انفعال دولت لبنان یادآور دوران حقارت‌بار پهلوی

باشگاه خبرنگاران جوان - تام باراک فرستاده ویژه آمریکا در لبنان، بعد از مشاهده وضعیت شلوغ کنفرانس خبری، خطاب به خبرنگاران گفت: «اگر مثل حیوانات رفتار کنید کنفرانس را ترک می‌کنیم. متمدن، مهربان و با مدارا رفتار کنید.» در ادامه او شرایط خاورمیانه را به این شلوغی و هرج و مرج تشبیه کرد و گفت علل مشابهی برای هر دو وجود دارد.

توهین وقیحانه و متکبرانه فرستاده‌ دولت آمریکا به خبرنگاران لبنانی، با واکنش‌های منفی زیادی در جامعه لبنان روبه‌رو شد، اما دولت منفعل لبنان در بیانیه‌ای عجیب، این اقدام را تصادفی عنوان کرد. این حادثه یادآور روزگاری نه چندان دور در ایران است که آمریکایی‌ها با همراهی شاهِ دست‌نشانده خود، مردم ایران را نه صرفا با زبان، که در عمل نیز غیرمتمدن به‌حساب می‌آوردند و از جیب ایرانیان، به مستشاران خود حق توحش می‌دادند.

در همین زمینه «دریادار آریانپور» معاون فرماندهی نیروی دریایی ارتش شاهنشاهی در مصاحبه با مجموعه تاریخ شفاهی و تصویری ایران، بیان می‌کند: «مستشاران، یک عده وامانده به‌درد نخور آمریکایی بودند که حق وحوش از ما می‌گرفتند و حقوقشان بین ۷ تا ۱۰ هزار دلار در ماه بود.»

«امیر سرتیپ یدالله واعظی» خلبان نیروی هوایی در پیش از انقلاب نیز ضمن تعریف یک خاطره، جزئیات بیشتری در این رابطه ارائه می‌دهد: «یک‌بار به صورت اتفاقی فیش حقوقی یکی از اساتید آمریکایی خود را دیدم. در یکی از قسمت‌های آن، حق توحش قید شده بود و از حقوق اصلی‌شان هم بیشتر بود! از استادم پرسیدم این یعنی چی؟ یعنی ما وحشی هستیم؟ او پاسخ داد: بله به ما گفته‌اند، چون ایرانی‌ها وحشی هستند و ممکن است از توحش آنها به شما آسیبی برسد، این پول را دریافت می‌کنید».

همچنین «مهدی آقاجانی» همافر ارتش شاهنشاهی در این‌باره روایت می‌کند: «مستشاران آمریکایی در ایران علاوه بر حقوق اصلی، از ما حق توحش و حق ماموریت هم می‌گرفتند. مستشار آمریکایی مستقر در واحد ما، گروهبانی بود که در زمینه هواپیما تخصص نداشت و نمی‌توانست عیوب هواپیما را تشخیص دهد. بعد از مدتی او با ما صمیمی و دوست شد و توضیح داد که من در ویتنام مامور سگ بودم. وقتی ماموریتمان تمام شد و به آمریکا می‌خواستیم برگردیم، به ما گفتند اول باید ۲ سال به کشوری جهان سومی مثل ایران بروید تا خوی وحشی‌گری شما برطرف شود، سپس به آمریکا بیایید».

سرهنگ «شجاعی» از نظامیان دوران پهلوی نیز تعریف می‌کند: «میزان حقوقی که به ما می‌دادند، فقط یک سوم حق توحشی بود که به مستشاران آمریکایی پرداخت می‌کردند. حقوق اصلی‌شان هم که جدا و سر جای خود بود. یک آمریکایی به نام رابرت همراه ما بود. من به او پیشنهاد کردم که بیا به ما آموزش بده، اما قبول نمی‌کرد و می‌گفت من وظیفه‌ای نسبت به شما ندارم. آمریکایی‌ها علاوه بر تحقیر و کوچک کردن ما، مملکت را غارت و بر ما آقایی می‌کردند».

البته توهین و اهانت به ایرانیان در دوران پهلوی، مختص به آمریکایی‌ها نبوده و متاسفانه موارد فراوانی در این زمینه وجود دارد. به عنوان مثال، «امیرعباس هویدا» رکوردار نخست‌وزیری در ایران، به صورتی تحقیرآمیز راجع به سال‌های دهه بیست تعریف می‌کند:

«باشگاه راه‌آهن در اهواز، متعلق به انگلیسی‌ها بود. هیچ وقت فراموش نمی‌کنم، سردر باشگاه یک طرف نوشته بودند ورود برای ایرانی قدغن و طرف دیگر نوشته بودند ورود برای سگ قدغن! ما با سگ هم‌ردیف بودیم. ولی خب سگ هم بد چیزی نیست. وقتی سوار قطار می‌شدیم ما را در یک واگن می‌گذاشتند و خارجی را در واگنی دیگر. حتی برای کرج رفتن نیاز به اجازه‌ای مخصوص داشتیم. در کشور خودمان غریبه و برای آنها پل پیروزی بودیم و در کشور خودمان به حساب نمی‌آمدیم».

پس از انقلاب اسلامی بساط مستشاران آمریکایی‌ها از ایران برچیده شد. با گذشت ۴۶ سال از انقلاب و با وجود فشار‌های سهمگین و گوناگون، هیچ‌گاه استقلال کشور دچار خدشه نشد، تا جایی که حتی مخالفان جمهوری اسلامی نیز مجبور به تحسین آن شدند.

به عنوان مثال «حسین سپهری» قائم مقام وزیر کشاورزی در دوران پهلوی در مصاحبه با مجموعه تاریخ شفاهی و تصویری ایران، اینچنین زبان به اعتراف می‌گشاید: «وابستگی به خارجی، باعث شد تا حکومت پهلوی از هم بپاشد. من الان با آنچه که از نظر سیاست داخلی و خارجی در ایران می‌گذرد صد در صد موافق نیستم. اما با یک چیز آنها خیلی موافقم و آن را خیلی می‌پسندم. درواقع اینها عامل خارجی نیستند و صبح تا شب به خارجی‌ها گوش نمی‌دهند و مستقل هستند.»

منبع: فارس