یا بخش‌های مختلف را محدود کنیم. این موضوع در نهایت به امنیت انرژی کشور و پایداری تولید کمک می‌کند.

وی با ارائه راهکارهایی برای تشویق بخش خصوصی، تأکید کرد: بخش خصوصی باید با اطمینان کامل وارد میدان شود. ما باید به آن‌ها تضمین بدهیم که اگر در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند، بازگشت سرمایه آن‌ها تضمین‌شده است. همین امروز بسیاری از کشورهای منطقه و جهان در حال استفاده از تمام ظرفیت‌های انرژی خود هستند و ما نیز باید این مسیر را دنبال کنیم. اگر حمایت‌های لازم از بخش خصوصی انجام شود، توسعه زیرساخت‌ها در مدت کوتاهی ممکن است.

در پایان، سنگدوینی با تأکید بر ضرورت تنوع‌بخشی به سبد سوختی کشور، اظهار داشت: تنوع‌بخشی به منابع انرژی، تنها راه مقابله با بحران‌های مقطعی و ناترازی انرژی است. این مسیر می‌تواند به کاهش وابستگی به گاز طبیعی، توسعه پایدار صنایع و در نهایت حفظ امنیت انرژی کشور منجر شود. ما باید نگاهمان را از مصرف صرف گاز فراتر ببریم و از تمام ظرفیت‌های کشور برای تأمین انرژی استفاده کنیم.