چرا فارغ التحصیلان برخی رشته‌ها بیکارند؟

باشگاه خبرنگاران جوان- امروزه اهمیت تناسب بین رشته‌های دانشگاهی با نیاز بازار کار بر کسی پوشیده نیست، زیرا عدم تناسب رشته تحصیلی با نیاز بازار کار موجب عدم جذب فارغ التحصیلان و افزایش بیکاری در جامعه می‌شود. تحقیقات نشان داده که در ایران این تناسب با چالش‌هایی روبه‌روست به نحوی که تناسب بین رشته‌های تحصیلی و نیاز‌های بازار کار در ایران کمتر از ۱۰ درصد است. 

باوجود آمار بالای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بازار کار همچنان با بحران بیکاری جوانان آماده به کار دست و پنجه نرم می‌کند. این امر حاکی از شکاف عمیق میان فضای آکادمیک و نیاز واقعی صنایع و بازار کار است که نشان می‌دهد سیاست‌های اقتصادی و بازار کار نیاز به اصلاح جدید دارد.

به گفته کارشناسان، نبود ارتباط موثر میان مراکز علمی و دانشگاهی با بازار کار یکی از علل عدم جذب فارغ التحصیلان دانشگاهی به شمار می‌رود و به دلیل آنکه دانشجویان بعد از فارغ التحصیلی از توانایی و مهارت لازم برای ورود به بازار برخوردار نیستند، صنایع و بنگاه‌های تولیدی از پذیرش آنها خودداری می‌کنند.

باوجود آمار بالای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بازار کار همچنان با بحران بیکاری جوانان آماده به کار دست و پنجه نرم می‌کند. این امر حاکی از شکاف عمیق میان فضای آکادمیک و نیاز واقعی صنایع و بازار کار است که نشان می‌دهد سیاست‌های اقتصادی و بازار کار نیاز به اصلاح جدید دارد.

طبق گزارش‌ها، طی سه سال گذشته نرخ بیکاری فارغ التحصیلان روند کاهشی را طی کرده است به نحوی که این عدد از ۱۱.۶ درصد به ۱۰.۷ درصد رسیده است هرچند که این ریزش چندان محسوس نیست و بسیاری از کارجویان و فارغ التحصیلان همچنان به سختی می‌توانند شغل مرتبط با رشته تحصیلی خود را پیدا کنند.

سید مالک حسینی ـ معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر کار در خصوص آمار بیکاری فارغ التحصیلان به ایسنا می‌گوید: روند کاهش نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان اندک است و خیلی محسوس نیست. اما در حال حاضر بازار کاری برای فارغ‌التحصیلان رشته‌های عمومی وجود ندارد و اگر باشد محدود است که این مساله باید به طور جدی بررسی شود.

او می‌گوید: در یک برهه‌ای با توجه به هرم سنی جمعیتی که داشتیم، سیاست‌هایی برای توسعه ظرفیت‌های آموزش عالی در قالب به تاخیر انداختن موج ورود نیروی کار انجام گرفت، زیرا افراد را وارد بازار کردیم بدون آنکه مشاوره‌های لازم را به آنها ارائه کرده باشیم ولی دیدیم که بسیاری از فارغ‌التحصیلان در رشته‌هایی تحصیل کردند که بازار کار مناسبی برایشان وجود نداشت.

به گفته معاون اشتغال وزیر کار از سال‌های قبل سیاست‌های یارانه دستمزد و معافیت بیمه‌ای به جهت به کارگیری و استخدام فارغ‌التحصیلان اجرا شد که تجربه موفقی بود و موجب ماندگاری نیروی کار در بنگاه‌ها شد.

حسینی با بیان اینکه تقاضایی که صنعت دارد برخی رسته‌هایی که بازار کار دارد را سامان می‌دهد و تقویت می‌کند، اظهار کرد: باید روی این موضوع به طور جدی تمرکز کنیم. خوشبختانه نظام فنی و حرفه‌ای کار را به طور جدی شروع کرده است و جزو برنامه‌های وزارت کار است که باید با جدیت پیش ببریم تا ورودی‌های جدید این چالش را نداشته باشند.

وی با بیان اینکه فارغ التحصیلان باید متناسب با نیاز بازار کار در دانشگاه تحصیل کنند، پیشنهاد کرد در این خصوص برنامه‌ریزی جدی در نظام آموزش فنی و حرفه‌ای با همکاری موثر دانشگاه‌ها به وجود آید و افراد بر اساس علایق خود فرد یک مهارت را از میان مهارت‌های نرم بیاموزند.

معاون اشتغال وزیر کار پیشنهاد کرد برنامه‌ریزی جدی در نظام آموزش فنی و حرفه‌ای با همکاری موثر دانشگاه‌ها به وجود آید و افراد بر اساس علایق خود فرد یک مهارت را از میان مهارت‌های نرم بیاموزند.

از نگاه کارشناسان و تحلیلگران بازارکار برای آنکه بین شاخصه‌های اقتصادی، صنعت و دانشگاه‌ها تناسب برقرار شود لازم است برنامه‌ها، سرفصل‌ها یا رشته‌های درسی دچار تغییر اساسی شود و آموزش عالی در این زمینه به طور جدی ورود کند.

هم اکنون بسیاری از دانشگاه‌های دنیا به تغییر رشته‌های خود روی آورده‌اند، زیرا معتقدند که نمی‌توان یک رشته تحصیلی را تا ۵۰ سال حفظ کرد از این رو با تغییر رشته‌های خود به تناسب رشته‌ها با بازار کار کمک کرده‌اند.

در دولت قبل موضوع آمایش سرزمینی رشته‌های دانشگاهی و استانداردسازی مشاغل در دستور کار قرار گرفت و پژوهش‌ها به منظور متناسب سازی رشته‌های دانشگاهی با همکاری وزارت علوم و سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای آغاز شد.

بر اساس گزارش‌ها، بیش از ۸۰ درصد کارجویانی که دوره‌های آموزش فنی و حرفه‌ای را می‌گذرانند وارد بازار کار می‌شوند و به درآمدزایی می‌رسند. آموزش مهارتی افراد را به سمت اشتغال‌پذیری هدایت و بستر ورود به بازار کار را برای کارجویان فراهم می‌کند.

در حال حاضر برخی رشته‌های مرتبط با فناوری‌های نوین و مهارت‌های نرم از آینده شغلی بهتری برخوردارند از این رو لازم است با همکاری دستگاه‌های متولی به سمت انطباق رشته‌های تحصیلی دانشگاهی با نیاز بازار حرکت کرده و دانشجویان قبل از ورود به بازار با مهارت آموزی و محیط واقعی کسب و کار آشنا شوند.

 امروز بسیاری از واحد‌های اقتصادی به جهت بهره‌گیری از مدل‌های آموزش مهارت متناسب با نیاز بازار به آموزش مهارتی روی آورده‌اند تا از این طریق کارگران خود را در کنار آموزش‌های سنتی به فراگیری آموزش‌های مهارتی ترغیب و تجهیز کنند و بهره‌وری بنگاه خود را ارتقا دهند.

به اعتقاد کارشناسان، آمایش سرزمینی رشته‌های دانشگاهی، استانداردسازی مشاغل و تعریف رشته‌های دانشگاهی متناسب با نیاز بازار کار با همکاری سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای اقدامی موثر در جهت کاهش بیکاری و مقدمه ورود دانش آموختگان به بازار کار خواهد بود.

منبع: ایسنا