افزایش دمای هوا و خطر جدی گرمازدگی

باشگاه خبرنگاران جوان - به نقل از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دکتر سیدرضا حبیب زاده با اشاره به آغاز موج گرما طی روز‌های اخیر، نسبت به افزایش خطر گرمازدگی در میان گروه‌های حساس هشدار داد و افزود: گرمازدگی می‌تواند به‌طور ناگهانی یا تدریجی به‌ویژه در فعالیت‌های ورزشی طولانی اتفاق بیفتد.

وی با بیان اینکه مهم‌ترین علائم گرمازدگی شامل پوست خنک، مرطوب و مور مور شده، تعریق شدید، ضعف و سرگیجه، خستگی، نبض ضعیف و سریع، افت فشار خون هنگام ایستادن و گرفتگی عضلات است، اظهار کرد: تهوع، سردرد و دمای بدن بین ۳۲ تا ۳۶ درجه از دیگر نشانه‌های گرمازدگی است.

وی ادامه داد: در صورت تداوم افزایش دما تا ۳۵ یا ۳۶ درجه و اختلال در مکانیزم‌های طبیعی بدن، احتمال تشنج، آریتمی قلبی و آسیب به ارگان‌های حیاتی همچون مغز، کلیه، کبد و قلب وجود دارد.

دارو‌های فشارخون خطر گرمازدگی را افزایش می‌دهد

این متخصص طب اورژانس تأکید کرد: هر فردی ممکن است دچار گرمازدگی شود، اما برخی گروه‌ها، از جمله نوزادان، کودکان زیر ۴ سال، سالمندان بالای ۶۵ سال، مبتلایان به بیماری‌های زمینه‌ای یا مصرف‌کنندگان برخی داروها، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

حبیب زاده افزود:دارو‌هایی برای درمان فشار خون، بیماری‌های قلبی، آلرژی و برخی دارو‌های روانپزشکی یا دارو‌های غیرقانونی مثل کوکائین و آمفتامین می‌توانند خطر گرمازدگی را افزایش دهند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه عوامل مختلفی می‌تواند تشدیدکننده گرمازدگی باشد، بیان کرد: چاقی سبب حفظ بیشتر گرما در بدن و اختلال در تنظیم حرارت می‌شود، علاوه براین تغییرات ناگهانی دما، سفر ناگهانی از مناطق سرد به مناطق گرم یا شرکت در مراسم‌هایی مانند حج، که فرد فرصت تطابق با گرما را ندارد، خطر بروز گرمازدگی را بیشتر می‌کند.

وی با اشاره به اینکه رطوبت زیاد مانع تبخیر عرق شده و بدن به سختی خنک می‌شود که در این صورت باید اقدامات احتیاطی انجام شود، گفت: عدم درمان گرمازدگی می‌تواند به گرماگرفتگی منجر شود، وضعیتی جدی که با افزایش دمای بدن بالای ۴۰ درجه سانتی‌گراد، خطر آسیب دائمی به مغز و ارگان‌های حیاتی و حتی مرگ فرد را به‌دنبال دارد.

راهکار‌های پیشگیری از گرمازدگی

حبیب زاده به برخی از راهکار‌های پیشگیری از گرمازدگی اشاره کرد و گفت: پوشیدن لباس‌های سبک و گشاد و خودداری از لباس تنگ، استفاده از کلاه لبه‌دار، عینک آفتابی و کرم ضدآفتاب مناسب، نوشیدن مقادیر زیاد مایعات و خودداری از مصرف مایعات کافئین‌دار، احتیاط در مصرف دارو‌های خاص و هماهنگی با پزشک و اجتناب از حضور یا نشستن در خودرو‌های پارک‌شده زیر آفتاب، استراحت و انجام فعالیت‌های فیزیکی در ساعات خنک‌تر و دادن زمان کافی برای تطابق بدن به محیط گرم از جمله راهکار‌های پیشگیری از گرمازدگی است.

وی تأکید کرد: در صورت مشاهده علائم گرمازدگی، باید سریع اقدامات لازم همچون انتقال به محیط خنک‌تر و نوشیدن آب کافی صورت گیرد و در صورت وخامت شرایط، فرد باید سریعا به مراکز درمانی منتقل شود.

متخصص طب اورژانس دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به مکانیزم‌های طبیعی بدن برای مقابله با گرما گفت: بدن انسان برای حفظ تعادل دمایی، هنگام افزایش دما از طریق مکانیسم‌هایی نظیر تعریق و گشاد شدن عروق پوستی، گرمای اضافی را دفع می‌کند، زیرا تعریق و تبخیر مایعات از سطح پوست، مهم‌ترین شیوه دفع حرارت است.

وی اضافه کرد: همچنین، افزایش جریان خون در سطح پوست به انتقال گرما به محیط کمک می‌کند. اگر این سیستم‌ها به هر دلیل ناکارآمد باشند، خطر گرمازدگی و آسیب به اندام‌های حیاتی جدی می‌شود.

وی افزود: در شرایط عادی، مرکز کنترل دمای بدن (هیپوتالاموس) با ارسال پیام عصبی به غدد عرق، باعث دفع تعریق می‌شود، اما در برخی شرایط مانند رطوبت بالا، فشردگی لباس، یا بیماری‌های خاص، این مکانیسم به درستی عمل نمی‌کند و دمای بدن ممکن است به سرعت بالا برود.

متخصص طب اورژانس و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با تأکید بر عوامل اختلال‌زا در فرآیند‌های طبیعی خنک‌سازی بدن، گفت: در شرایطی مانند رطوبت زیاد هوا، پوشیدن لباس تنگ یا غیرقابل‌تنفس، ابتلا به بعضی بیماری‌های مزمن (مانند دیابت یا بیماری‌های قلبی)، مصرف برخی داروها، کم‌آبی بدن و محیط‌های کم‌تهویه، کارایی مکانیزم تعریق و دفع حرارت بدن کاهش می‌یابد.

وی یادآور شد: اطلاع از این عوامل و پیشگیری از آنها نقش حیاتی در سلامت افراد، به ویژه در روز‌های گرم سال دارد.