جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا دو روز قبل در اقدامی غیرمنتظره از رقابت‌های ریاست‌جمهوری کناره‌گیری کرد. او تا چند روز قبل بر باقی‌ماندن در رقابت‌ها تاکید داشت. این تحول صحنه انتخاباتی متلاطم آمریکا را بار دیگر تغییر داده است. پیش از این افتضاح بایدن در مناظره با ترامپ باعث عقب افتادن او در نظرسنجی‌ها شده بود. ترور ترامپ و رشد محبوبیت دوچندان او سوار بر مناظره باعث شد رئیس‌جمهور آمریکا از دور خارج شود. با این‌حال به نظر می‌رسد کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهور که تاکنون بیشترین حمایت‌ها برای جایگزینی با بایدن را جلب کرده، یک کامبک برای دموکرات‌هاست. تحولات پیش رو در چند دسته قابل بررسی هستند:

۱. آرایش داخلی حزب

جو بایدن، رئیس‌جمهور از هریس حمایت کرده و خانواده کلینتون‌ها شامل دو سیاستمدار عالی‌رتبه یعنی بیل کلینتون، رئیس‌جمهور اسبق و هیلاری کلینتون، وزیرخارجه اسبق و نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۶، نیز همین‌گونه عمل کرده‌اند. در مقابل اوباما در پیام تقدیر خود برای کناره‌گیری بایدن اعلام کرده که رهبران حزبی می‌توانند «روندی را ایجاد کنند که طی آن، یک نامزد برجسته ظاهر شود.» این موضوع نشان می‌دهد خانواده اوباما به دنبال نامزدی میشل است و نمی‌خواهد کار به این سرعت به نفع هریس تمام شود. با حمایت هیلاری کلینتون از هریس، یکی از سه نامزد زن حزب دموکرات خط خورده، اما رقابت نهایی میان کامالا هریس و میشل اوباما باقی است. 

۲. زنان سیاهپوست و پویایی جامعه

هیلاری کلینتون به‌عنوان یکی از زنان حاضر در حلقه نامزدان محتمل نهایی حزب، سفید پوست بود. با خروج او هر دو نامزد زن باقی‌مانده رنگین‌پوست بوده و در معنای دقیق سیاهپوست شناخته می‌شوند. قرار است برای دومین بار سیاهپوستان و زنان در رقابت نهایی حضور یابند. نخستین حضور سیاهان در انتخابات ۲۰۰۸ به ریاست‌جمهوری نامزد سیاهپوست انجامید، اما اولین حضور یک زن در سال ۲۰۱۶ به شکست او منجر شد. چنین حضوری می‌تواند پویایی‌هایی را درجامعه آمریکا ایجاد کند. این اتفاق از یک‌سو می‌تواند به تحریک رنگین‌پوستان و در سطح کمتری زنان بینجامد ولی می‌تواند در مقابل به هراس سفیدپوستان و حمایت آنان از جمهوریخواهان منجر شود؛ هرچند قطبی شدن فضا به نظر در بخش دموکرات‌ها بیشتر به تحریک رای‌دهندگان منجر می‌شود تا سفیدپوستان. 

۳. تبعات داشتن رئیس‌جمهور یک‌بار مصرف

خروج بایدن از رقابت‌ها زیان بزرگی برای دموکرات‌ها دارد. به همین دلیل آنها راضی شدند بایدن برای دور دوم نیز در رقابت‌ها حاضر شود. دموکرات‌ها زمانی علیه رئیس‌جمهور شوریدند که او در مناظره با ترامپ افتضاح بزرگی را رقم زد. خروج بایدن از رقابت‌ها به جامعه آمریکا می‌گوید درحالی‌که دموکرات‌ها یک رئیس‌جمهور یک‌بار مصرف دارند، در مقابل جمهوریخواهان با ترامپ سرحال در انتخابات‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰ شرکت کرده و برای انتخابات ۲۰۲۴ نیز با او حضور یافته‌اند. همچنین دموکرات‌ها باید پاسخ دهند به چه دلیل بایدن را علی‌رغم مشکلات جسمی-ذهنی که مانع از حضورش در رقابت‌های انتخاباتی شده، همچنان در کاخ سفید حفظ کرده‌اند.

۴. بایدن چه به جیب زده است؟

بایدن احتمالا در مقابل کناره‌گیری امتیازات بزرگی در حوزه اقتصادی از سوی ذی‌نفعان حزب دموکرات دریافت کرده که باید در آینده آنها را مشاهده کرد. اعلام بیماری او و قهرش که باعث شد به خانه‌اش در دلاور نقل مکان کند بر همین اساس صورت گرفته است. اگر بایدن به کرونا مبتلا شده می‌توانست در محل سکونتش در کاخ سفید باقی بماند، اما رفتنش به دلاور تهدیدی علیه دموکرات‌ها بود. بایدن و خانواده‌اش می‌خواستند حزب را به یک اقدام غیرمنتظره تهدید کنند. آنها می‌دانستند اگر بایدن به شکل نرمال جایگزین نشود، دموکرات‌ها از جایگزینی او سودی نبرده و همچنان شکست‌شان قطعی خواهد بود.

۵. کشمکش درون‌حزبی دموکرات‌ها 

رقابت‌های درون‌حزبی در آمریکا از دو سال پیش از موعد انتخابات آغاز شده و تقریبا شش ماه قبل از آن به نقطه نهایی می‌رسد. فرصت قابل توجه باقی‌مانده تا انتخابات به احزاب اجازه می‌دهد تا تکثر ایجاد شده درون‌حزبی را رفع‌ورجوع کرده و اختلافات را به اتحاد تبدیل کنند. بایدن زمانی از رقابت‌ها کناره‌گیری کرد که ۴ ماه تا انتخابات زمان باقی مانده است. دموکرات‌ها اگر بخواهند وارد فضای تکثر نامزد‌های انتخاباتی و اختلافات شوند، فرصتی برای اجماع نخواهند داشت. شاید به همین دلیل باشد که بایدن و کلینتون‌ها با زیرکی به سرعت از هریس حمایت کرده‌اند تا اجماع بر او حاصل شده و حضورش در رقابت نهایی شود. بدون اجماع، نامزد نهایی حزب دموکرات فرصت اوج‌گیری و آماده شدن برای رقابت با ترامپ را نخواهد داشت. 

۶. تغییری که هریس می‌آفریند

تا پیش از این بایدن و ترامپ به‌عنوان نامزد‌های نهایی انتخابات هردو سن بالایی داشته و شهره به فساد و زدوبند‌های مالی بودند. اگر هریس در مقابل ترامپ به میدان بیاید، حداقل یکی از نامزد‌ها به فساد شهره نیست. از سوی دیگر در درون حزب دموکرات علاوه‌بر بایدن، کلینتون‌ها نیز به انواع فساد‌ها و قدرت‌طلبی سیاسی شهره‌اند. میشل اوباما نیز بدون سابقه اجرایی تنها همسر رئیس‌جمهور اسبق به حساب می‌آید که حضورش در رقابت‌ها می‌تواند یک قدرت‌طلبی خانوادگی تلقی شود. هریس نه مانند بایدن و کلینتون سن بالایی دارد، نه مانند این دو به فساد شهره است و نه مانند میشل اوباما و هیلاری کلینتون حضورش به معنای قدرت‌طلبی خانوادگی است. در مقابل ترامپ نیز او این برتری را دارد که شخصیت مطمئن و کم‌حاشیه‌ای است، به فساد مالی و اخلاقی شهره نیست و سن کمتری دارد.

۷. دشوار شدن کار ترامپ برای توهین! 

ترامپ به بایدن به دلیل ناتوانی جسمی-ذهنی‌اش حمله می‌کرد بدون آنکه این حملات اهانت به کهنسالان به حساب آید. در مقابل تمسخر یک نامزد زن مانند هریس می‌تواند ضدیت با زنان و رنگین‌پوستان تلقی شود. 

۸. مدیریت هریس

هریس موفق شد در دوران بحرانی افتضاح مناظره تا کناره‌گیری بایدن، روند متلاطم موجود را مدیریت کند. هریس یک جایگزین بالقوه برای بایدن بود، اما تلاش کرد رودست رئیسش بلند نشود. هریس به ابتکار کمپین بایدن با تامین‌کنندگان مالی حزب که پس از مناظره بریده بودند تماس گرفت تا آنها را مجددا به سمت رئیس‌جمهور جلب کند. اگر هریس با بایدن واگرایی نشان می‌داد، رئیس‌جمهور بلافاصله پس از کناره‌گیری از رقابت‌ها، از او حمایت نمی‌کرد. بدون حمایت بایدن، هریس کار سختی برای رقابت با میشل اوباما داشت و احتمالا هیلاری کلینتون نیز تصمیم می‌گرفت با او رقابت کند. عدم حمایت بایدن از هریس با توجه به نسبت این دو با یکدیگر به‌عنوان رئیس‌جمهور و معاون، تصویر بدی از هریس به جامعه مخابره می‌کرد. 

۹. هریس و نقاط ضعفی که می‌توانند پوشیده شوند

هریس در ایجاد محبوبیت اجتماعی فراگیر بازمانده و گفته می‌شود در هدایت دولت نیز چندان توانمند نیست. با اینحال او بی‌شک سیاستمداری کاربلد است. سیاستمداران و روسای‌جمهور زیادی بوده‌اند که فاقد قدرت مدیریت به شکل اداری بوده‌اند، از جمله خود ترامپ یا بایدن که درگیر مشکلات جسمی- ذهنی است. با وجود اندک هوشمندی و مهارت سیاسی می‌تواند دشمنان را مدیریت کرده و مردم را جذب کند. هریس براساس این ویژگی‌ها وزنه‌ای سنگین و واجد شرایط اوج‌گیری است. هریس در بحران اخیر توانمندی سیاسی خود را به رخ کشید و به سلامت از بحران عبور کرد. چنین شرایطی باعث می‌شود حسادت‌هایی درخصوص او برانگیخته شود که به نظر می‌رسد اوباما‌ها در این خصوص پیشتازند، اما کار برای هریس چندان دشوار نیست. اگر توجه سران حزب که نگران حفظ قدرت خود در کاخ‌سفید هستند به توانمندی‌ها و ظرفیت‌های هریس جلب شود، تیر‌های حسادت پرتاب شده به هریس ناکارآمد خواهند بود. 

۱۰. رنگ پوست

هریس می‌گوید مادرش او و خواهرش را با این درک که در آمریکا سیاه‌پوست شناخته خواهند شد، در جوامع سیاه‌پوست رشد داد. با این حال وضعیت اندکی متفاوت‌تر است. هندی‌ها در آمریکا سیاه‌پوست شناخته نمی‌شوند. برای مدت‌ها آنها از ترکیب با آفریقایی‌تباران خودداری کرده تا هویت مستقل خود را حفظ کنند. این مساله دلایل دیگری نیز دارد. آفریقایی‌تباران همه یک‌رنگند، اما در میان هندی‌تباران تفاوت رنگ پوست وجود دارد و موضوعی هویتی نیست. به همین دلیل آنها با رنگ پوست شناخته نمی‌شوند. هندی‌تباران همچنین نسبت به آفریقایی‌تباران در آمریکا از احترام بالاتری برخوردارند. اجداد آفریقایی‌تباران به شکل برده به آمریکا آورده شده‌اند. آنها اغلب کسانی بودند که در جنگ‌ها به اسارت درآمده و به تاجران اروپایی برده فروخته می‌شدند. در مقابل هندی‌ها اغلب از دهه ۱۹۶۰ میلادی به بعد با انتخاب خود راهی آمریکا شده و از تحصیلات بالایی برخوردارند. بر همین اساس هریس شاید کمتر از اوباما با مشکل مواجه باشد، زیرا رئیس‌جمهور اسبق آمریکا با وجود مادری سفیدپوست و یهودی، در سمت پدری خود ریشه‌ای کنیایی داشت. 

۱۱. نسبت جمهوری‌خواهان

اگر هریس به نامزد نهایی حزب دموکرات تبدیل شود، کار برای جمهوری‌خواهان سخت خواهد شد. هریس نشان داده واجد ظرفیت‌های بزرگی است که در صورت شکوفا شدن می‌تواند در مدت کوتاهی ترامپ و جمهوری‌خواهان را به زمین زده و دست‌شان را از کاخ‌سفید کوتاه کند. بر این اساس اگر هریس به رقابت نهایی راه یابد و در همین مدت کوتاه بتواند نمایشی قابل توجه از قابلیت‌های خود داشته باشد، احتمالا جمهوری‌خواهان در هراس از شکست به‌دنبال بازآرایی آرایش انتخاباتی خود می‌روند. آنها نامزدی مانند نیکی هیلی دارند. فردی که شباهت بالایی به هریس دارد. هیلی، زن، هندی‌تبار، دارای سابقه سیاسی قابل توجه، بدون شهرت به فساد و جاه‌طلبی خانوادگی و سن کم است. این درحالی است که ترامپ شخصیتی جاه‌طلب شناخته می‌شود که حضورش در برابر شخصی مانند هریس آن را برجسته می‌سازد. جاه‌طلبی ترامپ در مقابل بایدن که از دهه ۱۹۸۰ میلادی به‌دنبال رئیس‌جمهور شدن بوده و با وجود ناتوانی خواهان حفظ قدرت است، به چشم نمی‌آمد. در مقابل هریس، اما وضعیت متفاوت خواهد شد. اگر حزب جمهوری‌خواه با هراس از ظرفیت‌های درحال شکوفایی هریس به‌سمت بازآرایی آرایش خود برود، با سد ترامپ مواجه خواهد شد. او به آسانی حاضر به کناره گیری نیست و اگر به این کار مجبور شود، زمینی سوخته برای جمهوری‌خواهان به‌جا خواهند گذاشت. اگر در داخل حزب جمهوری‌خواه انشقاقی نیز ایجاد شود، این به معنای قطعی شدن باخت خواهد بود. 

آشکار است تمام دموکرات‌های قدیمی و جدید پشت‌سر نامزد نهایی حزب خواهند ایستاد، اما در حزب جمهوری‌خواه همین امروز نیز کسانی مانند بولتون مخالف وی هستند. آنچه ترامپ را در حزب سرپا نگه داشته تنها اقلیت پرشور طرفدار وی نیستند بلکه دیگر جمهوری‌خواهان نگاه کارکردی به او دارند، زیرا معتقدند حزب تنها با ترامپ می‌تواند کاخ‌سفید را بگیرد. 

ورود هریس ضمن فعال کردن گسل‌ها و پویایی‌های جامعه آمریکا به نفع دموکرات‌ها می‌تواند باعث بروز تنش‌هایی در حزب دموکرات شود. 

چرا وضعیت آمریکا آشفته است؟

وضعیت آمریکا دست‌کمی از آشفتگی ندارد؛ هرچند دموکراسی به کشور‌ها کمک می‌کند خود را با پویایی‌های داخلی تنظیم کنند، اما تنظیمات خود دموکراسی نباید به‌هم بخورد؛ اتفاقی که در آمریکا رخ داده است. در ادامه به بخشی از این موارد اشاره می‌شود. 

۱. با وجود حضور فردی مانند ترامپ در انتخابات، افتضاح در مناظرات و رقابت‌های انتخاباتی از نظر میزان توهین افزایش یافته است. 

۲. فضا در آمریکا به‌شدت قطبی شده است. درحالی‌که پیش‌تر موضوعات مورد اختلاف در آمریکا مواردی مانند سقط‌جنین-اختلاف میان مذهبی‌ها و لیبرال‌ها- و مالیات -اختلاف طبقاتی میان کارآفرینان و کارگران- مناقشه برانگیز بود، امروزه مهاجرت این‌گونه است. مهاجرت مناقشه‌ای چند بعدی است. اگر سقط جنین مذهبی و مالیات طبقاتی شناخته می‌شد، مهاجرت ابعاد بیشتری دارد. مهاجرت از یک سو اقتصادی است، زیرا مهاجران به کاهش سطح دستمزد‌ها دامن می‌زنند. این پدیده از سوی دیگر تهدیدی هویتی برای سفید‌پوستان، تهدیدی مذهبی برای پروتستان‌ها و تهدیدی امنیتی برای جان و مال مردم آمریکاست. 

منبع: فرهیختگان