کاهش ظرفیت پزشکی همراه با خروج سرمایه ملی

باشگاه خبرنگاران جوان- احمد آریایی‌نژاد، نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی، با انتقاد از کمبود ظرفیت دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور اظهار داشت: «ادامه روند فعلی موجب خروج سالانه هزاران دانشجوی مستعد به خارج از کشور می‌شود و سرمایه ملی را در معرض خطر قرار می‌دهد. ایجاد دانشگاه‌های غیرانتفاعی داخلی و برگزاری آزمون‌های چندمرحله‌ای، می‌تواند هم از مهاجرت دانشجویان جلوگیری کند و هم کیفیت آموزش پزشکی را تضمین کند.»

راه‌حلی برای جلوگیری از خروج دانشجویان

احمد آریایی‌نژاد، گفت: «چند ماه پیش تصاویری ارائه شد که نشان می‌داد ظرفیت کلاس‌ها و دانشگاه‌های ما پاسخگوی این حجم از پذیرش دانشجو نیست؛ بنابراین مجبور شدیم در حد مقدورات عمل کنیم. همین مسئله باعث شد شرایطی پیش بیاید که کمیسیون هم سکوت کرد. من معتقدم تعداد زیادی دانشجو در حال حاضر در دانشگاه‌های خارج از کشور در رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و تخصصی تحصیل می‌کنند. پیامد این روند، دلشوره خانواده‌ها، خروج ثروت ملی، مهاجرت و مشکلات پیرامونی دیگر است.»

لزوم آزمون‌های چندمرحله‌ای برای سنجش صلاحیت

وی درباره سنجش صلاحیت علمی دانشجویان بازگشته گفت: «وقتی این افراد به کشور بازمی‌گردند، آنهایی که در دانشگاه‌های مجاز تحصیل کرده‌اند، باید آزمون بدهند. یعنی صلاحیت علمی‌شان بررسی می‌شود و اگر پذیرفته شدند، مثل دانشجوی داخلی شناخته می‌شوند. اما درباره دانشگاه‌های غیرمجاز، موضوع جدی‌تر است؛ ممکن است کسی واقعاً بی‌سواد باشد و فقط یک مدرک کاغذی جعلی ارائه کند. چطور می‌توان صلاحیت او را سنجید؟ صرفاً به یک برگه اعتماد کنیم؟ بنابراین راه‌حل، برگزاری آزمون‌های چندباره است تا مطمئن شویم فرد واقعاً توان علمی دارد. در خارج از کشور هم چنین تدابیری اندیشیده می‌شود.»

ایجاد دانشگاه‌های غیرانتفاعی داخلی

نماینده مجلس درباره راهکار جایگزین افزود: «به نظر من، به‌جای تحمل تبعات خروج دانشجو از کشور، بهتر است چند دانشگاه غیرانتفاعی در داخل ایجاد شود. در این صورت خانواده‌ها آرامش دارند، فرزندانشان کنارشان هستند، در شهر‌های ایران تحصیل می‌کنند و آزمون هم برگزار می‌شود. این روش مزایای بسیاری نسبت به روش کنونی دارد. کمیسیون تحقیقات و وزارت بهداشت باید هرچه سریع‌تر به این موضوع توجه کنند، چون واقعاً جایگزین مناسبی است، اگر می‌گویند ظرفیت نداریم. خوشبختانه پزشکان و دندانپزشکان ثروتمند بسیاری در کشور هستند که اکنون در حوزه‌های دیگر سرمایه‌گذاری می‌کنند. این افراد می‌توانند با سرمایه خود دانشگاه‌های غیرانتفاعی بسازند و کشور هم از این ثروت بهره‌مند شود. در نهایت، آزمون علمی صلاحیت‌ها را می‌سنجد و افراد شایسته وارد نظام سلامت می‌شوند.»

توجه به ظرفیت واقعی دانشگاه‌ها و نیاز کشور

وی درباره ادعای کمبود ظرفیت دانشگاه‌ها تأکید کرد: «لازم است بررسی شود دانشگاه‌ها که می‌گویند ظرفیت نداریم، تاکنون چگونه کلاس‌هایشان را تأمین کرده‌اند. البته باید واقع‌بین بود؛ کشور باید نیاز خود به پزشک عمومی، متخصص و فوق‌تخصص را بر اساس اولویت‌ها تأمین کند. راه‌حل دیگر این است که با تقویت آموزش پایه‌ای و خانه‌های بهداشت، از بسیاری بیماری‌ها مثل سکته قلبی، مغزی یا دیابت جلوگیری کنیم. این کار‌ها تخصص سنگینی نمی‌خواهد و حتی افراد با تحصیلات پایین هم می‌توانند در خانه‌های بهداشت انجام دهند. تجهیز خانه‌های بهداشت به ابزار و افزایش به‌ورز‌ها می‌تواند بخشی از مشکلات را کم کند. اما متأسفانه سال‌هاست از برنامه‌ریزی درست غفلت شده و کشور در بسیاری مسائل نتیجه این بی‌تدبیری و نبود پیش‌بینی را می‌بیند.»

کنکور اولیه یا آزمون صلاحیت

آریایی‌نژاد در ادامه درباره نحوه پذیرش دانشجویان خارجی گفت: «آقای دکتر ظهوریان هم اشاره کردند که دانشجویان خارجی بدون کنکور وارد دانشگاه‌ها می‌شوند. البته در ایران چنین نیست؛ آنها بعد از ورود باید آزمون بدهند. شاید منظور ایشان این بود که کنکور اولیه را نمی‌دهند. واقعیت این است که، چون ظرفیت داخلی کاهش یافته، بسیاری از دانشجویان مستعد که موفق به ورود به رشته مورد علاقه خود نمی‌شوند، به خارج از کشور می‌روند. در آنجا هم مشکلات خاص خود را دارند، اما آزمون صلاحیت در ایران تعیین‌کننده است.»

ضرورت بازآموزی پزشکان و اعتبار آزمون‌ها

وی افزود: «حتی پزشکان داخلی هم باید مرتب دوره‌های آموزشی بگذرانند تا پروانه مطبشان تمدید شود؛ بنابراین آزمون‌ها نه‌تنها لازم بلکه ضروری است. برخی تصور می‌کنند دانشجویان خارج بی‌سواد هستند، در حالی که بسیاری از آنها با استعداد و توانمندند و حتی کیفیت برخی دانشگاه‌های غیرانتفاعی داخلی از بعضی دانشگاه‌های خارجی بهتر است. ایران در حوزه پزشکی در منطقه جایگاه بالایی دارد و پزشکان ایرانی مورد اعتماد کشور‌های همسایه‌اند.»

افزایش ظرفیت داخلی برای جلوگیری از محرومیت دانشجویان

آریایی‌نژاد درباره کمبود ظرفیت داخلی گفت: «مسئله این است که آیا این روند باعث محرومیت سالانه چند هزار دانشجو از تحصیل پزشکی و دندانپزشکی در داخل نمی‌شود؟ به نظر من باید ظرفیت داخلی افزایش یابد تا این خسارت به کشور تحمیل نشود. وقتی رقابت فراهم شود، افراد توانمندتر موفق خواهند شد. مردم در نهایت پزشک حاذق و کاربلد را انتخاب می‌کنند، نه صرفاً کسی که مدرک دارد. حتی امروز هم پزشکان بی‌سواد وجود دارند و با آنها برخورد می‌شود. پس راه‌حل، برگزاری آزمون‌های دقیق و چند مرحله‌ای است تا اطمینان حاصل شود فرد واقعاً شایستگی علمی دارد.»

ابعاد اقتصادی و اجتماعی رشته‌های پزشکی

وی در پایان گفت: «در حال حاضر برخی رشته‌های تخصصی در داخل کشور داوطلب ندارند، چون درآمد کافی ندارند؛ بنابراین بحث فقط ظرفیت یا پذیرش نیست، بلکه باید ابعاد اقتصادی و اجتماعی را هم دید. در نهایت، راهکار عملی این است که در داخل کشور ظرفیت‌سازی شود، دانشگاه‌های غیرانتفاعی ایجاد گردد و با آزمون‌های علمی چند مرحله‌ای بهترین‌ها وارد عرصه پزشکی شوند.»