خوردن شیرینی و خوراکی‌هایی با طعم شیرین نه فقط برای کودکان بلکه برای بسیاری از افراد و حتی سالمندان دلچسب و شادی آور است برای همین انواع شیرینی‌های خانگی، سنتی و صنعتی در جشن‌ها و مهمانی‌ها مصرف می‌شود تا مردم کام خود را با این شیرینی‌ها شیرین کنند.

امروزه صنعت شیرینی و شکلات یکی از صنایع پر رونق جهان است و انواع شیرینی‌های قنادی، کیک‌ها، بیسکوییت‌ها، کلوچه‌ها و شکلات‌ها در بسته بندی‌های رنگارنگ عرضه می‌شوند.

با این وجود استفاده مکرر از شیرینی سبب بالا رفتن میزان قند خون شده و می‌تواند بیماری هایی، چون دیابت را در فرد بیدار کند به همین دلیل شیرین کننده‌های مصنوعی به تدریج به صنایع غذایی راه یافته اند، اما باید گفت که این شیرین کننده‌ها نیز خود می‌توانند عامل بروز بیماری در افراد شوند؛ این در حالیست که همچونان بسیاری افراد تصور می‌کنند شیرین‌کننده‌های مصنوعی می‌تواند از چاقی و دیابت جلوگیری کند.

برای نمونه سوکرالوز یکی از بهترین شیرین کننده‌های مصنوعی است که در سطح جهانی در غذا‌ها و نوشیدنی‌های کم کالری و رژیمی استفاده می‌شود؛ این ماده اگرچه به عنوان جایگزین بهتری برای بدن شما به بازار عرضه می‌شود، اما نگرانی‌هایی را در میان محققان ایجاد کرده است و بسیاری از عوارض جانبی و خطرات آن را نمی‌توان نادیده گرفت.

دیابت در کمین است

این ماده شیرین کننده ۶۰۰ برابر شیرین از شکر است، از سال ۱۹۹۸ میلادی مجوز استفاده در محصولات غذایی را کسب کرد و بیش از ۲۵ سال از مصرف آن در صنایع غذایی می‌گذرد؛ با این حال نتایج یک تحقیق که در مجله Diabetes Care منتشر شد، نشان داد که اگر سوکرالوز مصرف کنید، خطر ابتلا به دیابت بسیار زیاد است.

بر اساس این مطالعه، مصرف روزانه نوشابه رژیمی با ۳۶ درصد بیشتر خطر ابتلا به سندرم متابولیک و ۶۷ درصد بیشتر خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ مرتبط است. این بدان معناست که سوکرالوز یکی از محرک‌های غیرمنتظره دیابت است؛ بنابراین اگر در مورد بی خطر بودن سوکرالوز برای دیابت فکر کرده اید، پاسخ روشن این است که مراقب باشید و در واقع خطر ابتلا به این بیماری جدی را افزایش می‌دهد.

حتی مطالعه دیگری که در سال ۲۰۲۰ میلادی در Cell Metabolism منتشر شد، نشان داد که مصرف سوکرالوز در حضور یک کربوهیدرات به سرعت متابولیسم گلوکز را مختل می‌کند و منجر به اختلال در کنترل روده - مغزی متابولیسم گلوکز می‌شود و تحقیق دیگری رد سال ۲۰۲۳ نیز این موضوع را اثبات کرد که مصرف طولانی مدت سوکرالوز «مقاومت به انسولین کبدی را تحریک می‌کند».

افزایش خطر ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر

نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف سوکرالوز خطر ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر را افزایش می‌دهد به طوری که حتی آثار مخرب آن بر باکتری روده‌ها چندین برابر بیشتر از سایر شیرین کننده‌های مصنوعی است.

مطالعات اخیر دانشمندان نیز بیانگر این است که استفاده از شیرین کننده‌های مصنوعی خطر ابتلا به بیماری کرون (التهاب روده) را دو برابر می‌کند و می‌تواند واکنش ضد میکروبی روده را در افراد مبتلا به کرون و سایر شرایط پیش التهابی تشدید کند.

نکته دیگر اینکه، چون بدن نمی‌تواند سوکرالوز را هضم کند، در مسیر دستگاه گوارش انسان حرکت می‌کند و در حین حرکت به دیواره روده آسیب می‌رساند و حتی میزان جذب مواد مغذی را کاهش می‌دهد.

مطالعه‌ای که در مجله سم شناسی و سلامت محیطی منتشر شد، نشان داد که پخت و پز در دمای بالا با سوکرالور می‌تواند ترکیب‌های خطرناکی تولید کند که سرطان زا و تومورزا هستند، زیرا سوکرالوز در هنگام گرم شدن دچار تخریب حرارتی می‌شود.

سوکرالور به کاهش وزن کمک می‌کند؟

یکی از دلایل استفاده از شیرین کننده‌های مصنوعی توسط افراد این است که فکر می‌کنند با جایگزین کردن آن با شیرین کننده‌های طبیعی می‌توانند وزن خود را کنترل کنند، اما مطالعات اپیدمیولوژیک در انسان و مطالعات آزمایشگاهی بر روی حیوانات، هر دو ارتباط بین استفاده از شیرین کننده‌های مصنوعی و افزایش وزن را نشان می‌دهد.

همچنین استفاده از شیرین کننده‌های مصنوعی می‌تواند خطر ابتلا به سندرم متابولیک، دیابت نوع ۲، فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش دهد.

این مطالعات اثرات سوکرالوز را به ویژه بر افزایش وزن ارزیابی نکردند، اما مطالعاتی وجود دارد که نشان می‌دهد به نظر نمی‌رسد سوکرالوز به کاهش وزن کمک کند.

به برچسب موادغذایی دقت کنید

شیرین کننده‌های مصنوعی انواع مختلفی دارند که به وفور در صنایع غذایی و نوشیدنی استفاده می‌شوند به طوری که حتی در خمیردندان ها، قرص‌ها و ویتامین‌ها نیز می‌توان این مواد را یافت.

بهترین راه برای تعیین اینکه آیا سوکرالوز در یک محصول استفاده می‌شود یا نه، بررسی برچسب مواد تشکیل دهنده است. اغلب، محصولات حاوی سوکرالوز به عنوان «بدون قند»، «لایت» یا «کالری صفر» برچسب گذاری می‌شوند. مراقب این شعار‌ها باشید، زیرا معمولاً نشان می‌دهد که نوعی شیرین کننده مصنوعی در محصول استفاده شده است.

منبع: ایرنا